De geneeskracht van ramboetan

Latijnse naam: Nephelium lappaceum

De ramboetanboom groeit van nature in Indonesië, Maleisië, Thailand en de Filipijnen. In al deze landen wordt het rambutan genoemd. Dat komt uit het Maleis, waar 'rambut' haar betekent. De ramboetan is een vrucht waaraan veel haren lijken te zitten. Deze haren zijn vrij lang.

Er zijn rode en gele ramboetans, en er is een soort tussenvorm, een geel rode.

Het vergt even oefening maar een ramboetan kun je zo met je handen open maken en genieten

Algemene informatie ramboetan

Ramboetan is een lychee-achtige vrucht. Het vruchtvlees heeft dezelfde kleur als de lychee die vaak te koop is in Nederland, maar hij smaakt veel lekkerder.

Een ramboetan smaak fris zoetig met een klein zurig tintje, maar er zijn verschillende soorten. Er zijn rode ramboetans en gele ramboetans. Daarnaast zijn er zoete ramboetans en zurige ramboetans.

Vrucht met tak

Er zijn 9 soorten eetbare ramboetans. Over het algemeen vinden de meeste mensen de zoete ramboetan het lekkerst. 

De verschillende soorten zijn N. lappaceum, M. cuspidatum var. eriopetalum, N. junglandifolium, N. maingayi, N. meduseum, N. ramboutan-ake, N. melanomiscum, N. reticulatum en N. uncimatum.

Op West Papoea groeien er veel ramboetans rond Manokwari. De Nederlanders hebben destijds op Nieuw Guinea, toen het Nederlands Nieuw Guinea was, veel ramboetanbomen geplant en de Papoea's plukken daar nog steeds de vruchten van.

Wanneer de ramboetan geoogst is dan wordt kleurt de rode en gele schil snel bruinig, wat hem minder aantrekkelijk maakt. De vrucht kan eigenlijk niet lang bewaard worden.

In Zuidoost-Azië wordt de vrucht met namelijk geoogst met tak van ongeveer 40 centimeter, zodat hij langer zijn kleur behoudt. Eigenlijk is het het lekkerst om de ramboetan binnen drie dagen na oogsten op te eten.

Het zaad en de schil

Er zijn nog niet erg veel onderzoeken naar de geneeskracht van het fruit ramboetan gedaan, maar er gebeurt wel veel op het terrein van fruit in het algemeen. Allerlei onderdelen van fruitsoorten worden onderzocht.

Zo blijkt het zaad, en de schil van ramboetan, die normaal gesproken niet gegeten worden, allerlei geneeskrachtige activiteit te hebben. Overigens schijnt de schil in sommige landen wel te worden gebruikt om mee te koken.

Het zaad bevat veel voedingsstoffen en kan in tegenstelling tot de schil wel rauw gegeten worden. 

Tenminste, het is niet giftig voor mensen. Het zaad heeft daarentegen nu niet bepaald culinaire kwaliteiten. Met een oliepers zou het zaad kunnen worden gebruikt om een gezonde olie van te maken.

Traditioneel gebruik ramboetans

De ramboetan wordt volgens wetenschappers in de traditionele volksgeneeskunde gebruikt bij diarree, dysenterie, dyspepsie en koorts. 

Het is een vermifuge, wat betekent dat het ingewandswormen tegengaat. 

Daarnaast wordt de ramboetan gebruikt als medicijn bij diabetes en hoge bloeddruk. De bast van de boom wordt gebruikt tegen spruw en andere mondontstekingen. 

In Maleisië wordt de schors gebruikt bij tongproblemen. De wortels zijn in Maleisië een antikoortsmedicijn.

Een onderzoek meldt dat het kwijtraken van lichaamsvet de belangrijkste traditionele werking is van ramboetan. 

Daarnaast wordt het gebruikt als middel om het haar en de huid te behandelen, is het een bron van ijzer, is het rijk aan vitamine C, verbetert het de spermakwaliteit en heeft het medicinale eigenschappen tegen verschillende vormen van kanker.

De Javaanse Surinamers hebben de ramboetan van Java meegebracht naar Suriname.

De schil is een bloedsuikerspiegelverlagend en cholesterolverlagend middel

Geraniïne is een ellagitannine in de schil van ramboetan die gebruikt kan worden om zijn bloedsuikerspiegelverlagende werking. 

De schil is eveneens een antioxidant, en een antibacterieel middel. 

In het vruchtvlees zijn niet al te veel polyfenolen aangetroffen, maar in de schil des te meer. 

De schil van ramboetan is echter niet eetbaar, maar ook niet giftig. Ramboetanschil wordt tegenwoordig tot een poeder verwerkt in tabletten, die overigens nog niet wereldwijd te koop zijn.

Uit een onderzoek blijkt dat 500 mg (per kilo lichaamsgewicht, PKW) schilpoeder van ramboetan 60% beter werkt om het cholesterolniveau dan 800 mg van een standaard medicijn. 500 Mg/pkw schilpoeder werkt ook meer verlagend voor bloedsuikerspiegel dan 0.45 mg/pkw

Schil tegen dengue

Een ander onderzoek wijst uit dat ramboetanschil goed werkt tegen type 2 van het dengue virus. 

Er zijn vier typen dengue virus en ondanks dat wetenschappers er al ruim 10 jaar naar zoeken is er nog altijd geen medicijn of vaccin hiertegen, terwijl jaarlijks rond de 22.000 mensen eraan dood gaan.

Geraiïne

Een onderzoek wijst geraiïne aan als het fytocomponent in ramboetanschil wat zeer sterk is in het tegengaan van ontstekingen die worden veroorzaakt door vrije radicalen, de oxidatieve stress, soms ook wel laaggradige ontstekingen of ontstekingen op celniveau genoemd.

De onderzoekers hebben de stof geïsoleerd maar dan blijkt dat het lichaam het niet meer wilt opnemen. 

Nu bestaan er allerlei biochemische strategieën om een stof die het lichaam niet wilt opnemen toch biobeschikbaar te maken. Dezelfde strategieën worden ook bij medicijnen voor mensen.

Wetenschappelijke bewezen werkingen ramboetan

Een onderzoek bracht in kaart welke medicinale werkingen door andere wetenschappelijke onderzoeken zijn aangetoond.  Dat blijkt een hele lijst te zijn. De ramboetan werkt:

1. Tegen diabetes
2. Ondersteunend voor ons immuunsysteem
3. Tegen kanker
4. Tegen oxidatieve stress
5. Pijnstillend
6. Tegen diarree
7. Hoge bloeddruk regulerend
8. Antivirus, vooral tegen dengue
9. Antiparasieten
10. Antioxidant
11. Antiveroudering

Ramboetancrème

Er zijn crèmes te koop in Zuidoost Azië op basis van ramboetan schillen en fruit, en deze crèmes zijn wetenschappelijk onderzocht. 

Ze blijken daadwerkelijk een antiverouderingswerking te hebben, wat vooral komt door de antioxidant werking.

Sommige van bovenstaande werkingen zijn nog niet uitgebreid onderzocht, zoals de werking tegen kanker en tegen hoge bloeddruk.

Recepttips ramboetan

1. Ramboetans worden vooral gegeten als snackvrucht. Als je er eenmaal aan begint, dan blijf je dooreten. Probleem in Nederland is dat ze vrij duur zijn, daarom wordt aangeraden om ramboetans te kopen als je in Zuidoost Azië bent.
2. Als je in de tropen woont zou je ramboetanjam kunnen maken want daar zijn ramboetans niet zo duur, in Nederland behoort het tot de duurste vruchten.
3. Ramboetans worden verkocht op siroop. Je zou zelf ramboetans op een zelfgemaakte siroop kunnen zetten.
4. Je kan van ramboetan een sap maken, net zoals van vele andere vruchten. Je kunt ze het best schillen, in een blender mengen met wat ijs en dat vers opdrinken.
5. Als je ramboetans schilt en kookt, kun je een ramboetanthee maken en de ramboetans die je hebt gekookt in deze thee, die je mengt met palmsuiker zodat het een siroop wordt, inmaken. Zo kun je later ook van de ramboetansmaak genieten.
6. In Nederland zijn ramboetans eigenlijk te duur om er een taart mee te maken, maar mocht je in Zuidoost Azië wonen dan kun je geschilde ramboetans even koken, zodat ze wat langer houdbaar worden er een paar tot moes blenderen en dit geheel met palmsuiker en honing als taartvulling gebruiken. Om de taart verder te versieren leg je een drietal ananasringen op de taart, weke je overgiet met honing.
7. Je zou een uniek klein gebakje kunnen maken door drie ramboetans te schillen en het vruchtvlees van de pit af te halen. Dit doen je als inhoud in bladerdeeg.
8. Een ander idee is om ramboetans te mengen met andere lycheesoorten, zoals lychee, longan en langsat. Deze kun je samen blenderen tot een lycheemoes, die je kunt warm maken als een unieke doorzichtige witte saus op een pannenkoek, of bij elk ander nagerecht.
9. Je kunt een paar ramboetans blenderen en mengen door zelf geklopte slagroom met palmsuiker. Dan heb je een palmsuikerroomijs gemaakt.
10. Om zuiniger om te gaan met ramboetans en toch van de smaak te genieten kun je een ramboetangelei maken. Kook enkele ramboetans en pureer ze met een handblender. Doe er palmsuiker bij voor de houdbaarheid en de zoete smaak. Gebruik extra veel agar-agar voor de gelei.