12 manieren om groenten te kweken

Groenten kunnen op vele wijzen geoogst worden

Courgette

We weten allemaal dat groenten en kruiden gezond zijn. Niet iedereen weet waarvoor elke groente of kruid dient. Over het algemeen is het zo dat elke plant een ander deel van het lichaam geneest. Daarnaast bepaalt de teeltwijze hoe gezond een groente echt is. Er zijn vele manieren om planten te laten groeien. Je kunt ze via conventionele landbouw laten groeien, in een kas, een biologische kas, op biologisch-dynamische wijze en er is nog een manier; je kunt ze in het wild laten groeien. Als je wilde planten eet kun je niet op een mooie bleekselderij rekenen.

De meest groenten uit de winkel zijn doorgekweekt of gedomesticeerd, het is raadzaam om voor een goede gezondheid groenten uit de winkel aan te vullen met wilde groenten.

1. Kastuinbouw

Kassen zijn glazen huizen, die worden verwarmd met aardgas. Hierdoor kunnen het hele jaar door groenten worden gekweekt. Kastuinbouw of kassenbouw wordt in Nederland zwaar gesubsidieerd, omdat bedrijven in deze sector hoge kortingen op de gasrekening krijgen. 

Het kweken van planten in een kas houdt in dat er geen aarde aan te pas komt. De wortels komen uit in een bassin van water dat is vermengd met synthetische stoffen. 

Hierdoor kan een plant groeien maar zijn er niet bijster veel voedingsstoffen in de plant terug te vinden. Nederland is het meest belangrijke land ter wereld als het gaat om kastuinbouw. 

Hier wordt kastuinbouw geoptimaliseerd zodat we zelfs in ons kleine land groenten kunnen exporteren. Echter als het zou gaan om het nutriëntenniveau, is Nederland waarschijnlijk de kleinste exporteur van voedingsstoffen ter wereld. 

Groenten uit de conventionele kastuinbouw leveren geen gezondheidsvoordelen op en kunnen het beste vermeden worden aangezien ze met veel synthetica tot stand zijn gekomen. Bovendien is het eindproduct smaakloos.

Komkommers en tomaten uit een tropische tuin rondom iemands huis in de derde wereld smaken veel lekkerder.

2. Conventionele landbouw

Het groeien op conventionele wijze betekent dat een boer jarenlang dezelfde grond gebruikt om eetbare planten op te produceren. 

Elk jaar wordt de grond minder rijk aan voedingsstoffen voor de gewassen. Als de boer geen meststoffen zou gebruiken zou na drie jaar de opbrengst sterk verminderen en na 10 jaar zou er geen enkele groente meer groeien. 

Omdat er niet genoeg natuurlijke mest is, zal een boer de grond inspuiten met synthetische mineralen. Op deze wijze groeien de planten nog wel maar leveren ze te weinig mineralen aan mensen om nog echt gezond te zijn. Daarom is de conventionele landbouw na kastuinbouw de minst gezonde manier van planten laten groeien.

3. Biologische landbouw

Lente-ui kun je makkelijk zelf kweken

Vele mensen worden afgeschrikt door de methoden van de conventionele landbouw en kopen liever biologische groenten. Nu is het echter zo dat er zelfs biologische groenten uit China komen. Je weet dan eigenlijk niet of deze groenten wel echt biologisch zijn. Bovendien geeft zelfs de Chinese regering eerlijk toe dat hun landbouwgronden vervuild zijn met zware metalen. Biologisch betekent niet altijd gezond. 

Nu zou je nog kunnen kiezen voor biologische groenten uit Nederland. Het is echter zo dat de biologische boeren wel degelijk bestrijdingsmiddelen zoals pesticiden gebruiken, ook al zijn deze soms biologisch. 

Het feit wil dat ter wille van de bedrijfsvoering het soms noodzakelijk is om wel degelijk synthetische middelen en genetisch gemanipuleerde planten te gebruiken in de biologische landbouw. Hiervoor worden speciaal ontheffingen verleend in Nederland. Daarom kunnen we gerust stellen dat de biologische landbouw weliswaar met minder bestrijdingsmiddelen werkt, maar deze daar niet geheel vrij van is. Het komt regelmatig voor dat een boer zijn product als biologisch verkoopt omdat hij dan een hogere prijs kan vragen.

4. Biologisch kastuinbouw

Kleine groentekas

Een van de gevaren van biologische landbouw is dat insecten en vogels een deel van de oogst opeten. Dat wordt een stuk beter in het gareel te houden als er sprake is van biologische kastuinbouw. Hierdoor zijn minder bestrijdingsmiddelen nodig. 

De planten zijn goed beschermd tegen wind waardoor ze beter en langer kunnen groeien. In een biologische kas staan de planten gewoon met hun wortels in de aarde. 

Dat is een stuk beter dan de conventionele kastuinbouw in vooral het Westland. Aangezien er minder bestrijdingsmiddelen nodig zijn kun je biologische kassenbouw prefereren boven gewone biologische landbouw.

5. Aquaponics

Aquaponics is een systeem waarbij planten op water groeien. Dit kan zowel binnen als buiten gerealiseerd worden. Het belangrijkste aan dit systeem is dat de waterbak in contact staat met een aquarium waarin vissen leven. 

Wat er gebeurt is het volgende: de vissen eten waterplanten en scheiden afvalstoffen uit. Deze komen in het water terecht. De wortels van de planten filteren de voedzame delen zoals mineralen uit het water en kunnen hierdoor beter groeien. Op YouTube zijn zeer veel voorbeelden van aquaponics te zien. Het is een interessante landbouw voor wie zijn eigen groente wilt verbouwen. Je moet wel van vis houden want die kweek je er tegelijkertijd bij!

6. Biologisch-dynamische landbouw

Er is een verschil tussen biologische en biologisch-dynamische landbouw. Biologisch-dynamische landbouw houdt in dat je elk jaar op een ander terrein iets verbouwt. De boerderij heeft zowel dieren als gewassen en de terreinen waar de dieren en de gewassen staan worden jaarlijks verwisseld. Gewasrotatie heet dat. 

Zo hebben de gewassen altijd de beschikking over een voedzame grond. In Nederland hebben producten van deze landbouwsoort het Demeter-keurmerk. Dit in tegenstelling tot biologische producten met het eko-keurmerk. Biologisch-dynamische producten zijn te prefereren boven biologische producten.

7. De biologische moestuin

Het is bijna ondoenlijk om een biologisch-dynamische moestuin te beginnen. Maar je kunt met enige arbeid vrij eenvoudig een biologische moestuin beginnen. Het is aan te raden dat je wat planten hebt die langer dan een jaar blijven leven zoals bloedzuring, salie en eeuwig moes. 

Zo kun je lekker lang genieten van groenten uit eigen tuin. Houdt er overigens rekening mee dat in vele gemeenten men vervuild slib heeft gebruikt om tuinen op te hogen. Informeer hiernaar bij de gemeente. 

Over het algemeen kan het geen kwaad een paar dagen per week uit eigen tuin te eten maar wie altijd uit eigen tuin eet, dient exact te weten op wat voor soort grond er verbouwd wordt.

Look-zonder-look, een wilde groente

8. Wilde groenten

Kaal knopkruid

Wilde groenten zijn groenten die de kosmos kweekt.  Groenten zijn gewoon plukbaar in het wild. Paardenbloemblad, kaal knopkruid  brandneteltoppen, brandnetelzaad, weegbreezaden en look-zonder-look groeien volop in Nederland en België. Dat is maar een kleine greep uit het grote aanbod wilde groenten. Daarnaast zijn er honderden planten eetbaar maar die niet algemeen bekend zijn. In Nederland mogen wilde paddenstoelen tegenwoordig worden geplukt, maar vroeger mocht het niet. Het is dus geen gewoonte onder de Nederlanders. In vrijwel alle andere landen gaat men in de herfst of na een regenbui massaal het bos in op zoek naar paddenstoelen. 

Het voordeel van wilde groenten is dat deze een stuk gezonder zijn dan gedomesticeerde groenten. Daarnaast zijn ze gratis! Je moet alleen tijd erin steken om ze te vinden. 

Deze planten staan het dichtstbij de biologisch-dynamische planten omdat ze niet genetisch gemanipuleerd zijn. Het zijn geen gedomesticeerde planten. 

De gedomesticeerde planten uit de landbouw hebben allerlei kruisingen ondergaan wat invloed heeft op de samenstelling van voedingsstoffen. Gewassen uit de pesticidenlandbouw bevatten veel minder voedingsstoffen zoals vitaminen, mineralen, flavonoïden en fenolzuren dan wilde groenten en biodynamische groenten.  Wilde planten zijn niet gedomesticeerd en daarmee in feite het meest gezond!

9. Groente in de achtertuin

Je kunt op kleine schaal groente kweken in en rondom je huis. Wanneer je een paar aardappelplanten in de tuin hebt staan, gecombineerd met een paar koolplanten dan kan dat al aardig wat voedsel opleveren. Vele mensen kweken tomaten op van zaden uit biologische tomaten. Een courgetteplant of pompoenplant biedt veel kijkgenot, maar ook een goede oogst aan groenten. Vooral courgettes zijn erg makkelijk te kweken. Een fruitboom of fruitstruik is niet al te lastig in het onderhoud. Bessenstruiken als rode bes, zwarte bes en blauwe bes behoeven weinig omkijk. Op deze manier kun je jezelf voorzien in groente en fruit op kleine schaal.

10. balkongroenten

Aardappel is niet zo moeilijk om te kweken

Op je balkon kun je ook aardig wat groenten en kruiden kweken. Aardappelen doen het ook goed in een bloempot. Gooi nooit meer uitgelopen aardappels weg, maar stop ze in de grond. Dan krijg je mooie aardappelplanten en een goede oogst. Verder kun je lente-ui, kardoen en rucola makkelijk op je balkon kweken. Op je balkon groeien ook kruiden als oregano, munt, dille, peterselie en basilicum erg goed. Munt en oregano zijn vaste kruiden; ze komen elk jaar weer op. Alfalfa is ook een leuke plant voor op het balkon. Je kunt het niet in de winkel kopen, maar de bladeren kun je gewoon plukken en door een salade, smoothie of stamppot doen. Het is bovendien erg gezond. Een ander kruid wat het goed doet op balkon of in de tuin is ruit of wijnruit. Dit lekker smakende kruid kun je zelden kopen in de winkel.

11. Groente en kruiden binnenshuis

Ook binnenshuis kun je prima kruiden en sommige groenten  kweken. Denk bijvoorbeeld aan citroengras, lente-ui, mosterdblad, paardenbloemblad en slasoorten. Op de vensterbank is voldoende licht voor kruiden. Kweek zelf allerlei groene kruiden als bladpeterselie, krulpeterselie, selderij, majoraan, marjolein, oregano, en basilicum. Zo leer je vanzelf hoe je planten kweekt en in combinatie met groenten in de tuin, wilde groenten, balkongroenten kun je de stap maken naar gedeeltelijke zelfvoorzienigheid.

12. Groente als kamerplanten

Misschien wel de mooiste manier om zelf groente te kweken is het kweken van kamerplanten. Kamerplanten in Europa komen meestal uit de tropen. Je kunt ook tropische eetbare planten opkweken. Taro is een hele mooie plant, ook wel olifantsoor genoemd. Zorg dat je de eetbare taro hebt, en kweek hem steeds weer op totdat hij groot genoeg is voor een maaltijd. Ook zoete aardappel is goed zelf te kweken is een pot. Wat je kan doen is een zoete aardappel die iets minder mooi is geworden opkweken door hem in een pot met aarde te doen. Verder zijn gember en kurkuma familie van elkaar. 

Van beide planten worden de wortels gegeten. Doe de wortels in een pot met vochtige aarde en ze worden weer een plant, maar dan met nog veel meer eetbare wortels. Deze planten geven mooie bloemen. Het kost iets meer liefde, tijd en inzet om ze op te kweken, maar de bloemen die je krijgt zijn onbetaalbaar, en verse kurkuma en verse gember is nog nooit zo lekker geweest. .

Bronnen 12 manieren om groenten te kweken

• Interviews met biologische boeren
• Interview met expert op biologisch-dynamisch terrein