De natuurlijk frisse geneeskracht van citroenmelisse

Latijnse naam: Melissa officinalis

Namen citroenmelisse in andere talen

Citroenmelisse is een makkelijk groeiende vaste tuinplant

Balm, balm mint, bee balm, blue balm, Citra, citronellae, citronmelisse, common balm, cure-all, dropsy plant, English balm, folia citronellae, folia melissae citratae, garden balm, gastrovegetalin, hjertensfryd, honey plant, lemon melissa, lomaherpan, melissa, melissa, melissenblatt, melissengeist, sweet balm, sweet mary, toronjil.
Citroenmelisse behoort tot de Lamiaceae familie, net zoals munt, salie, majoraan, Hopmarjolein, of Kretenzische marjolein
en siderites.

Traditionele werkingen citroenmelisse

Een bosje citroenmelisse in een kruidentuin

Avicenna, de Perzische wetenschapper, arts en filosoof introduceerde deze plant als vitaliteitstonicum en als een Sedatief medicijn voor de behandelins van neurologische aandoeningen. In Zuid-Europa groeit citroenmelisse het meest maar het komt ook in andere gebieden voor omdat het plantje relatief snel naturaliseert. Het wordt in de volksgeneeskunde vaak gebruikt

1. Als rustgevend kruid in onder andere Portugal,
2. Tegen flatulentie,
3. Als koortsverlagend middel,
4. Tegen bacterie-infecties,
5. Tegen spasmen,
6. Als middel om de hoge bloeddruk te verlagen,
7. Ter verbetering van het geheugen,
8. Om een menstruatie te initiëren,
9. Terverbetering van de schildklierfunctie,
10. In Cuba wordt citroenmelisse gebruikt tegen kanker,
11. In Duitsland is citroenmelisse een folklore middel tegen een orale herpesinfectie.
12. Ook in Duitsland is het een erkend middel bij slaapproblemen en rusteloosheid.

De heerlijke fris smakende bladeren van citroenmelisse

Inhoudsstoffen citroenmelisse

In citroenmelisse zitten vooral veel flavonoïden, terpenoïden, tanninen, fenolzuren en essentiële oliën. De vluchtige stoffen geranial, neral, citronellal en geraniol zijn de belangrijkste medicinale stoffen in deze plant. Daarnaast zitten er nog minimaal 65 andere vluchtige stoffen in. De fenolzuren rozemarijnzuur, chlorogeenzuur en caffeïnezuur zitten ook volop in deze plant. Het bevat specifiek de triterpenen urseolzuur en oleanolzuur., naast 15 andere triterpenen Wat flavonoïden betreft bevat het blad vooral quercetine, rutine, apigenine rhamnocitrine en luteoline.

Medicinale werkingen citroenmelisse

Een Roemeens onderzoeksteam meldt in 2022 dat citroenmelisse op basis van wetenschappelijk onderzoek en op basis van de hierboven genoemde inhoudsstoffen over de volgende medicinale werkingen beschikt.

1. Tegen kanker,
2. Antioxidant,
3. Tegen depressie, tegen angst,
4. Beschermend voor de zenuwen, het zenuwgestel en hersenen,
5. Goed tegen epilepsie,
6. Pijnstillend,
7. Tegen diabetes,
8. Tegen Alzheimer,
9. Tegen verhoogd niveau aan bloedvetten
10. Darmkolieken, ook bij kinderen,
11. Tegen meerdere soorten virussen,
12. Beschermend tegen cardiovasculaire aandoeningen,
13. Beschermend tegen bacteriële infecties, zoals Escherichia coli en Staphylococcus aureus,
14. Beschermend tegen microbiële ziekteoorzaken,
15. Tegen pathogene schimmels zoals Candida albicans,
16. Ontstekingsremmend,
17. GABA-systeem ondersteunend.

Nog enkele medicinale toepassingen citroenmelisse

Bloemen citroenmelisse

De Roemeense onderzoekers melden en passant nog meer toepassingen van citroenmelisse, die weer voortvloeien uit de medicinale eigenschappen van deze plant. Zo zegt men dat de plant kan worden gebruikt bij mensen die op de afdeling radiologie werken, om de oxidatieve stress die door straling ontstaat tegen te gaan. Het is bekend dat mensen die op deze afdeling werken een verhoogd risico op kanker hebben.
Ok kan een thee van de bladeren van citroenmelisse helpen tegen maag- en darmstoornissen. Een thee is sterk ontstekingsremmend en neemt daardoor allerlei oorzaken van ziekten weg. De onderzoekers concluderen dat op basis van de farmacologische werkingen en de fytochemische bestanddelen, citroenmelisse een nieuwe aanpak kan gaan vormen om ziekten te controleren en bestrijden.

Citroenmelisse goed voor het geheugen

Iraanse onderzoekers publiceerden in 2020 een artikel waaruit blijkt dat er een groot aantal studies zijn gedaan naar de verbeterende werking op het geheugen van citroenmelisse. Rozemarijnzuur is hierin de meest belangrijke stof. Deze stof zit uiteraard ook in rozemarijn, en dat is ook een plant die wijd en zijd bekend staat als zijnde ondersteunend voor het geheugen. De onderzoekers zien dat het prima kan worden ingezet bij ziekte die als symptoom hebben een verminder geheugen, zoals:
Alcoholisme, en schade aan het centraal zenuwstelsel,

• Dementie,
• Alzheimer,
• Parkinson,

Twee mechanismen in citroenmelisse

Oude tekening citroenmelisse

Er zijn verschillende mechanismen die door citroenmelisse in gang worden gezet om het geheugen te verbeteren. Een belangrijke is een enzym mechanisme, en een andere is het tegengaan van een overdaad aan oxidatieve stress. Wetenschappers noemen neuro-inflammatie een oorzaak van geheugenproblemen en zien in vele ontstekingsremmende kruiden een middel om dit tegen te gaan.

Stimuleert aanmaak enzymen

Een extra mooi feit is dat citroenmelisse de aanmaak va superoxidedismutase en catalase stimuleert. Dat zijn twee lichaamseigen antioxidant enzymen die sterker werken dan antioxidanten uit groente, fruit en kruiden. Ze worden door de lever aangemaakt, en citroenmelisse stimuleert deze leverfunctie.

Zeer goed tegen angst en depressie

Etherische olie van citroenmelisse

Een onderzoeksteam met wetenschappers uit Chili, Syrië, Zuid-Afrika en Spanje ziet in 2022 dat citroenmelisse niet alleen goed is tegen angsten, wat wel een belangrijke werking is waarom citroenmelisse in vele landen het meest bekend staat. Men maakt melding van het feit dat aan farmaceutische middelen een reeks aan negatieve bijwerkingen kleven, terwijl citroenmelisse uitsluitend positieve bijwerkingen laat zien.

Gebruikstips citroenmelisse

1. Je kunt een essentiële olie van citroenmelisse kopen en deze gebruiken in een thee. Een druppel per kopje is genoeg. Ook kun je eraan ruiken om de medicinale stoffen via de longen in te ademen.
2. Doe eens 1, 2 of drie druppels etherische olie van citroenmelisse in een zelf gemaakte kruidige warme saus.
3. Citroenmelisse bladeren kun je gebruiken in een salade. Je kunt ze fijnhakken in een dressing of gewoon als saladeblad gebruiken.
4. Citroenmelisse is een goed extra kruid in een soep, waar je ook andere groene kruiden aan kan toevoegen zoals rozemarijn, tijm, basilicum en oregano.
5. Hak eens wat citroenmelissebladeren fijn om ze door een zelfgemaakte mayonaise te doen. Zo geef je deze saus wat extra cachet.
6. Citroenmelisse kun je ook laten meedoen in een stamppot van een kool. Met subtiele kruiden als deze maak je het extra lekker en gezond.
7. Een zelfgemaakte warme saus heeft een extra verrijking als er wat bladeren citroenmelsisse in zit.
8. In de winter kun je geen verse citroenbladeren plukken in Noord en Noordwest Europa. Droog daarom elk jaar een potje vol om ze toe te voegen aan een theemix.
9. Meng bladeren va citroenmelisse in een blender met koud water, laat het een kwartier tot half uur staan, zeef het en drink het de rest van de dag op.
10. Verse bladeren van citroenmelisse kun je ook gebruiken voor een thee, maar droge bladeren geven vaak meer smaak af. Echter, omdat er veel volatile of vluchtige stoffen in zitten, kun je in dit geval wel verse bladeren voor een thee gebruiken.
11. Maak eens een theemix met de Lamiaceae familieleden salie, mint en citroemelisse.
12. Citroenmelisse kun je door een verse, zelf gemaakte tomatensaus heen doen. Maak de saus af door een gekookte wortel erdoor te blenderen. Dat geeft een lichtzoete smaak en werkt als bindmiddel voor de tomaten. Citroenmelisse kunnen net als basilicum, dille, lavendel, hondsdraf, bonenkruid, rozemarijn en tijm de saus op smaak brengen en van medicinale aard maken.

Wetenschappelijke bronnen

• Petrisor et al. 2022
• Eivani et al. 2020
• Ulbricht et al. 2005
• Zam et al. 2022
• Zarei et al. 2015
• Foto's: Wikimedia commons, publiek domein