peperkers, puikbeste, geneeskrachtige groente en plantmedicijn

Familielid van waterkers geeft geneeskracht in prikkelende pepersmaak

Latijnse naam: Lepidium latifolium

Peperkers is net zoals mosterd familie van de koolsoorten. Dit plantje groeit van oorsprong in Europa, Het Middellandse Zeegebied en Azië tot aan het Himalayagebergte. In de V.S., Australië en Mexico is het plantje succesvol geïntroduceerd. Peperkers kan 30 centimeter hoog blijven maar deze meerjarige plant kan ook twee meter hoog worden. De bladeren, scheuten en piepkleine vruchtjes kunnen gegeten worden als groente. De vruchtjes zijn maar 1.6 mm groot.

Als wilde groente smaakt peperkers een beetje zoals waterkers, een beetje peperachtig.

Hoe maak je van peperkers een prima eetbare groente?

In Ladakh, wat in het Himalayagebergte ligt, worden de blaadjes en scheuten van peperkers eerst gekookt en daarna twee dagen lang in water bewaard. 

Op deze manier verdwijnt de bitterheid van de bladeren. Peperkers is een veel geprezen groente in deze streek.

Uit wetenschappelijk onderzoek wat gepubliceerd is in 2013 in het wetenschappelijk online tijdschrift Plosone, blijkt dat er veel polyfenolen, flavonoïden en plantaardige eiwitten in deze wilde groente zitten. 

Je zou zeggen dat heel de wereld een gat in de lucht springt van blijdschap omdat deze gratis wilde groente een perfecte aanvulling op onze dagelijkse inkopen kan zijn. 

Maar deze blijdschap geldt slechts voor een beperkte groep mensen. In de V.S., zijn sommige botanici niet blij met de introductie van deze eetbare plant omdat ze vermoeden dat het oorspronkelijke ecosysteem schade toegedaan kan worden.

Botanische tekening peperkers

Peperkers als insecticide

Peperkers is zeer scherp. Koken en in water bewaren kan de scherpe smaak verminderen. 

Maar een thee van de verse peperkers kan daarentegen gebruikt worden als natuurlijke insecticide. 

Slakken en insecten houden namelijk niet van deze scherpe stof. Bedenk wel dat na een regenbuitje alles is weggespoeld. 

Overigens is het peperkersaftreksel dan in de grond gedaald en kunnen de verwaterde fytonutriënten als natuurlijke meststof dienen voor de beplanting. 

Met name in een groentetuin kan het handig zijn om peperkers bij de hand te hebben.

Geschiedenis gebruik peperkers

In het oude Griekenland en in Middeleeuws Groot Brittannië is deze plant gecultiveerd om op te eten. 

Het is een eenvoudige plant om te kweken, hij heeft veel smaak en zit tjokvol met fytonutriënten.

Medicinale werking peperkers

Peperkers staat te boek als een resolvens; een middel dat zwellingen vermindert. 

Daarnaast werd de plant medicinaal gebruikt. Er zit veel vitamine C in, vandaar dat het een anti-scheurbuikplant wordt genoemd. 

Verder is peperkers bloedzuiverend, goed voor de lever en goed voor de nieren.

Naamgeving peperkers

In de taxonomie en botanie, twee subonderdelen van de biologie, worden ter voorkoming van plantverwarring Latijnse namen gebruikt. 

De Latijnse naam van peperkers is Lepidium latifolium. De Nederlandse naam peperkers is afkomstig van het feit dat de smaak van de plant aan peper doet denken. 

Lepid is het Latijnse woord voor ´betoverend´ en latifolium betekent ´breedbladig´. In het Nederlands wordt de plant ook wel Steenbreker en Dittander genoemd.

Uitbundige groei van de gratis, wilde, medicinale groente peperkers

Werkzame stoffen peperkers

Van peperkers wordt het bovengronds groeiende kruid gebruikt. Hierin zit een etherische olie met zwavelverbindingen, isothiocyanaten, koffiezuur, de flavonoïden vitexine, luteoline, hyperoside, kaempferol, myricetine, quercetine en apigenine. Ook bevat het lepidine en gommen.

Antibacteriële en antischimmelwerking peperkers

Zwitsers onderzoek dat is gepubliceerd in 2019 laat zien dat peperkers antibacterieel werkt tegen minstens 11 soorten bacteriën en schimmels die verantwoordelijk zijn voor het bederven van voedsel. 

Men vermoedt sterk dat de stoffen sinigrine, glucocochlearine, glucotropaeoline, en 4-methoxyglucobrassicine daarvoor verantwoordelijk zijn. 

De plant werkt het sterkst tegen Candida albicans, een schimmel die ook in mensen voor infecties en ziekten kan zorgen.

Peperkers lost nierstenen op

Peperkers is boven alles een steenbreker, dat wilt zeggen een antilithicum; het lost nierstenen op. 

Gekristalliseerd calcium in de urinewegen wordt opgelost tot meer vloeibare vorm door dit kruid en daardoor is het tegelijk een diuretisch kruid; het helpt de doorstroming in de urinewegen beter te doen plaatsvinden. 

In de fytotherapie wordt het ingezet bij de volgende indicaties:

• Nierstenen,
• Calciumverstopping in de urinewegen.

Goed voor de prostaat

Uit dierproeven blijkt een significante verkleining van de prostaat na inname van peperkers. 

Daarmee is niet gezegd dat het positief voor mensen werkt maar die kans is wel erg groot. 

Er zijn nog geen klinische onderzoeken geweest op mensen maar men heeft wel empirisch aangetoond dat de prostaat bij mensen verkleind wordt door peperkers te eten of het sap te drinken. 

Empirisch onderzoek betekent ´door proefondervindelijke ervaring verkregen kennis´. 

Klinisch onderzoek is de afgesproken manier van wetenschappers om een onderzoek op te zetten; deze manier kan vrij kostbaar zijn en wordt daardoor niet snel uitgevoerd, vaak alleen als er belangen op het spel staan. 

In ieder geval wordt in de fytotherapie peperkers aanbevolen bij:

• BPH of Benigne prostaathypertrofie,
• Prostatitis of prostaatontsteking.

Peperkers bij jicht

Peperkers verdrijft urinezuur. Er is een groot aantal geneesplanten dat urinedrijvend werkt, er zijn zelfs diuretische fruitsoorten, maar het aantal planten dat uricosaurisch of urinezuurdrijvend werkt is een stuk kleiner. 

Urinezuur is de oorzaak van jicht, dat in het Latijn arthritis urica wordt genoemd. 

Daarom is peperkers een uitstekende plant om de oorzaak van jicht weg te nemen.

Peperkers, goed voor de spijsvertering

Peperkers is een eetlustbevorderend middel, ondersteunt de leverfunctie en een maagversterkend middel. 

De spijsvertering gaat vlotter na het eten van deze wilde groente. 

Verder ondersteunt het de alvleesklierfunctie. Hierdoor worden koolhydraten zoals witte suiker beter verteerd. Dat leidt ertoe dat de bloedsuikerspiegel geen of minder pieken en dalen kent, wat extra goed nieuws is voor diabetespatiënten. 

Om deze medicinale werkingen wordt peperkers in de fytotherapie ingezet bij de volgende indicaties:

• Trage en moeilijke spijsvertering,
• Diabetes mellitus type 2.

Peperkers bij leishmaniose

Peperkers heeft bloedzuiverende eigenschappen. 

Het bestrijdt parasieten. Leishmaniose is een ziekte waarbij zandvlooien die besmet zijn met parasieten mensen kunnen infecteren wat resulteert in lepra-achtige verwondingen. Peperkers kan leishmaniose genezen.

Uitwendig gebruik peperkers

Er zijn diverse uitwendige toepassingen van peperkers. De werking van dit pittige plantje werkt ongeveer net als mosterd. 

Wanneer het op de huid wordt gedaan heet het in medische termen een rubefaciens, een middel dat de huid rood maakt oftewel; het bevordert lokaal de bloeddoorstroming. 

Hierdoor kan het als middel worden gebruikt bij de volgende uitwendige diagnoses:

• Myalgie of spierpijn,
• Arthralgie of gewrichtspijn,
• Sciatica of Ischias,
• Neuralgie of zenuwpijnen,
• Lumbago of rugpijn,
• Bronchitis of luchtwegenontsteking,
• Koude voeten,
• Syndroom van Raynaud of bloedsomloopstoornis in de vingers.

Antitumorwerking van peperkers

Volgens een Spaans onderzoek uit 2018 is Lepidium latifolium in staat om op meerdere manieren tumorgroei tegen te gaan. 

Een van die manieren is dat het de activatie van het enzym caspase triggert. 

De onderzoekers testen het onder andere op darmkankercellijnen. Men gebruikte het pure sap van deze plant om de antitumorwerking op biochemisch niveau in kaart te brengen.

Dosis en veiligheid peperkers

• Maak fytotherapeutisch gebruik van peperkers door de volgende dosis te hanteren:
  
• Driemaal per dag 25 druppels vloeibaar extract.
  
• Een vloeibaar extract is een extract met een lager alcoholpercentage dan een tinctuur.
  
• Dit is een veilig kruid. Wanneer het wordt gebruikt in de aangegeven dosering zijn geen bijwerkingen bekend.
  
• Uitwendig gebruik moet evenwel met enige voorzichtigheid worden betracht omdat het irriterend kan werken voor de huid.
  

Bronnen artikel peperkers

1. Groot Handboek Geneeskrachtige Planten, Geert Verhelst
2. Foto´s: Wikimedia commons
3. Foto close up bloemen: rappman, Lepidium latifolium 87541553
4. Foto medium plant in bloei: Mary K. Hanson, Lepidium latifolium 125931620
5. http://en.wikipedia.org/wiki/Lepidium_latifolium
6. http://www.naturalmedicinalherbs.net/herbs/l/lepidium-latifolium=dittander.php
7. http://www.plosone.org/article/info:doi/10.1371/journal.pone.0069112
8. Spaans onderzoek antitumorwerking: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29073716/
9. Zwitsers onderzoek antibacteriële en antischimmelwerking: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30714673/