De geneeskracht van kaapse vijg

De Ficus sur is van naam veranderd, maar zijn oude naam wordt toch nog vaak gebruikt. Hij was eerst algemeen bekend onder de Latijnse naam Ficus capensis, de letterlijke vertaling van de Nederlandse naam Kaapse vijg. Deze ficussoort is lid van de botanische familie van de Moraceae. De Engelse naam voor deze boom is Broom cluster fig, wat eigenlijk bezemclustervijg betekent. In Ghana heet de boom Oketewanfro. Vaak wordt het 'the fig tree' genoemd, aangezien het directe familie is van de vijgenboom.
Capensis betekent ''Kaaps'' of “van de kaap”. De West-Afrikaanse kust wordt van oudsher kaapkust genoemd. In Ghana is nog steeds een stad aan zee die Cape Coast heet.

De Kaapse vijg is een groen blijvende boom die het hele jaar door vruchten geeft.

Geografische verspreiding Kaapse vijg

Traditioneel gebruik Kaapse vijg

In West-Afrika wordt deze geneeskrachtige boom gezien als bron voor enkele medicinale behandelingen. De bast van deze boom wordt gebruikt bij maagpijn. De steeltjes en bast zijn zijn bevorderend voor de moedermelkproductie. Daarnaast dienen ze als wondkruid en gaat het diarree tegen.

De bladeren en het zaad zijn lactogenisch, of moedermelkproductiestimulerend.
De bast wordt gebruikt tegen epileptische aanvallen.
De bladerrijke twijgen worden aangewend bij diarree.

Kaapse vijgen

Kaapse vijg tegen constipatie

Onderzoekers wilden graag het nutritieve en geneeskrachtige beeld van de Ficus capensis en de Khaya grandifolia in kaart brengen.

Men begint met enkele traditionele toepassingen op te noemen, want van daaruit gaat men bestuderen of deze werkingen onderbouwd kunnen worden.
In Nigeria wordt de Kaapse vijg gebruikt voor het behandelen van dysenterie en als wondkruid. Verder wordt het toegepast bij besnijdenissen, lepra, epilepsie, rachitis of Engelse ziekte, ook wel vitamine D-tekort genoemd, onvruchtbaarheid, gonorroe, oedemen en ademhalingsstoornissen.

Uit onderzoek blijkt dat de bladeren en de schors een antibacteriële werking hebben tegen Esherichia coli en Shigellasoorten.
Men ziet dat de Ficus capensis over meer voedingsstoffen beschikt dan de Khaya grandifolia.

Ook zijn er meer medicinale werkingen voor de ficussoort genoteerd.

Een van de heilzame werkingen wordt teruggevoerd op het vezelgehalte. Vezels in voeding zorgen voor betere spijsvertering en gaan daarmee constipatie tegen.

Constipatie komt meestal doordat delen van het voedsel slecht verteerd worden en daarom de darmen blokkeren.
Deze plant wordt uitwendig als wondkruid gebruikt en de onderzoekers zeggen dat calcium en magnesium in het blad bekend staan om hun bloedstelpende werking.

Streepkopkanarie snoept van de Kaapse vijg

Traditionele toepassing in Zuid-Afrika

In Zuid Afrika heeft deze boom meerdere traditionele werkingen, volgens het boek People's plants.

Een thee van de wortels van Ficus sur wordt door beide sexen gebruikt voor onvruchtbaarheid.
Een thee van de wortels wordt gebruikt bij baarmoederpijn en om abortus tegen te gaan.
De latex van de boom wordt oraal ingenomen als anti braakmiddel.
Een thee van de bast wordt ingenomen om de moedermelkproductie te verhogen.
Verpoederde bast wordt in een pap gedaan tegen veelvuldige neusbloedingen.
Een thee van de schors wordt ingenomen tegen diarree. Het wordt ook aan dieren met diarree gegeven.
Een thee van de wortel wordt oraal ingenomen bij een zere keel.
De latex van de boom wordt als oogdruppel gebruikt tegen pijnlijke ogen en catharre, ofwel staar.
Verpoederd schors wordt op de huid aangebracht tegen huiduitslag.
Een koude thee van de schors wordt gegeven aan een moeder die haar baby borstvoeding geeft.

Behalve de Kaase vijg heeft lichtplant ook een artikel over de Ficus asperfolia

Raadsels en ontdekkingen omtrent Kaapse vijg

Het blijkt dat deze plant die traditioneel wordt gebruikt als afrodisiacum, averechts werkt in ratten; hun voortplantingssysteem wordt niet gestimuleerd maar wordt juist verminderd in werking.

De plant verhoogt weliswaar het aantal spermacellen, maar verlaagt de sexuele lust, zo lijkt het.

Testosteron is onontbeerlijk voor de spermaproductie. Zink is eveneens onmisbaar.
Een van de mogelijke oorzaken die de onderzoekers aangeven is dat er zink gebonden aan fytinezuur is gevonden.

Door de fytinezuur zou het mineraal zink niet worden opgenomen door de ratten, maar dit is slechts speculatie.

Voorlopig wordt aanbevolen om het gebruik van deze plant te matigen en om de bladeren niet in grote hoeveelheden, zoals een groente, te nuttigen.
We kunnen deze gegevens relativeren. De kans is erg groot dat een rattenlichaam anders reageert op een geneesplant dan een mensenlichaam.

Veel fysiologische processen tussen mens en dier komen overeen, maar niet allemaal, zoals bij de productie van hormonen.

Vaak is alleen dieronderzoek gedaan. Onderzoek op proefdieren geeft wel een prima indicatie van de medicinale werking, maar het geeft geen sluitend wetenschappelijk bewijs. Hiervoor is onderzoek op mensen nodig.

Moeder en kond chimpanzee genieten van de Kaapse vijgen.

Moedermelkproductie verbeteren

In Mali wordt de Ficus sur genoemd in onderzoeken als traditionele methode om de borstvoedingproductie te verbeteren.

Het fruit van de ficus wordt klein gemaakt en gemengd met granen en vervolgens geconsumeerd.
Samen met Euphorbia hirta, waar het sap van wordt gedronken, zijn dit de twee meest bekende traditionele methoden in Afrika om de moedermelkproductie in hoeveelheid te laten toenemen. Een ander, meer Noord-Afrikaans middel is het gebruik van fenegriekzaad, wat ook wordt gebruikt als natuurlijk borstvergrotingsmiddel.
Het fruit van de Kaapse vijg wordt niet alleen gegeten, maar ook tot zalf verwerkt en op de borsten aangebracht teneinde de melkproductie te stimuleren.

In veel traditionele geneeswijzen wordt een plant zowel inwendig als uitwendig gebruikt om het gewenste doel te bereiken.

Om dezelfde reden wordt op delen van de Euphorbia hirta gekauwd en wordt de verkregen pulp aangebracht op de borsten.

Diaserie Kaapse vijg

Bronnen, links, downloads en referenties Kaapse vijg

Boek: Peope's plants, Erik van Wijk, Nigel Gericke
Kaartje geografische verspreiding: Thomas Dijkman
Alle foto's van Wikimedia Commons
Foto cape white eye: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Cape_White-eye_RWD.jpg
Foto ficus sur volgroeid: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ficus_sur,_volgroeid,_Louwsburg.jpg
Foto insect op vijg: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Apocrypta_guineensis,_volw-wyfie_op_F_sur,_Manie_vd_Schijff_BT,_c.jpg
Foto streepkopkanarie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Streaky-head_Seedeater_RWD.jpg
Foto red winged starling: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Red-winged_Starling_male_RWD.jpg
Foto volwassen chimpanzees: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Adult_male_chimps_in_mahale.jpg
Foto chimpanzee moeder en kind: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Adult_female_and_infant_wild_chimpanzees_feeding_on_Ficus_sur.jpeg
Foto Kaapse vijgen: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ficus_sur_69922396.jpg
Foto blad: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Denkschriften_der_Kaiserlichen_Akademie_der_Wissenschaften_-_Mathematisch-Naturwissenschaftliche_Classe_(1858)_(20665373299),_Ficus_sur.jpg
Foto rood winterloof: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ficus_sur,_winterloof,_Ncagaberg,_a.jpg
Foto rijpe vijgen: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ficus_sur,_ryp_vyetros,_b,_Louwsburg.jpg
Informatie is opgetekend tijdens reizen. Wetenschappelijke informatie komt uit onderstaande downloadbare bronnen:
1
2
3