Sansevieria, een kamerplant met geneeskracht

Latijnse naam: Sanseviera liberica

De vezels worden traditioneel gebruikt als weefgetouw, touwen, snaren voor een pijl en boog, en als vislijnen. Er worden ook een soort sponsen van gemaakt om het lichaam mee te wassen. Sansevieria is een plantenfamilie die van oorsprong voorkomt in Afrika, Madagaskar en Zuid-Azië. De plant is niet eetbaar, maar hij kan wel als medicijn worden gebruikt. Het sap van de plant wordt in Afrika op bulten gedaan en het wordt in kleine hoeveelheden gedronken tegen tandpijn, oorpijn en gonorroe. 

Verwarrende Latijnse naam

In de taxonomie en botanie worden voor de duidelijkheid Latijnse namen gebruikt. In het geval van deze plant is de duidelijkheid niet helemaal onomstreden. 

De naamgeving is onder wetenschappers blijkbaar verwarrend, want sommige wetenschappers noemen de eerste naam van plant Sansevieria en andere Sanseviera. Sans betekent zonder en veria betekent blad. 

De plant heeft maar één blad dat rechtstreeks uit de grond komt. Eigenlijk is de Latijnse naam helemaal fout, want dit is een plant zonder stam en zonder steeltjes. 

Het heeft één blad dat uit de grond omhoog komt, maar als je de plant inclusief wortelsysteem bekijkt zou je kunnen zeggen dat de plant wel degelijk meerdere bladeren heeft.

Aura van het bos

De sansevieria behoort bij Afrikaanse culturen toe aan de goden. In Nigeria wordt de sansevieria de “ebube agu” genoemd, wat twee betekenissen heeft, namelijk 'de aura van de leeuw' of 'de aura van het bos'. 

De plant kent vele mythen in Nigeria en wordt daardoor zelden geplukt uit het bos. 

In een medicinale tuin zie je de sansevieria vaak, omdat het bij vele aandoeningen wordt  ingezet.

Geografische distributie Sansevieria liberica

Traditioneel gebruik sanseveria

In Afrika wordt de plant traditioneel als rustgevend middel en als middel tegen epilepsie ingezet. 

Het is een middel wat verder vaak bij leverziekten wordt in gezet. Het wordt verder ook traditioneel gebruikt bij verlammingen, ondervoeding, longproblemen, als ontwormingskuur, en bij hoest.

Traditioneel gebruik in Nigeria 

De bladeren en wortels zijn van groter ethnomedicinaal belang. Ze worden onder meer bij de behandeling van de malariasymptomen koorts, hoofdpijn en verkoudheid, ingezet.  

Verder is het een pijnstiller die ontstekingen remt, een kalmerend middel, anti-epilepsie middel, abortusopwekkend middel, en wordt toegediend tijdens de bevalling 

Andere gerapporteerde toepassingen van de bladeren en wortels omvatten de behandeling van astma, buikpijn, koliek, diarree, eczeem, aambeien, hypertensie of hoge bloeddruk, menorragie, seksuele zwakte, slangenbeten en wonden aan de voet. 

Bereidingen gemaakt van de bladeren van sanseveria zijn recepten in de traditionele genezing van malariakoorts, convulsies en pijn. 

Sommige van de ethnomedicinale beweringen over de werkzaamheid van sanseveria zijn wetenschappelijk bevestigd en de bevindingen werden gepubliceerd in verschillende tijdschriften.

Bewezen medicinale werkingen sanseveria

De plant is redelijk goed onderzocht en heeft in ieder geval de volgende wetenschappelijk bevestigde werkingen:

1. Tegen diarree.
2. Antislangengif,
3. Kalmerend middel,
4. Tegen astma,
5. Regen abdominale pijn, tegen lendepijn
6. Antikanker,
7. Hepatoprotectief, leverbeschermend
8. Rustgevend voor het centrale zenuwstelsel
9. Anti-convulsief, tegen epilepsie
10. Pijnstillend,
11. Ontstekingsremmend,
12. Tegen krampen,
13. Tegen diabetes,
14. Antileishmaniaal, tegen de tropische infectie leishmania
15. Antiplasmodiaal, tegen malaria

Jonge sanseveria in het bos in West Afrika

Tegen epilepsie

In Afrika wordt de wortel van de Sanseviera liberica gebruikt om epileptische aanvallen tegen te gaan.

Er is een wetenschappelijk proefdiermodel dat medicijnen en geneesplanten kam testen op de werkzaamheid bij epilepsie. 

De onderzoekers zien dat het wortelextract van Sanseviera liberica inderdaad helpt bij epilepsie, en ze zien ook dat dit extract de slaap bevordert. 

Het kan daardoor een rustgevend middel worden genoemd. De traditionele therapeutische aanpak wordt met dit onderzoek bevestigd.

Leverbeschermende werking sanseveria

Een deel van dit onderzoeksteam zag in een ander onderzoek dat een wortelextract goed werkt bij anemie, of ijzertekort in het bloed.

De Nigeriaanse Onderzoekers concluderen dat de wortels van de Sansevieria liberica hepatoprotectief, ofwel leverbeschermend zijn.

De onderzoekers zeggen dat hun onderzoek de traditionele werking van de plant tegen leverziekten een rationele basis heeft gegeven.

Fotoserie sansevieria

Antioxidanteigenschappen sanseveria

Uit een vergelijkend onderzoek tussen verschillende soorten sansevieria komt naar voren dat het enige blad wat deze plant heeft, over het algemeen beschikt over een prima antioxidantwerking. 

Dat is een werking die vele medicinale planten hebben. Daardoor is dit een rechtvaardiging van sanseveriasoorten die worden gebruikt als traditioneel medicijn, omdat ze nu worden ondersteund worden door wetenschappelijke bevindingen. 

Echter er is meer specifiek onderzoek nodig om per soort aan te geven of het daadwerkelijk een medicijn kan zijn.

Sanseveria tegen malaria

Daarom onderzoeken wetenschappers steeds meer traditionele malariamediciijnen om te controleren of ze goed werken, zodat ze deze kunnen inzetten bij malaria.  

Een 2 uur lang gekookt wortelextract van de sansevieria blijkt de malariaparasiet dood te maken. 

Dat zien Nigeriaanse onderzoekers. Men ziet daarom mogelijkheden om deze traditionele geneesplant in te zetten als medicijn bij malaria.

Foto http://www.westafricanplants.senckenberg.de

Antikankerwerking sanseveria 

In Economisch onderontwikkelde landen is het de tweede doodsoorzaak, en dat komt met name omdat westerse levensstijl is overgenomen zoals roken, fysieke inactiviteit en het nuttigen van westers industrievoedsel, wat we misschien beter kunnen omschrijven als vullingsproducten van industriële makelij.

Overigens is dat een patroon dat we vaker terug zien bij plantmedicijnen. Het wortelextract blijkt goed te werken bij leukemie.

Hierdoor is een verder onderzoek van wortelextract naar de antikankerwerking van Sanseviera liberica gerechtvaardigd.

• Kaartje geografische verspreiding: Thomas Dijkman
• Kopfoto: Peter A. Mansfeld
• Overige foto's:  http://www.westafricanplants.senckenberg.de
• Informatie is deels afkomstig uit interviews
• Wetenschappelijke informatie komt uit onderstaande downloadbare bronnen:
• 1
• 2
• 3
• 4