De geneeskracht van Mamey

Botanische Latijnse naam: Pouteria sapota

Deze vruchtenboom komt vooral voor in Mexico en Midden-Amerika voor, en het zuiden van de Verenigde Staten. De vrucht wordt vooral verkregen door enten, dan krijg ja al vruchten na 5 jaar, maar als je de boom vanuit zaad wilt opkweken duurt het veel langer. De vrucht is amandelvormig en kan vrij groot worden. Het vruchtvlees is zalmkleurig. Binnenin zit een grote pit.

In Midden-Amerika is het een vrij bekende vrucht, maar in Europa is deze vrucht nagenoeg geheel onbekend. Daar kan verandering in komen als men weet dat het een hele gezonde vrucht is. Hij zou ook in Zuid-Europa of Afrika gekweekt kunnen worden.

Open gesneden mamey, Foto: Sharon Hahn Darlin

Algemene informatie mamey

In plaats van mamey wordt ook veel mamay geschreven, bijvoorbeeld door Braziliaanse onderzoekers. Sapote is een andere naam voor deze vrucht. In India wordt de vrucht geschreven als sappotta.

De vrucht wordt vaak gegeten als dessert, bijvoorbeeld bij ijs. Van het zaad kan een drank worden gemakt. De vrucht is ook te verwerken tot een jam.

Populair in Centraal-Amerika

Mameys aan de boom, foto: cuatrok77

Van oorsprong komt mamey uit Mexico. De mamey is vooral populair in Centraal Amerika, waar hij wordt gekweekt. Deze vrucht wordt nauwelijks geëxporteerd, en hij is ook nog niet zo veel onderzocht. De mamey is familie van de zapota, die wel een tropische mispel wordt genoemd. Hij is lid van de Sapotaceae-familie, net als zapota. De mispel die wij kennen is overigens geen lid van deze familie. Hij wordt ook wel eens de mamey zapota genoemd. De vorm van zapota en mamey is anders, maar hun schillen zijn ongeveer gelijk, en bruinkleurig.

De familie Sapotaceae

Open gesneden mamey, foto Michel Chauvet

In Latijns-Amerika groeien meerdere soorten Sapotaceae. Deze hebben enkele overeenkomstige stoffen, zoals veel planten in dezelfde familie. In mamey zit in ieder geval catechine, epicatechine, Galluszuur, catechine-3-O-gallaat, myricetine en gallocatchin-3-Ogallaat. In andere sapotasoorten, P. viridis en P. campechiana zit net als in mamey dihydromyricetine en Catchine-3-O-gallaat.

Het blijkt dat de mamey vooral een rijke bron is van carotenoïden. Er zit meer carotenoïden in dan in papaja, en dat is een van de meest gezonde vruchten die er bestaan.

Daarnaast zitten er ook meer carotenoïden in dan in meloenen en perziken. Caroteen en β-cryptoxanthine zitten er als meeste in. Luteïne, cis-violoxanthine en luteoxanthine zitten er iets minder in.

Vrijwel elke zapotasoort heeft medicinale werkingen, maar over het algemeen zijn de zapotasoorten niet uitgebreid onderzocht. Uit een onderzoek blijkt dat de Pouteria sapota, de mamey dus, over de meeste polyfenolen beschikt van alle soorten. In potentie kan het dus een hele goede medicinale vrucht zijn.

Diaserie mamey

Carotenoïden tegen Alzheimer

De vrucht blijkt de potentieel vitamine A-actieve keto-carotenoïden sapotexanthine en cryptocapsine te bevatten. Deze carotenoïden zitten meer in mameys met oranje vruchtvlees dan die met geel vruchtvlees.

Ook in mamey met roos vruchtvlees zitten zeer veel carotenoïden. Onderzoekers melden dat carotenoïden niet alleen goed zijn voor de ogen, maar ook voor cognitieve processen die zich in de hersenen afspelen.

Mamey tegen amyloïde plaque op de hersenen

Mameys op de markt

Uit een onderzoek blijkt dat carotenoïden werken tegen amyloïde plaque op de hersenen, wat vooral bij patiënten die lijden aan de ziekte van Alzheimer wordt gezien. Deze stoffen worden normaal als precursors van vitamine A gezien. Het blijkt dat ze zich binden aan Amyloïde-beta-proteInen, wat volgens onderzoekers in een studie uit 2017 nog nooit eerder is gezien.

Dat betekent dus onder andere dat ze niet per se worden omgezet tot vitamine A. Het lichaam kan ervoor kiezen om ze naar een plek in het lichaam te sturen waar amyloïde plaque is, in dit geval de hersenen.

De ophoping van amyloïde plaque speelt een sleutelrol in het ziekte proces van de ziekte van Alzheimer.

De carotenoïden cryptocapsine, cryptocapsin-5,6-epoxide en zeaxanthine binden zich meer aan de plaque in de hersenen, als er meer wordt toegediend.

Alleen al het feit dat ons lichaam beslist dat deze stoffen naar de plaque toe moeten, is een sterke indicatie dat deze, normaal gesproken gezonde, geneeskrachtige en celopbouwende stoffen, een anti-Alzheimer werking kunnen vertonen.

Erg veel vitamine A

Het gehalte aan fenolen van mamey is lager dan die van appels, sinaasappels en aardbeien, maar hoger dan die van de honingmeloen.

Ook is de fenoleninhoud hoger dan die van andere leden uit de zapota-familie.

Toch is de carotenoïdeninhoud zo hoog dat de vrucht een sterke antioxidantwerking heeft. Wie een vitamine A-tekort heeft en in Midden-Amerika woont, kan deze vrucht als nutraceutical gebruiken.

Bewezen medicinale werkingen mamey

Er zijn in 2023 maar 4 medicinale werkingen va het fruit bekend. Het is een van de vruchten de relatief een stuk minder zijn onderzocht dan andere vruchten op medicinale werkingen. De onderzoeken die zijn gedaan, zijn allemaal van de laatste 10 jaar.

Het werkt tegen Seborrhoeic dermatitis,
Doodt ingewandswormen
Stimuleert de spijsvertering, en
Het werkt tegen dermatitis, wat de medische term is voor huidontsteking.

Bladextract tegen diabetes

laderen mameyboom,

Niet alleen de vruchten van mamey zijn een culinair medicijn, ook de bladeren hebben medicinale kwaliteiten. Uit een Chinees onderzoek dat is gepubliceerd in 2018 blijkt dat wanneer een extract van de bladeren aan proefdieren wordt gegeven die diabetes hebben gekregen via een standaard onderzoeksmodel, de diabetes verdwijnt. De onderzoekers noemen het bladextract een potentieel nieuw medicijn tegen diabetes.

Bladeren mamey tegen kanker

In 2018 verscheen een onderzoek naar de werking tegen kanker van het bladextract. In eerste instantie is alleen de werking tegen een borstkankercellijn onderzocht.

Daar blijken de bladeren va mamey prima tegen te werken. Volgens de Indiase onderzoekers komt dat door de werking van antioxidanten.

Verder blijkt het de celontwikkeling van kanker tegen te gaan. Dit was een in vitro experiment, een laboratoriumexperiment, dat de wens oproept voor het houden van een in vivo experiment, een experiment op levende wezens.

Recepttips mamey

1. Een mamey wordt niet vaak gegeten voor Europeanen, wat de vrucht wordt nauwelijks geïmporteerd. Hopelijk komt het op de markt want het is een lekkere en bijzonder vrucht. Voorlopig zal je naar Midden-Amerika moeten om hem op de markt te vonden en te eten. Als je hem voor het eerst eet, kun je hem het best puur genieten.
2. Mamey is een ideale vrucht voor smoothies. Als je in Mexico bent zal je veel smoothie bars kunnen tegenkomen onderweg, bestel daar een van de vele lekkere3 smoothies met mamey.
3. Mamey is een vrucht die geschikt is voor het maken van een veganistische kwarktaart. Als kwarkvervanger gebruik je geweekte, ongezouten cashewnotenpuree. Deze meng je met mamey voor de goede smaak. Je maakt de vulling heel stevig, zodat het blijft staan. Doe dit op een taartbodem. Extra lekker is om de mameykwarktaart te overgieten met een dikke mameysiroop.
4. Als je langere tijd in Mexico zit, bijvoorbeeld omdat je er woont, dan kun je de mamey in een slow juicer stoppen om een lekker sapje te bereiden. De vezelpulp kun je gebruiken voor later, als je een taartvulling of jam gaat maken van mamey.

Bronnen bij artikel over mamey

Bladextract tegen diabetes: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28323393/
Bladextract tegen kanker: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6039893/
Medicinale werking zapotasoorten: https://www.researchgate.net/publication/348209457_Review_on_the_therapeutic_activities_of_the_Genus_Pouteria
Vergelijking zapotasoorten: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15366835/
Goed voor cognitie: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33645478/
Foto's: Wikimedia commons
Foto open gesneden mamey: Michel Chauvet
Foto Mamey aan de boom: Daniel Di Palma
Foto Bladeren mamey: Pouteria sapota - marmalade tree - desc-leaf cluster – from-DC1.jpg
Foto close up open mamey met pit: Sharon Hahn Darlin
Foto diverse mameys aan de boom: cuatrok77
Foto grote oogst met mamey in India: Sengai Podhuvan

Downloadbare onderzoeken