De vicieuze cirkel van antibiotica

Te veel gebruikt middel veroorzaakt ziekten

De hoera-verhalen over antibiotica zijn anno 2015 inmiddels verstomd. Velen weten de gevaren van antibiotica maar weinigen kennen alle negatieve aspecten van dit ziekteverwekkende medicijn. Een medicijn dat ziekten veroorzaakt? Is dat geen contradictie? In onze maatschappij zijn ziekten die ontstaan door een antibioticakuur de gewoonste zaak van de wereld. Het medicijn wat een ziekte binnen korte tijd wegneemt terwijl hetzelfde medicijn een andere ziekte enkele weken of later maanden veroorzaakt is weinig bevorderend voor de gezondheid van de patiënt.

Resistentie is inherent aan antibiotica

Vroeger werd antibiotica preventief ingenomen

Een wetenschappelijk rapport van twee Canadese wetenschappers meldt dat resistentie van bacteriën tegen antibiotica inherent is aan antibiotica en dat het bijzonder onwaarschijnlijk is dat er ooit een antibiotica op de markt komt waartegen bacteriën niet resistent worden.

Bacteriën hebben een miljoenen jaren lange bestaan op aarde waarin ze effectief op de omstandigheden kunnen reageren. Dit is een enorm nadeel van antibiotica, want het zorgt ervoor dat bacteriën steeds sterker worden.

Het kenmerk van resistentie bacteriën is dat ze zich voeden met antibiotica, zodat de bacteriekolonie zich uit kan breiden door dit middel.

Preventief antibiotica innemen

In het begin van antibiotica, in de jaren 50 van de 20e eeuw, werd het ingenomen als preventief middel door Amerikaanse soldaten tegen geslachtsziekten. Daar kwam men langzaam op terug toen bleek dat de geslachtsziekten juist steeds ernstiger worden als men te veel antibiotica inneemt.

Bij een virusziekte kunnen bacteriële ontstekingen ontstaan, wat eigenlijk aangeeft dat we zelf een sterker immuunsysteem moeten krijgen in plaats van alsmaar medicijnen innemen.

Ernstige bijwerkingen van antibiotica

Op de meeste medische sites zul je als bijwerking van antibiotica lezen dat het een vrij onschuldig middel is dat slechts diarree en misselijkheid kan veroorzaken. Dat beeld is verre van volledig. Er is legio bewijs dat antibiotica de Ziekte van Crohn veroorzaakt; dat is ruimschoots onderzocht in de wetenschappelijke literatuur.

Daarnaast kwam er in 2012 een onderzoek uit waaruit blijkt dat kinderen die vaak met antibiotica worden behandeld een grotere kans hebben op prikkelbaredarmsyndroom. Overigens is deze bijwerking op vooral darmziekten van antibiotica niet pas sinds kort bekend.

In 1955 verscheen er al een wetenschappelijk onderzoek waaruit blijkt dat het gebruik van antibiotica een overgroei van de candida-schimmel kan triggeren. De bewijzen voor de onderzoeken vind je bij de bronnen van dit artikel.

Hoewel dit artikel gebaseerd is op een boek van Greoffrey Cannon, wordt hier een algemeen geldende waarheid beschreven die is onderbouwd door een serie aan wetenschappelijke onderzoeken..

Antibiotica is een onzuiver wapen

Zelfs aan kippen wordt antibiotica gegeven

Een antibioticakuur is als een schot hagel. Het richt vele verwondingen aan en men hoopt dat ook de ziekteveroorzakende bacterie wordt geraakt.

Dat gebeurt ook maar tegen een hoge prijs; de juiste bacteriënbalans, ons microbioom in vooral de darmen is verdwenen. 

Hierdoor kunnen diverse ziekten ontstaan als gevolg van overgroei van bepaalde bacteriën. Voorbeelden van deze ziekten zijn candida, verhoogde darmpermeabiliteit, colitis en ziekte van Crohn.

Antibioticagebruik leidt tot vicieuze cirkel

Het gebruik van antibiotica leidt ertoe dat bacteriën resistent worden tegen deze antibiotica. Hierdoor kan een ziekte die de tweede keer de kop op steekt niet door deze zelfde antibiotica worden behandeld.

De arts grijpt vervolgens naar een sterker en duurder antibioticum. ´

Fijn´, denken arts en patiënt na enkele dagen, de ziekte is verdwenen. Maar beiden houden er geen rekening mee dat er vervolgens nog meer bacteriën in het lichaam van de patiënt zijn uitgeroeid door de antibioticakuur waardoor op den duur nieuwe ziekten worden veroorzaakt.

Te veel antibiotica

Artsen schrijven anno 2015 nog steeds te veel antibiotica voor, volgens microbiologen. 

Een patiënt die eenmaal is verleid om antibioticum te nemen loopt grote kans binnen enkele weken of maanden weer een antibioticakuur voorgeschreven te krijgen.

Ondanks dat vele mensen het idee hebben dat in Nederland artsen weinig antibiotica voorschrijven, schrijven artsen het juist veel te veel voor. 

Het zelfde gebeurt in allerlei ontwikkelde landen, maar dan nog een graadje erger.

Antibiotica zonder recept

In derdewereldlanden is de situatie nog schrijnender omdat daar allerlei soorten antibiotica gewoon zonder een recept bij een apotheek kunnen worden gekocht. 

Zelfs de gevaarlijke antibiotica die in het westen al verboden zijn, mogen in derdewereldlanden nog gewoon worden verkocht.

Daarom zijn er in derdewereldlanden meer mensen die overlijden aan een superbacterie; dat is een bacterie die resistent is voor alle soorten antibiotica.

Overigens zijn er steeds meer patiënten in westerse ziekenhuizen die overlijden aan een superinfectie of superbacterie. 

Met name de MRSA-bacterie is een berucht voorbeeld.

Zelfs in Nederland zijn er soms tientallen mensen aan overleden in één ziekenhuis, iets wat de autoriteiten proberen te verzwijgen. 

Zo was er in een Rotterdams ziekenhuis in 2011 een uitbraak van de MRSA-bacterie waaraan 21 mensen zijn overleden.

Promotie van medicijnen

Oud antibiotica laboratorium

Medicijnen worden gepromoot, net als snoep en koekjes, zei het dat de reclame niet publiekelijk is maar gericht op artsen. Je zou denken dat als een medicijn op de markt komt, daar een zorgvuldige procedure aan vooraf is gegaan.

Vroeger was dat ook zo. Het duurde soms acht jaar voordat een medicijn op de markt kwam omdat het verplicht was om allerlei onderzoeken uit te laten voeren ten aanzien van de veiligheid van het medicijn en om de bijwerkingen in kaart te brengen. 

Tegenwoordig kan in Groot-Brittannië een medicijn binnen 75 dagen op de markt komen.

Als een medicijn eenmaal in een westers land op de markt is, zijn andere landen geneigd mee te lopen. 

Daarna wordt een medicijn veelvuldig gepromoot. Artsenbezoekers zijn mensen in dienst van de farmaceutische industrie. 

Zij geven de artsen allerlei cadeautjes, van pennen, notitieblokken, buttons, spelden, portefeuilles, stethoscopen tot dokterstassen.

Op al deze artikelen staat het merknaam van het nieuwe medicijn geschreven. Door deze cadeaus zijn artsen sneller geneigd dit nieuwe onbekende medicijn voor te schrijven. 

Bovendien krijgen de artsen een geldbedrag voor elk voorgeschreven medicijn.

Verlopende patenten

Ook aan koeien wordt antibiotica gegeven

Iedereen weet dat medicijnen patenten hebben. Als een patent is afgelopen, kan iedere fabrikant het medicijn op de markt brengen. Hierdoor ontstaat er prijsconcurrentie wat uiteraard dalende winstmarges tot gevolg heeft.

Om dit probleem te ondervangen passen fabrikanten een jaar voor een patent verloopt het medicijn lichtjes aan. 

In de molecuulstructuur wordt een kleine aanpassing gemaakt; er wordt hier en daar een paar molecuuldelen toegevoegd of weggehaald.

De molecuulstructuur van het medicijn heeft vervolgens nagenoeg dezelfde medicinale eigenschappen maar er wordt wel een nieuw patent op verkregen. 

Het ´nieuwe´ medicijn wordt wederom sterk gepromoot als zijnde nog beter dan het vorige waardoor artsen hier naar gaan grijpen.

Antibiotica in vlees- en visindustrie

Varkens krijgen ook antibiotica

De vlees- en visindustrie gebruikt eveneens antibiotica. Dat heeft niet kunnen voorkomen dat er van tijd tot tijd epidemieën ontstaan op vleesindustriebedrijven, een sector die vroeger nog kon worden aangeduid met het label ´boerderij´.

Van een gezellige boerderij met allemaal dieren en gewassen is allang geen sprake meer; dieren zitten dicht opeen gepakt en daardoor ontstaan ziekten. 

Hetzelfde geldt voor mensen; als zij dicht opeen gepakt zitten in onhygiënische omstandigheden, ontstaan er allerlei ziekten.

Voor mensen is er een trend waarneembaar dat men steeds hygiënischer gaat leven maar deze stelregel is niet van toepassing op het vlees en de vis die mensen willen consumeren.

Dieren zitten dermate dicht opeen dat ze besmeurd zijn met elkaars uitwerpselen en daardoor kunnen allerlei ziekten ontstaan. 

Door de dieren standaard antibiotica te geven, al voordat ze ziek zijn, ontwikkelen er steeds meer resistente bacteriën.

Daarnaast eten vlees- en viseters kleine hoeveelheden antibiotica op die immers in het vlees van de dieren zit. 

Hierdoor worden ook hun darmbacteriën veranderd en is er een grotere kans op bacteriële overgroei en in het verlengde daarvan een darmontsteking. Verder is aangetoond dat medewerkers en omwonenden van de vlees- en visindustrie over een stuk meer bacteriën beschikken die tegen antibiotica resistent zijn.

Antibiotica in vlees

Kweekvissen krijgen antibiotica

In Nederland zegt de agrarische sector weinig antibiotica te gebruiken, maar in de praktijk is het zo dat als één koe een bacterie-infectie heeft, de hele stal antibiotica gebruikt.

Een probleem hierbij is dat de boeren antibiotica zien als een groeimiddel voor dieren, zodat ze meer vlees kunnen verkopen. Het maakt ze dan weinig uit dat mensen antiiotica eten.

Uit een rapport uit 2020 uit India blijkt dat het overvloedige gebruik van antibiotica in Europa voor veel problemen heeft gezorgd, zoals antibioticaresistente bacteriën bij mensen.

Hierdoor kunnen MRSA besmettingen uitbreken. Momenteel zijn China, India, de VS en Brazilië de landen waar het meest antibiotica wordt gebruikt.

De negatieve spiraal doorbreken

We raken als mensheid steeds meer verslaafd aan antibiotica terwijl de bacteriën er resistent tegen worden.

Het enige wat deze neerwaartse spiraal kan doorbreken is antibiotica spaarzaam gebruiken, bijvoorbeeld alleen bij dodelijk ziekten in mensen.

Deze neergaande spiraal kan worden doorbroken met drie maatregelen:

1. • Het stoppen met voorschrijven van antibiotica voor niet ernstige kwalen, zoals door tandartsen
2. • Het stoppen met schoonmaken van ziekenhuisvloeren met antibiotica
3. • Het stoppen van gebruik van antibiotica in de vlees- en visindustrie

Bronnen bij artikel De vicieuze cirkel van antibiotica

1. 21 mensen dood door MRSA: http://nos.nl/artikel/250081-21-doden-met-resistente-bacterie-rotterdam.html
2. • Geoffrey Cannon, De nieuwe Ziekteverwekkers, antibiotica, een droom wordt een nachtmerrie
3. • Afbeeldingen: wikimedia commons
4. • Onvolledig beeld bijwerkingen: http://www.patient.co.uk/health/antibiotics-leaflet
5. • Antibiotica veroorzaakt ziekte van crohn: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3736797/
6. • Prikkelbarearmsybndroom door antibiotica: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23008454
7. • Candida, onderzoek 1955: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC386245/
8. • Canadese wetenschappers 2017: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5603022/
9. • Overvloedig gebruik antibiotica zorgt voor problemen: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25436105/