De geneeskracht van Leucaena leucocephala of Witte mimosa

Foto: Ek Balam

In het Engels heet deze plant White mimosa. Een Latijnse synoniem die veel wordt gebruikt is Leucaena Leucocephala. Leuco betekent 'wit' en cephala betekent 'hoofd'. Dat slaat op de bloemen die rond en wit zijn.
Een andere naam in het Engels voor het zaad is lead seeds. In Zuid Oost Azië worden de peulen van deze plant op de markt verkocht en gegeten in groentegerechten.

Men haalt de zaden uit de peulen waarna ze vers worden geconsumeerd. Je kunt ze ook meebakken in een rijstgerecht, of over een salade doen.

Geografische verspreiding witte mimosa

Naamgeving Leucaena latisiliqua

In heel de wereld heeft dit zaad verschillende namen. Arabieren gebruiken de Latijnse naam leuceana en in het Creools wordt het lisina of delen genoemd.
In het Engels wordt het white mimosa, leucaena, Jumpy-bean, wild tamarind, lead tree, white popinac, white leadtree en horse tamarind genoemd. Filipino-namen zijn elana, kariskis, palo-maria, en ipil ipil.
Het Frans kent de volgende namen: faux mimosa, leucene en Delin étranger. In HawaiI zegt men false koa, of koa-haole. Het Hindi gebruikt de namen kadam, toira, subabul, tagari, koo babul, lamtoro en ku-babul om witte mimosa aan te duiden. In de Indonesische versie van Maleis gebruikt men de termen klandingan, lamtoro, petai cina en pelending.

Het Maleis wat in Maleisië wordt gesproken heeft als namen ipil-ipil, petai jawa, petai belalang. Deze laatste naam betekent eigenlijk sprinkhaanboon. Deze naam heeft het waarschijnlijk gekregen omdat als je de peulen opent, de kans groot is dat er een paar wegspringen.
In het Pidgin Engels van Papua New Guinea zegt men kunai en lamandro. 

Het Spaanse gebruikt de namen guaje, Salvador leucaena, 

Peru leucaena, giant leucaena en acacia bella rosa, terwijl in het Swahili de plant lusina of mlusina wordt genoemd.

Ingrediënt in sambal

In Indonesië worden de zaden peteh cina genoemd. 

Er zijn daarnaast ook grote petehbonen te koop, die ongeveer dezelfde smaak hebben en eveneens groen zijn. 

De zaden worden gebruikt in speciale sambals. Er zijn ongeveer 60 soorten sambal in Indonesië.
Deze sambalsoorten zijn afkomstig uit de Nederlandse tijd, want de Nederlanders hebben het belangrijkste ingrediënt, de hete peper ingevoerd in Indonesië, waarschijnlijk vanuit Brazilië waar in de 17e eeuw ook een Nederlandse plantage was..

In Nederland kun je in sommige winkels en op markten 60 soorten sambal kopen, maar in Indonesië niet. Daar wordt gewoon lokaal een sambal gemaakt met vooral hete peper.
Er zijn nog andere gerechten waarin petai cina, zoals men in Indonesië zegt, worden gebruikt.

In Indonesië wordt het zaad gefermenteerd om er tempé lamtoro mee te maken. Daarnaast is in Indonesië het een gebruik om de zaden aan te wenden als koffiesubstituut.

Traditioneel gebruik witte mimosa

In Latijns Amerika worden de schors en de wortel gebruikt tegen inwendige pijn en als anticonceptiemiddel.
Mexicanen en Indonesiërs gebruiken een extract van de plant vooral bij diabetes. In Indonesië wordt een waterextract gekookt van het zaad, en opgedronken, om diabetes te bestrijden.

Zelfverspreidend veevoer

De plant kan als veevoer worden gebruikt, vooral voor kippen, geiten en schapen. Maar varkens en paarden kunnen niet goed tegen sommige stoffen in deze plant.

Witte mimosa verspreidt zichzelf. Hij wordt vrijwel nooit aangeplant, zoals sommige websites vermelden.
In tropische gebieden wordt de witte mimosa door vogels verspreid, en hij groeit heel snel, sneller dan lokale planten. Je ziet hem ook veel langs de kust, dus hij kan goed tegen grond met een beetje brak, zout water.

Diervoer of mensenvoeding?

Buiten Zuidoost Azië worden de zaden weinig gegeten door mensen, maar wel door dieren zoals vogels.

Dat terwijl hij op allerlei eilandjes in de Pacifische Oceaan, en in heel Afrika groeit.

Ook in Zuid-Amerika wordt de plant nauwelijks gegeten. De zaden kunnen als wilde voedingssoort worden opgenomen in het menu.

Zaadpeul witte mimosa, foto Agnieszka Kwiecień, Nova

Witte mimosazaad als ontwormingsmiddel

In Nigeria voeren boeren hun schapen de zaden van witte mimosa teneinde de dieren van wormen te ontdoen. Ook in Senegal wordt het gebruikt om dieren te ontwormen. Deze ontwormingskuur is onderzocht door wetenschappers.
De onderzoekers zeggen dat de zaden gegeten kunnen worden, maar dat er een giftige stof in zit, genaamd mimosine. 

Daardoor kunnen de zaden niet dagelijks worden gegeten. In een onderzoek op kippen die 15% van hun voer bestaande uit witte mimosapitjes aten, blijkt dat na 12 dagen de kippen iets in gewicht afnemen, ongeacht hun groeifase.

Op koeien daarentegen hadden de zaden geen negatief effect. De koeien bleven gezond en allerlei andere voedingsstoffen werden gewoon goed opgenomen.
De onderzoekers wilden vooral kijken of het zaad daadwerkelijk een onderdeel van een ontwormingskuur kan vormen, en dat blijkt het geval. Het zaad, en de stof mimosine daarin, maken wormen dood.

Zaden tegen diabetes type 2

Traditioneel wordt het zaad gebruikt tegen diabetes. Het gaat insulineresistentie tegen. Uit onderzoek blijkt dat de pancreas meer insuline gaat aanmaken, doordat de betacellen die insuline aanmaken, worden hersteld.
Daarnaast is er een andere werking tegen diabetes. De insulineresistentieverlagende werking betekent dat lichaamscellen insuline beter opnemen als mensen het zaad gebruiken.

Onderzoekers zien dat de vetvertering, de lipolyse, verbeterd wordt door consumptie van het zaad. Dat is een derde manier tegen diabetes, want deze patiënten hebben vaak meer bloedvetten door slechtere vertering van suiker.
De onderzoekers concluderen dat de adipogenesis, de glucose-opname, en de lipolyse worden verbeterd door het zaad, en deze drie werkingen dragen bij aan een bloedsuikerspiegelverlagende werking, zodat het positieve effecten geeft bij diabetes type 2.

Foto Agnieszka Kwiecień, Nova

Antioxidanten in witte mimosazaad

Indiaas onderzoek laat zien dat de zaden over een goede antioxidantwaarde beschikken. Men vergeleek meerdere manieren van zaadoplossingen, zoals ethanol en methanol.
Een wateroplossing blijkt het meest effectief om de antioxidanten op te nemen, dus dat is goed nieuws want water is relatief goedkoop, zo melden de onderzoekers.

Men ziet het zaad als een extra bron van antioxidanten, naast andere gezonde voeding.

Diaserie Leucaena leucocephala

Lnks, bronnen en referenties voor witte mimosa

• Kaartje geografische verspreiding: Thomas Dijkman
• Kopfoto: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Leucaena_leucocephala.jpg
• Foto zaadpeul: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Leucaena_leucocephala_Leucena_bia%C5%82og%C5%82%C3%B3wkowa_2020-07-28_03.jpg
• Foto meerdere zaadpeulen: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Leucaena_leucocephala_Leucena_bia%C5%82og%C5%82%C3%B3wkowa_2020-07-28_05.jpg
• De meeste foto's zijn van https://commons.wikimedia.org/wiki/User:Nova
• Overige foto's: Publiek Domein via wikimedia commons
• Informatie is afkomstig uit interview met Hans van Zanten
• Wetenschappelijke informatie komt uit onderstaande bron
• 1
• 2