De gezonde voordelen van meidoorn

Latijnse naam: Crataegus monogyna, Crataegus oxyacantha

Nederlandse naam: Meidoorn, doornboom, doornhaag, hagedoorn, deurnboom, tweestijlige meidoorn, doornhaag, haagappelboom, hagebeiers

Duitse naam: Weissdorn, Zweigriffeliger Weissdorn, Hagedorn, Mehlbeerbaum, Heckendorn,

Engelse naam: Hawthorn, common hawthorn, one-seed hawthorn, Midland hawthorn, English hawkthorn, woodland hawthorn, whitethorn, maythorn, maybush, mayblossom, hedgethorn.

In plaats van de Crataegus monogyna kan ook de Crataegus laevigata worden gebruikt, de tweestijlige meidoorn. Voor een meidoornextract wordt vrijwel altijd de bloeiende toppen gebruikt, inclusief jong blad en jonge bloemen.

De meidoorn, afkomstig uit Europa en Siberië, is een weelderige struik tot kleine boom die een hoogte van maximaal 10 meter kan bereiken.

Wat is meidoorn?

In Nederland wordt deze graag gebruikt om levende heggen te creëren.

Met zijn dichte begroeiing en scherpe stekels dient hij als een natuurlijke barrière tegen indringers, waardoor dieren van de veestapel niet zomaar kunnen ontsnappen.

Toen de Europeanen Noord-Amerika koloniseerden, brachten ze onder andere de meidoorn mee om hun nederzettingen af te bakenen met prachtige heggen.

Op die manier vond deze heesterachtige boom zijn weg naar dit nieuwe land. Vooral in Limburg gebruiken boeren nog vaak heggen van meidoorn om hun landerijen te omheinen.

De naam van de meidoorn is afgeleid van zijn betoverende bloei in de maand mei, waarin hij zich tooit met sierlijke witte bloemen.

Zowel de vruchten als de jonge blaadjes van de meidoorn zijn eetbaar, en er zijn zelfs bewijzen dat de bessen al in de prehistorie werden geconsumeerd.

Traditionele toepassingen meidoorn

Al in de oudheid, beschreef de Grieks-Romeinse arts Dioscorides de stimulerende werking van meidoornbessen op het hart.

In de eerste eeuw merkte hij tevens op dat de bessen diarree kunnen bestrijden en verlichting kunnen bieden bij hevige menstruatieperiodes.

Gedurende de Middeleeuwen vond meidoorn een prominente plaats in de volksgeneeskunde, waar het werd gebruikt tegen slapeloosheid, longontsteking, duizeligheid, jicht, diarree en bloedingen.

Wat zei Dodoens over meidoorn?

Rembert Dodoens, de vooraanstaande Vlaams-Nederlandse kruidengeneeskundige uit de 16e eeuw, benadrukte dat de aanwezige looistoffen of tannines in meidoorn een anti-diarree effect teweegbrengen.

Net zoals Dioscorides vijftien eeuwen eerder, onderstreepte hij ook de gunstige invloed van meidoorn bij overmatige menstruatie.

Een eeuw later beschreef Culpeper de heilzame eigenschappen van de plant tegen hartkwalen. In de 19e eeuw werd meidoorn alom toegepast als een hartversterkend middel in Frankrijk, de Verenigde Staten en Ierland.

Het moderne wetenschappelijke onderzoek heeft aangetoond dat mensen met kransslagaderaandoeningen baat kunnen hebben bij een kuur van zes weken met meidoornextract.

In onze hedendaagse tijd zijn talloze studies uitgevoerd naar de farmacologische mogelijkheden van meidoorn.

Mooie meidoornbloemen

Primaire indicaties meidoorn

De geneeskrachtige eigenschappen van meidoorn zijn vrijwel allemaal gerelateerd aan de versterkende werking op het hart en de bloedvaten. Wetenschappers beschrijven meidoorn als een cardiotonicum, oftewel een hartversterkend middel.

De invloed van oxidatieve stress op het hart, dat uiteindelijk kan leiden tot een hartinfarct, is goed gedocumenteerd. Daarom is uitgebreid onderzoek gedaan naar de antioxidantactiviteit van meidoorn.

In de fytotherapie, een vorm van plantaardige geneeskunde gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek, wordt meidoorn gebruikt voor verschillende hartaandoeningen.

Een fytotherapeut kan ervoor kiezen om meidoornextract in te zetten bij de volgende indicaties:

Milde hartinsufficiëntie
Problemen met de hartspier
Ouderdomshart
Herstel van de hartspier na een hartinfarct
Revalidatie na een hartinfarct
Preventie van een tweede hartinfarct
Herstel van een verzwakte hartspier na myocarditis (infectie aan de hartspier)
Verminderde circulatie van de kransslagader
Angina pectoris of hartkrampen, ervaren als druk op de borst
Ischemische hartziekten
Bloedsomloopstoornissen zoals koude handen en voeten, etalagebeen, aderwandontsteking en de ziekte van Raynaud
Voorkomen van trombose
Bloedsomloopstoornissen in de hersenen die leiden tot oorsuizingen, duizeligheid, verminderd geheugen, concentratiestoornissen, verwardheid en hoofdpijn veroorzaakt door bloedvatspasmen
Goedaardige hartritmestoornissen zoals voorbarige hartcontracties, hartkloppingen, een te snelle hartslag of een te trage hartslag
Gespannenheid, nervositeit, stress en overwerktheid
Menopauzeklachten zoals overmatig zweten en bloedsomloopstoornissen
Doorslaapproblemen en frequent wakker worden

Meidoorn wordt binnen deze context gezien als een waardevol middel om de genoemde symptomen en aandoeningen te behandelen.

Secundaire indicaties meidoorn

Aan de lange lijst met primaire indicaties kunnen we zien dat meidoorn veel medicinale toepassingen kent.

Bovendien zijn er ook nog secundaire indicaties voor deze krachtige geneesboom.

Naast de gunstige eigenschappen voor het hart, is uit wetenschappelijk onderzoek gebleken dat Crataegus monogyna, oftewel meidoorn, nog meer therapeutische mogelijkheden biedt.

Daarbij zijn er enkele mildere effecten van meidoorn die kunnen worden ingezet wanneer de betreffende indicatie niet al te ernstig is. In dergelijke gevallen kan een arts, homeopaat, natuurgeneeskundige of fytotherapeut besluiten meidoorn in combinatie met andere geneeskrachtige planten te gebruiken. Een fytotherapeut kan ervoor kiezen om meidoornextract als complementair middel in te zetten bij de volgende indicaties:

Duursporten: bevordering van de zuurstofopname en verbetering van het uithoudingsvermogen
Hoge en lage bloeddruk
Preventie en bestrijding van aderverkalking
Versterking van zwakke haarvaten
Behandeling van spataderen en aambeien
Verlichting van oedemen (vochtophoping)
Preventie van nierstenen
Verlichting van indigestie, een opgeblazen gevoel en kolieken

Deze toepassingen van meidoorn kunnen worden overwogen wanneer ze gepast zijn voor de specifieke situatie en in samenspraak met een gekwalificeerde zorgverlener.

Inhoudsstoffen meidoorn

Het meidoornextract wordt verkregen uit de bloeiende toppen van de plant, waar zich een rijke schat aan ontstekingsremmende flavonoïden bevindt, zoals monomere catechinen en proanthocyanidinen.

Deze voornaamste medicinale werkzame stoffen vormen echter slechts het topje van de ijsberg, want er zijn nog meer fascinerende elementen die de ontstekingsremmende eigenschappen versterken.

Denk hierbij aan de bevorderende flavonolen, de actieve flavonen, de aromatische aminen, triterpeenzuren, fenolzuren, purinen, etherische olie, vitamine C, polysacchariden, sorbitol, pectine, amygdaline en betasitosterol.

Onder de flavonen neemt vitexine-2-o-rhamnoside een belangrijke plaats in.

Een extract dat therapeutische werkzaamheid beoogt, dient minstens 1,8% van deze bijzondere stof te bevatten, of een indrukwekkende 10-20% procyaniden.

Zo wordt de weelde van de meidoorn ten volle benut, met zijn bloeiende diversiteit aan heilzame bestanddelen die een harmonieus samenspel vormen voor de gezondheid en het welzijn.

Algemeen gebruiksvoorschrift meidoorn

Crataegus monogyna, beter bekend als Meidoorn, is een veilig kruid waarbij zelfs bij overdosering nauwelijks negatieve effecten te verwachten zijn.
Het Europees Medisch Agentschap bevestigt dat Meidoornextract veilig en werkzaam is.
Het is raadzaam om bij medicatievoorschriften te overleggen met uw arts.
Bij het gebruik van supplementen dient u alert te zijn op mogelijke bijwerkingen.
Het is belangrijk op te merken dat suppletie nooit een vervanging kan zijn voor een gezond voedingspatroon.
Voor medische vragen over een product is het raadzaam om contact op te nemen met een fytotherapeut, natuurgeneeskundige therapeut, orthomoleculaire therapeut, huisarts of andere deskundige. Indien u vragen heeft over de samenstelling van een product, kunt u contact opnemen met uw leverancier.

Dosis: De aanbevolen dosis is 400 mg, 1-2 maal per dag, in te nemen als 1 capsule.
Duur: Vanwege de veiligheid van Meidoorn en het feit dat de werkzame stoffen zich niet ophopen in het lichaam, kan een Meidoornextract langdurig worden gebruikt.
Contra-indicaties: Bij drukgevoel in de borstkas, pijn in de borstkas, kortademigheid, zwelling in de onderbenen, lage bloeddruk, zwangerschap, hartritmestoornissen, hepatitis en hartstoornissen bij kinderen, dient u eerst een arts te raadplegen alvorens Meidoornextract te gebruiken.
Bijwerkingen: Bij overdosering kunnen soms bijwerkingen optreden, zoals misselijkheid, hartkloppingen, hoofdpijn, duizeligheid en losse stoelgang.
Interacties: Er zijn theoretisch mogelijke interacties met alle hartmedicijnen, inclusief geneesplanten die door een arts kunnen worden voorgeschreven. Daarom dient Meidoornextract alleen te worden gebruikt in combinatie met hartmedicatie na overleg met uw arts of fytotherapeut.
Combinaties: Meidoornextract kan worden gecombineerd met Viscus album en Allium sativum voor de behandeling van hartkloppingen, hoge bloeddruk en beginnende hartzwakte. Daarnaast kan het worden gecombineerd met Allium sativum voor de behandeling van aderverkalking, onregelmatige hartslag, hoge bloeddruk en ter versterking van het hart.
Overige combinaties: Bij nerveuze hartkloppingen kan het gecombineerd worden met Passiflora incarnata, en bij neiging tot flauwvallen en hersendoorbloedingsstoornissen kan het worden gecombineerd met Vinca minor. Voor patiënten met hoge bloeddruk door stress kan het worden gecombineerd met Tilia cordata. Andere combinaties zijn Achillea millefolium voor de behandeling van hoge bloeddruk, Eleutheracoccus senticosus voor mannen met hartkloppingen door stress, Cimicifuga racemosa voor vrouwen met hartkloppingen door stress, Ginkgo biloba voor een betere hersendoorbloeding, concentratievermogen en geheugen, Valeriana officinalis tegen hartzwakte, Panax ginseng en Capsicum annuum tegen lage bloeddruk, Zingiber officinale tegen koude handen en voeten, en Melissa officinalis tegen warmte-opwellingen tijdens de menopauze.

Bronnen of wetenschappelijke literatuur artikel meidoorn

Fytotherapeutisch medicijn: Groot Handboek Geneeskrachtige Planten, Geert Verhelst
Internetlinks naar wetenschappelijke onderzoeken:
Cardiovasculair: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3249900/
EMA: https://www.ema.europa.eu/en/documents/herbal-report/final-assessment-report-crataegus-spp-folium-cum-flore_en.pdf
Farmacologisch: https://www.ema.europa.eu/en/documents/herbal-report/final-assessment-report-crataegus-spp-folium-cum-flore_en.pdf
Antioxidantactiviteit: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3891531/