Ontluikende geneeskracht van lignanen

Natuurlijke Verdedigers voor een Gezond Lichaam

Lignanen behoren tot de categorie antioxidanten, vergelijkbaar met essentiële vitamines en mineralen. Deze natuurlijke krachtpatsers spelen een cruciale rol bij het bestrijden van vrije radicalen en het beschermen van ons lichaam tegen schadelijke invloeden van buitenaf. Maar dat is nog niet alles! Lignanen hebben al hun weg gevonden naar de wereld van de geneeskunde. Neem bijvoorbeeld podofyllotoxine, het meest bekende lignaan. Wereldwijd wordt het medicinaal gebruikt als basis voor de productie van krachtige antikankermedicijnen die topoisomerase II remmen.

Dit is slechts het begin!

Relatief nieuw ontdekte medicinale stof in voeding

De meeste onderzoeken naar lignanen zijn van na 2010. Deze voedingsstof en medicinale stof is dus nog maar recent onderzocht.

Toch is het al veelvuldig onderzocht. Er zijn nog net te weinig klinische onderzoeken geweest om een goede beredeneerde inschatting te maken over welke dosis medicinale werkingen heeft.

Desalniettemin is het interessant om te weten dat lignanen zeer gezonde eigenschappen hebben. Ze behoren tot de categorie antioxidanten, waartoe vrijwel alle vitaminen en mineralen ook behoren.

Lignanen worden al medicinaal toegepast

Het meest bekende voorbeeld van Lignanen is podofyllotoxine, dat wereldwijd medicinaal wordt gebruikt als een uitgangsstof voor semi-synthese van krachtige antikanker geneesmiddelen die topoisomerase II remmen.

Een andere belangrijke farmaceutische lignaan is Nordihydroguaiaretidezuur een fenolische lignaan uit de creosootstruik, Larrea tridentata, die wordt aangetroffen in woestijnen van Mexico en de Verenigde Staten.

Het wordt al lang gebruikt in de traditionele geneeskunde voor behandeling van verschillende ziekten, waaronder kanker, nierziekten, cardiovasculaire, immunologische en neurologische aandoeningen en zelfs de symptomen van vroegtijdige veroudering.

Preklinische onderzoeken op knaagdieren laten zien dat deze lignaan een veelbelovend middel is tegen kanker en andere ziekten, op basis van het feit dat het zeer effectief oxidatieve stress een halt toeroept. Wetenschappers zien dat een synthetisch analoog van nordihydroguaiaretidezuur betere resultaten oplevert dan andere synthetische stoffen.

Veel voorkomende lignanen in voedsel zijn coisolariciresinol, lariciresinol, matairesinol, pinoresinol, medioresinol en syringaresinol.

Secundaire metabolieten

Lignanen zijn een groep fytochemicaliën en worden ook wel geclassificeerd als secundaire metabolieten, die voorkomen in verschillende planten.

De primaire metabolieten zijn macronutriënten zoals koolhydraten, vetten en proteïnen, maar dat maakt lignanen niet minder belangrijk.

Wetenschappers weten eenvoudigweg lang nog niet alle stoffen in planten te determineren, laat staan wat hun medicinale werkingen zijn.

Geneeskracht van lignanen

Lijnzaad

Lignanen zijn steeds meer in de schijnwerpers komen te staan vanwege hun potentieel gunstige effecten op de menselijke gezondheid.

Deze natuurlijke verbindingen hebben niet alleen antioxidant- en ontstekingsremmende eigenschappen, maar ze kunnen ook een rol spelen bij de preventie en behandeling van verschillende ziekten. In dit artikel zullen we dieper ingaan op wat lignanen precies zijn, welke voordelen ze bieden voor het menselijk lichaam en in welke voedingsstoffen ze rijkelijk aanwezig zijn.

Lignanen zijn polyfenolen

Wat zijn lignanen? Lignanen zijn fytochemicaliën die behoren tot de groep van polyfenolen. Ze worden aangetroffen in verschillende plantaardige voedingsmiddelen, met name in zaden, volle granen, peulvruchten, fruit en groenten.

Lignanen staan bekend om hun structurele diversiteit en hun vermogen om te dienen als een natuurlijk afweermechanisme in planten.

Gezondheidsvoordelen van lignanen:

1. Hormonale balans: Lignanen hebben een fyto-oestrogeen effect, wat betekent dat ze kunnen interacteren met oestrogeenreceptoren in het lichaam. Ze kunnen helpen bij het handhaven van een gezonde hormonale balans, vooral bij vrouwen tijdens de menopauze.
2. Sommige lignanen, ook bekend als "fyto-oestrogeen" lignanen, worden omgezet in enterodiol en enterolacton, door menselijke darmmicrobiota, ons microbioom, bij hun inname. Deze worden ook wel mammalian lignanen genoemd en hebben chemopreventieve eigenschappen tegen verschillende tumoren zoals als borst-, darm- en prostaatkanker. Ze werken ook tegen cardiovasculaire aandoeningen. Deze mammalian lignanen zijn inmiddels uitgebreid onderzocht door wetenschappers.
3. Antioxidantwerking: Lignanen zijn krachtige antioxidanten en kunnen helpen bij het neutraliseren van vrije radicalen in het lichaam, waardoor oxidatieve stress wordt verminderd en het risico op chronische ziekten, zoals hart- en vaatziekten en bepaalde vormen van kanker, mogelijk wordt verlaagd.
4. Ontstekingsremmend effect: Lignanen kunnen ontstekingsreacties in het lichaam verminderen, waardoor ze mogelijk bescherming bieden tegen ontstekingsziekten zoals artritis, diabetes en inflammatoire darmziekten.

Voedingsbronnen van lignanen

Het is heel goed mogelijk dat in de nabije toekomst wordt achterhaald dat sommige ziekten, zoals kanker, cardiovasculaire aandoeningen en diabetes, te maken hebben met een tekort aan lignanen in voedsel.

Door raffinage van granen, en door andere industriële bewerkingen komen er steeds minder polyfenolen in ons voedsel, en deze stoffen helpen de mens te beschermen tegen allerlei ziekten.

Daarom is het goed om te weten in welke voedingssoorten veel lignanen zitten.

Lijnzaad is een van de rijkste bronnen van lignanen. Het bevat een specifieke lignaan genaamd secoisolariciresinol diglucoside (SDG).
Sesamzaad bevat lignanen, voornamelijk in de vorm van sesamine en sesamoline.
Zonnebloempitten en cashewnoten bevatten ook lignanen, zij het een tikkeltje minder dan lijnzaad en sesamzaad. In sesamzaad zit bijvoorbeeld tweemaal zoveel lignanen als in lijnzaad, en 10 maal zoveel als in cashewnoten. Overigens zijn er ook onderzoeken waaruit blijkt dat in lijnzaad meer lignanen zitten dan in sesamzaad. Dat kan te maken hebben met verschillende landbouwtechnieken.
Volkoren producten zoals haver, tarwe, spelt, couscous, rogge, boekweit en gerst bevatten lignanen.
Peulvruchten: Voedingsmiddelen zoals linzen, kikkererwten, bruine bonen, sojabonen, kidneybonen en zwarte bonen zijn goede bronnen van lignanen.
Fruit: Abrikoos, perzik, sinaasappels, blauwe bosbessen, frambozen en aardbeien bevatten ook lignanen, zij het in kleinere hoeveelheden.
Groenten: boerenkool, broccoli, asperges, knoflook en wortel.
Alle brassicasoorten (mosterd, koolsoorten, waterkers en veel meer) bevatten voornamelijk de lignaan pinoresinol.
Schisandra (Schisandra chinensis) is een geneesplant die ook bekend is uit de fytotherapie. Deze plant bevat een grote hoeveelheid lignanen.
Forsythia (Forsythia x. intermedia) is eveneens een plant die over een relatief grote hoeveelheid lignanen beschikt. In Nederland staat deze plant bekend als sierheester en voorjaarsbloeier, maar in China is het al eeuwenlang een veel gebruikt medicijn. Zijn Nederlandse naam is 'Chinees klokje'.
Artemisia absinthium, ook bekend als absinth is een zeer bitter kruid. Het beschikt over meerdere lignanen zoals yangambine, diayangambine, sesartemine, syringaresinol, epiyangambine, epiashchantine, arborone, caruiligan en 7βC aruilignan C. Traditioneel wordt absinth in China onder andere gebruikt bij eczeem en jeuk, en het is wetenschappelijk bevestigd dat lignanen de schimmels bestrijden die eczeem veroorzaken. Daarom kan een voetbad van absinth werken bij jeukend eczeem aan de voeten.
Thee en koffie bevatten lignanen maar dan erg weinig. In koffie zit bijvoorbeeld 20 maal zo weinig lignanen als in dezelfde hoeveelheid cashewnoten. Toch is het een goede bron omdat mensen in verhouding vaak thee n koffie nuttigen.
Arctium lappa bevat ook een goede hoeveelheid lignanen

Wij zetten lignanen om in medicinale stoffen

Lignanen worden door ons microbioom omgezet in andere lignanen, ook enterolignanen genoemd. Juist deze stoffen beschikken over medicinale eigenschappen zoals anti-kanker activiteit. Het zijn aldus de darmbacteriën die lignanen uit planten omzetten tot voor mensen gezonde stoffen.

Lignanen kunnen een gunstig effect hebben bij verschillende ziekten en aandoeningen. Hoewel de exacte mechanismen nog niet volledig begrepen zijn, suggereren studies dat lignanen mogelijk kunnen bijdragen aan de preventie en behandeling van de volgende aandoeningen:

1. Hormoon-gerelateerde aandoeningen: Vanwege hun fyto-oestrogene eigenschappen kunnen lignanen helpen bij het handhaven van een gezonde hormonale balans. Ze worden vaak geassocieerd met verlichting van symptomen tijdens de menopauze, zoals opvliegers en stemmingswisselingen.
2. Hart- en vaatziekten: Lignanen hebben antioxidant en ontstekingsremmende eigenschappen, die kunnen bijdragen aan de bescherming van het cardiovasculaire systeem. Ze kunnen helpen bij het verlagen van cholesterolgehalten en het verminderen van ontstekingsprocessen die bijdragen aan de ontwikkeling van hartaandoeningen.
3. Kanker: Hoewel meer onderzoek nodig is, tonen sommige studies aan dat lignanen mogelijk beschermende effecten hebben tegen bepaalde vormen van kanker, zoals borstkanker, prostaatkanker en darmkanker. Ze kunnen helpen bij het remmen van de groei van kankercellen en het verminderen van ontsteking.
4. Diabetes: Lignanen kunnen een rol spelen bij de regulering van de bloedsuikerspiegel en de insulinegevoeligheid, wat gunstig kan zijn voor mensen met diabetes. Ze kunnen ook ontstekingsreacties verminderen die geassocieerd worden met diabetescomplicaties. zoals diabetische retinopathie

Lignanen na het koken of bakken

Verse noten, zaden, groenten en fruit hebben altijd iets meer lignanen. Lignanen houden zich redelijk goed staande bij het koken van bijvoorbeeld groenten. Na het koken zijn er 25% minder lignanen aanwezig.

Na het bakken zijn er 30% meer lignanen aanwezig. Dat er relatief meer lignanen zijn na het bakken van groente komt omdat het vochtgehalte dan is afgenomen.

Hierdoor is per 100gram het aantal lignanen relatief toegenomen, ondanks dat er een percentage lignanen het bakproces niet doorstaat.

Bezoek een medisch professional

Het is belangrijk op te merken dat lignanen geen wondermiddel zijn en dat de effecten kunnen variëren afhankelijk van individuele factoren en de specifieke ziekte.

Verder onderzoek is nodig om de exacte werkingsmechanismen en therapeutische toepassingen van lignanen beter te begrijpen. Het is altijd raadzaam om medisch advies in te winnen en een gebalanceerd dieet te volgen dat rijk is aan diverse voedingsstoffen voor een optimale gezondheid.

Bronnen bij artikel over lignanen

Foto's: Publiek domein via Wikimedia commons
Informatie is deels afkomstig uit interviews
Wetenschappelijke informatie komt uit onderstaande downloadbare bronnen:
1
2
3