Medicinale werkingen van de Houtskoolboom

Botanische Latijnse naam Trema orientalis Houtskoolboom

De houtskoolboom is deel van de Ulmaceae, en valt onder de Cannabaceae, waaronder ook de hennepplant valt. De naam in Afrika en Oost-Azië is charcoal tree. In de VS wordt het de gunpowder tree genoemd. In Zuid Afrika spreekt men van hophout. De houtskoolboom wordt inderdaad gebruikt om houtskool mee te maken. Veel culturen in Afrika en Azië koken op houtskool. Het hout wordt ook gebruikt om papier van te maken. Verder kunnen van de bast touwen, snaren of vislijnen gemaakt worden.

De houtskoolboom heeft een scala aan medicinale toepassingen voor de mens.

Zelfs dieren kunnen er baat bij hebben. Honden kunnen ontwormd worden met een afkooksel va de bladeren.

Distributie houtskoolboom

Traditioneel gebruik houtskoolboom

In Ghana is het de naam Osesea gegeven. In de Ghanese traditionele geneeskunde heeft deze plant enkele toepassingen. De bladeren worden voorgeschreven bij diabetes, jicht en urinewegproblemen.

In Bangladesh wordt de wortel van deze plant gebruikt in behandelingen van diarree, astma en bij bloed in de urine.

De bast wordt aangewend als zalf bij spierpijn. De wortel, schors en bladeren zijn een middel bij epilepsie.

In de Afrikaanse volksgeneeskunde wordt de plant ingezet bij dysenterie en hoge bloeddruk.

Het fruit, de bladeren, bast, twijgen, steeltjes en zaad hebben eveneens medische applicaties. De bladeren worden gebruikt bij hoest en zere keel en de bast wordt verwerkt tot een hoestsiroop.

Verder wordt de boom ingezet bij remedies gericht op het genezen van bronchitis, gonorroe, malaria, gele koorts, tandpijn en ingewandswormen.

Besjes van de houtskoolboom, Foto: Vinayaraj

Wetenschappelijke bewezen activiteit houtskoolboom

De houtskoolboom heeft een reeks aan medicinale werkingen die bewezen zijn door wetenschappelijke studies.

Onderzoekers uit Bangladesh publiceerden in 2019 een studie die alle bekende medicinale werkingen beschreef die in andere wetenschappelijke onderzoeken worden verklaard en bewezen. Men stelde een lijst op met criteria waaraan de onderzoeken dienden te voldoen.

Een belangrijk criterium was dat de wetenschappers de biologische activiteit, of het medicinale mechanisme van stoffen in de houtskoolboom hadden opgenomen in hun onderzoek.

Men gebruikt zowel in vivo, ex vivo, in vitro als klinische onderzoeken.

Dat houdt in dat men zowel onderzoeken meenam die werden gedaan op dieren, op mensen, als onderzoek in laboratoriumomstandigheden, maar niet op levende wezens. Men vond de volgende medicinale activiteit van de houtskoolboom:

Antibacterieel,
Anti parasitaire wormen,
Anti malaria,
Antioxidant,
Ontstekingsremmend,
Tegen trombose,
Tegen artritis,
Tegen diabetes,
Pijnstillend,
Tegen kanker,
Ontwormend,
Vochtafdrijvend,
Tegen depressie,
Tegen angst.

Oxidatieve stress, oorzaak aller ziekten

Wie in zijn vakantietijd ter lering en informatie honderden wetenschappelijke onderzoeken over geneesplanten leest, zal het opvallen dat vele onderzoekers oxidatieve stress als de gemeenschappelijke oorzaak van alle ziekten aanwijst.

Dit is een weerslag van een stille revolutie die heeft plaatsgevonden in de wetenschappelijke wereld.

Waren alle artsen in de jaren 90 ervan overtuigd dat ziekten hun oorsprong vinden in genetische defecten van het menselijk DNA, nu blijkt dat ontstekingen op celniveau, ook genoemd, laaggradige ontstekingen of oxidatieve stress, de collectieve oorzaak zijn van vele ziekten, en dat slechts enkele ziekten te maken zouden kunnen hebben met genetische aanleg, wat dan niet eens voor iedereen geldt met dezelfde genetische kenmerken.

Kortom, mensen worden niet ziek door genetische afwijkingen maar mensen worden ziek van een overvloed aan voedsel zonder natuurlijke antioxidanten. Je kunt ook stellen: Het westerse industrievoedingdieet maakt ons ziek

Fotoserie houtskoolboom

Bacteriën en oxidatieve stress

Onderzoekers uit Bangladesh wilden graag de antioxidantwerking en antibacteriële werking van de houtskoolboom onderzoeken.

Ze zijn het eens met de paradigmaverschuiving in de wetenschap dat het gros van de ziekten worden veroorzaakt door oxidatieve stress door vrije radicalen, terwijl zelfs in de jaren 90 van de vorige eeuw veel wetenschappers dachten dat ziekten hetzij toevallig komen aanwaaien, hetzij genetisch bepaald zijn.

De onderzoekers halen andere studies aan waaruit blijkt dat oxidatieve stress de oorzaak is van een breder aantal ziekten dan menigeen verwacht: artritis, hemorragische shock of plotseling bloedverlies, hart - en vaatziekten, neurodegenerative ziekten zoals Parkinson en Alzheimer, zweren in het maagdarmkanaal, AIDS en zelfs vroegtijdige veroudering.

De ontdekking dat oxidatieve stress de oorzaak is van vrijwel alle ziekten, waaronder ook kanker, obesitas en diabetes is slecht nieuws voor de farmaceutische industrie, want vrijwel alle medicijnen veroorzaken oxidatieve stress en vrijwel alle geneesplanten bevatten antioxidanten die vrije radicalen, de grote boosdoeners, kunnen elimineren.

Dat is de reden dat onafhankelijke onderzoekers de antioxidantwaarde van een plant in kaart willen brengen,

Plant schakelt 10 ziektekiemen uit

Bacteriën zijn in principe goed voor de mens. Ze horen bij de mens en hebben een functie.

Echter als ze in overtalsituatie komen, kunnen er ontstekingen optreden.

De reden van die ontstekingen is om stoffen te produceren die de bacteriesoort waarvan er te veel is te elimineren. Dus zelfs deze ontsteking, die we een ziekte noemen, biedt nut voor de mens. Nu is het zo dat een plant dit nuttige effect kan ondersteunen.

Een extract van de houtskoolboom blijkt te werken tegen een tiental ziektekiemen in de gedaante van bacteriën, namelijk Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus saprophyticus, Streptococcus pyogenes, Plesiomonas shigelloides, Shigella dysenteriae, Vibrio cholerae, Shigella flexneri, Shigella sonnei en Pseudomonas aeruginosa. Het is hiermee duidelijk dat het een prima antibacteriële plant is.

De antibacteriële werking van de afzonderlijke stoffen in de plant is niet onderzocht, met name omdat er te weinig ander onderzoek naar de plant is gedaan waaruit naar voren komt welke stoffen erin zitten.

Toch is het niet heel moeilijk te raden naar tot welke categorieën de medicinaal actieve principes behoren, want het is wel bekend dat er fenolen, zoals tanninen en flavonoïden in de plant zitten, die zeer waarschijnlijk verantwoordelijk zijn voor de antioxidantwerking en antibacteriële werking,

Blad van de houtskoolboom, Foto: Franz Xaver

Houtskoolboom versus diabetes

Onderzoekers willen graag wetenschappelijke kennis vergaren omtrent de bloedsuikerspiegelverlagende werking van Trema orientalis.

Het blijkt dat deze plant de beschadigde cellen van de alvleesklier weer herstellen.

Door deze beschadiging wordt er geen of te weinig insuline aangemaakt. De eilandjes van Langerhans, zo worden de cellen genoemd die insuline produceren, worden gerepareerd door de houtskoolboom.

De pancreas wordt aldus beschermd door deze geneeskrachtige boom.

Dat is niet alles. De belangrijkste doodsoorzaak van diabetes ligt in de gevolgen van deze ziekte, namelijk een veranderd bloedvettenmetabolisme en eiwitmetabolisme, wat uiteindelijk leidt tot een verhoogd risico op aderverkalking, verminderde hartwerking en hartinfarct. Dit leidt eveneens tot verhoogd risico op een beroerte. Mensen met diabetes hebben vaak last van te hoog cholesterol.

Eigenlijk is de associatie van diabetes met alleen de bloedsuikerspiegel niet goed genoeg, het geeft een sterk verhoogd risico op hart- en vaatziekten en zoals iedereen waarschijnlijk wel weet kan een hartaanval dodelijk zijn. Aderverkalking geeft daarnaast een verhoogd risico op een hersenberoerte, iets wat je niemand toewenst.

Deze gegevens namen de onderzoekers mee in hun studie en ze zagen dat een extract van de houtskoolboom de bloedwaarden verbetert waardoor alle parameters die te maken hebben met hart- en vaatziekten verbeteren; het risico op aderverkalking, de grondoorzaak van hartziekten, wordt verkleind door de het extract van de houtskoolboom..

Wetenschappelijk bewezen werkingen houtskoolboom

In dit artikel staat al een reeks aan medicinale werkingen, verzameld door onderzoekers uit Bangladesh, maar onderzoekers uit Ghana hebben dit ook gedaan, en wamen tot een paar andere werkingen.

Onderzoekers van de universiteit in Cape Coast, aan de Ghanese zuidkust, concluderen dat de Trema orientalis een goede bron van fytomedicijnen is.

Hun rapport toont aan dat de boom een prima bron van geneeskracht biedt tegen diverse ziekten. De plant heeft volgens de biotechnologen en farmaceutische wetenschappers bewezen activiteit tegen een groot aantal ziekten.

In de wetenschap krijgen planten een label van bewezen medicinale werkingen. In dit geval krijgt de plant de volgende labels: bloedsuikerspiegelverlagend, pijnstillend, ontstekingsremmend, antimalaria, diuretisch, laxerend, anti-epilepsie, ontwormend, anti-sikkelcel, antioxidant en antibacterieel.

Bronnen bij artikel over houtskoolboom

Kaartje geografische verspreiding: Thomas Dijkman
Kopfoto: Forest and Kim Starr
Foto kleine boom achter hek: Forest and Kim Starr
Foto deel boom met witte lucht: Forest and Kim Starr
Foto Blad houtskoolboom: Franz Xaver
Foto deel boom met water: Vengolis
Foto bladeren alleen in diashow: L. Shyamal
Foto deel boom met blauwe lucht: JMK
Foto stam: Purves, M.
Alle foto's: Wikimedia commons
Informatie is deels afkomstig uit interviews
Wetenschappelijke informatie komt uit onderstaande downloadbare bronnen:
1
2
3
4