De schier oneindige geneeskracht van Schuurpapiervijg

Latijnse naam: Ficus exasperata

Foto Jeevan Jos

Deze struik is lid van de Moraceae-familie. Er bestaan ruim 1000 vijgensoorten in de wereld die allemaal groeien in tropische en subtropische regio's. In Ghana noemt men het Nyankyerene. Forest sandpaper fig is de Engelse naam. Sandpaper betekent schuurpapier.

De binnenkant van de bast voelt ruw aan en kan worden gebruikt als schuurpapier.

Traditioneel gebruik schuurpapiervijg

De bladeren en het latex, een melkachtig dik sap van de boom, wordt in de Ghanese traditionele geneeskunde als medicijn ingezet bij een aantal indicaties.

De bladeren worden verwerkt tot middel dat in actie komt bij astma, cataract of staar, hoest en verkoudheid. Daarnaast is het een middel bij ingewandswormen.
De bladeren en de latex worden vooral bij oogaandoeningen gebruikt zoals pijnlijke ogen, conjunctivitis of oogbindvliesontsteking, iritis of oogpupilontsteking, en trachoom. Een wetenschappelijk onderzoek vertelt dat het wordt gebruikt bij bronchitis en tuberculose.

Kaartje geografische verspreiding schuurpapiervijg

Rijk aan therapeutische toepassingen

Vijgenbladeren kunnen worden gebruikt als veevoer. Dat scheelt in kosten en men hoeft geen proteïnerijke voeding zoals mais te kweken, wat ook door mensen kan worden gegeten.

Dat schrijven wetenschappers in hun conclusie naar het gebruik van deze plant.
Men onderzocht primair de mogelijk therapeutische waarde en die wordt door de onderzoekers omschrijven als “rijk”.

Blad schuurpapiervijg

Wetenschappelijk bewezen werkingen vijgeblad

Volgens een gecombineerd universitair onderzoeksteam uit India, Maleisië en Saoedi-Arabië dat allerlei traditionele gebruiken en door wetenschap bevestigde farmacologische toepassingen in kaart zet, beschikt vijgenblad over een groot aantal werkingen.

Al deze werkingen zijn vrij ruim onderzocht.

De meeste van deze werkingen worden in de traditionele geneeskunde verspreid over verschillende landen, maar met name in Afrika toegepast, en zijn door onderzoeken onderschreven.
Volgens dit wetenschappelijk onderzoek uit 2012 heeft de schuurpapiervijg de beschikking over de volgende medicinale toepassingen:

1. Pijnstiller
2. Tegen artritis
3. Diureticum, een diureticum is een vochtafdrijvend middel,
4. Wondgenezing,
5. Antiparasitair, Het werkt tegen parasieten zoals ingewandswormen,
6. Vermifuge,
7. Abortifacient, wat betekent dat het een abortus opwekt,
8. Ecbolisch, wat inhoudt dat het de geboorte van een kind bespoedigt,
9. Tegen aambeien
10. Tegen geslachtsziekten
11. Remmende werking op maagzweer,
12. Verlaagt bloeddruk, reguleert de bloeddruk
13. Verlaagt en reguleert de bloedsuikerspiegel
14. Ontstekingsremmend,
15. Anxiolytisch, remt het gevoel van paniek en angst
16. Oxytocineremmend, oxitocine wordt in de volksmond het knuffelhormoon genoemd,
17. Anticonvulsief, tegen epilepsie,
18. Koortswerend,
19. Antimicrobieel,
20. Tegen candida,
21. Insecticide
22. Pesticide, het biedt een natuurlijke manier om allerlei ongedierte van planten te verjagen

Schuurpapiervijg tegen diabetes

In Nigeria wordt een thee van de bladeren van Ficus exasperata gemaakt die wordt voorgeschreven bij diabetes. In hun onderzoek gebruikte men ratten met diabetes type 1 en een andere groep met diabetes type 2.

Het blijkt dat beide typen diabetes baat hebben bij een extract van Ficus exasperata.
Daarnaast is het bekend dat mensen met diabetes een verhoogd risico hebben op hoge bloeddruk. 

Men ziet dat de proefdieren die het extract toegediend hadden gekregen een verbeterde bloeddruk laten zien. Dat heeft onder andere ermee te maken dat er minder oxidatieve stress in de bloedbaan werd aangetroffen.
De proefdieren lieten allerlei symptomen zien die gewone diabetespatiënten ook hebben zoals vergrote organen, uitdroging, veelvuldig moeten plassen, concentratieverlies en verhoogd bloedvettenniveau.

Na toediening van het extract blijken al deze symptomen te verminderen, zowel bij diabetes type 1 als diabetes type 2-patiënten.

Foto: Vinayaraj

Goed voor bloeddruk en tegen erectiestoornissen

Een onderzoeksteam gaf in 2021 koekjes met verpoederd vijgenblad aan ratten met hoge bloeddruk. 

Ze gebruikten hiervoor een mengsel van Ficus asperifolia en de Ficus exasperata. 

Het blijkt dat ratten die deze koekjes eten een lagere bloeddruk krijgen. Daarnaast worden erectiestoornissen verholpen en worden er meer enzymen aangemaakt die het sexuele verkeer bevorderen.
Ontstekingen in de aderwanden werden eveneens tegengegaan door de biscuiits. 

Een erectiele dysfunctie kan te maken hebben met verminderde bloedsomloop door ontstekingsprocessen in de wanden van de bloedvaten. 

De vijgenbladkoekjes losten dit probleem voor de ratten op.
De onderzoekers concluderen hieruit dat deze twee vijgensoorten over klinisch bewezen activiteiten beschikken. Het is evenwel niet duidelijk of er ook een onderzoek op mensen komt.

Foto: Ranjith-chemmad

Artritis kan genezen worden

Een andere traditionele toepassing van deze geneesplant is de werking tegen artritis. Een onderzoek bevestigt dat de plant inderdaad een anti-artritiswerking heeft en het hoort bovendien tot de sterke antioxidanten. 

Dat laatste betekent dat het ontstekingen remt en artritis wordt veroorzaakt door ontstekingen in het kraakbeen van gewrichten.
De wetenschappers noemen het een prima kandidaat voor een farmaceutisch medicijn bij artritis. 

De onderzoekers melden verder dat de huidige behandeling tegen artritis te kort schiet omdat synthetische corticosteroïden en pijnstillers bijwerkingen vertonen, daar deze stoffen giftig zijn voor de lever en de nieren.

Deze giftigheid zorgt ervoor dat lever en nieren minder goed gaan werken waardoor juist nog meer stoffen die artritis veroorzaken in het lichaam komen.
Het zou een grote stap vooruit zijn om een werkende medicinale aanpak zonder bijwerkingen te creëren zodat mensen daadwerkelijk genezen van artritis. 

Eigenlijk zijn deze medicijnen er al in de vorm van ontstekingsremmende plantmedicijnen. Gember is zo'n medicijn. Zie daarvoor het stuk over Zingiber officinale.
Artritis wordt veroorzaakt door allerlei factoren, en de veroorzakers moeten geëlimineerd worden, naast het feit dat ontstekingsremmende voeding kan worden gegeten tegen reumatische aandoeningen. 

Als een ziekte een veelvoud aan oorzaken heeft, is de kans erg klein dat een enkele pil daartegen kan helpen.
De oorzaken moeten worden weggenomen door een andere leefwijze, en de gevolgen kunnen worden verzacht en genezen door ontstekingsremmende voeding zoals gember en kaneel, in samenwerking met specifiek tegen artritis werkende geneesplanten zoals de schuurpapiervijg.

Jong boompje, foto Vinayaraj

De rustgevende werking

De bladeren van deze ficussoort hebben een rustgevende en slaapopwekkende werking, zo concludeert een Nigeriaans onderzoeksteam.

Men begon hun onderzoek met mede te delen dat bestaande, industriële, rustgevende middelen allerlei vervelende bijwerkingen hebben zoals 

1. Ademhalingsproblemen, 
2. Spijsverteringsproblemen, 
3. Immuunsysteemziekten, 
4. Achteruitgang van de hersenen, 
5. Tolerantie en 
6. Fysieke afhankelijkheid.

Ficusbladextract moet nog onderzocht worden of het niet ook deze bijwerkingen heeft, maar de werking als rustgevend middel is in ieder geval aangetoond.

Bronnen, links, downloads, referenties bij artikel over Ficus exasperata

• Kaarrtje geografische verspreiding: Thomas Dijkman
  
• Bloeddruk en erectestoornis: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/and.14289
• Alle foto's: Wikimedia commons
• Kopfoto: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ficus_exasperata_by_kadavoor.jpg
  
• Foto grote h6 oeveelheid vijgen: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ficus_exasperata_-_Brahma%27s_Banyan_fruits_at_Peravoor_2018_(3).jpg
• Foto gestileerd vijgeblad: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Theraka_leaf.jpg
  
• Foto Jong boompje https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ficus_exasperata_-_%E0%B4%A4%E0%B5%87%E0%B4%B0%E0%B4%95%E0%B4%82.jpg
  
• Foto Blad https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Paarakam_Ficus_exasperata_Tuvvur.JPG
• Veel informatie komt uit interviews. Wetenschappelijke info komt uit onderstaande downloadbare studies:
• 1
• 2
• 3
• 4
• 5
• 6