Signatuurleer, planten vertellen met symbolen

De beeldtaal is een oeroude symbooltaal der natuur

Signatuurleer is een medische wetenschap die bloeide aan het eind van de Middeleeuwen. De kern van signatuurleer is dat uiterlijke kenmerken van planten de medicinale werking voor mensen van die plant laten zien. Een voorbeeld is brandnetel. De bladeren hebben minuscuul kleine haartjes en als je het bladoppervlak goed aanvoelt dan zal je tastzin een vergelijking maken met haar of wol. Deze plant is goed voor het haar, zegt dit uiterlijke kenmerk van de plant.
Planten communiceren via hun kenmerken en groeiwijzen wat de medicinale werkzaamheid is.

Zien, overdenken, experimenteren en overzien

Signatuurleer is gebaseerd op de uiterlijke kenmerken maar de artsen die de signatuurleer hanteerden namen deze aan als aanwijzing en niet als voldongen feit. 

Men zag een plant, overdacht zijn uiterlijk, ging ervan uit dat alles een bedoeling heeft, dat de wereld een gedachte in de boezem van God is, en experimenteerden vervolgens of de overdenkingen juist waren. 

Dat laatste is het belangrijkste aan de signatuurleer; de uiterlijke kenmerken waren slechts een aanwijzing.

Symbooltaal van de natuur

Theophrastus, Bombastus, Paracelsus von Hohenheim

Signatuurleer maakt gebruikt van symbolisme. De groeiwijze, bloeiwijze, vorm, kleur en andere uiterlijke eigenschappen van planten vertellen wat de medicinale werkzaamheid is voor mensen. Paracelsus schreef over de orchidee dat het een afrosisiacum is, en als je een orchideebloem ruikt dan weet je waarom. Een orchidee geurt sterk en deze eigenschap vertelt waar hij goed voor is. Zo vertelt een bloem aan mensen, via vorm, geuren, maar ook via de wijze waarop het groeit, bloeit en zaden krijgt.
Een maretak groeit als halfparasiet op een boom, bijvoorbeeld een populier. 

Hij bloeit in de winter, wanneer andere planten in West Europa in de slaapstand staan. 

Hij roeit als het ware tegen de stroom in, en dat doet ook een kankercel. 

Een kankercel parasiteert op het menselijk lichaam, en komt als tumor in bloei tegen de wensen van de mens in. 

Maretak was daarom bij spiritueel ingestelde mensen altijd al een medicijn bij kanker, en volgens de wetenschap blijkt het dat inderdaad te zijn.

Ondersteuning van het geheugen

Wie niet in de signatuurleer gelooft, kan het alsnog gebruiken als ondersteuning van het geheugen. 

Er zijn zoveel medicinale werkingen en duizenden planten, dat het lastig is om alle werkzaamheden te onthouden. 

Via de signatuurleer kun je beter de link leggen tussen medicinale toepassing en de plant.

Dioscorides hanteerde in zijn boek Materia Medica veevuldig de signatuurleer.

Signatuurleer blijkt te kloppen

Moderne wetenschappers die de signatuurleer niet begrijpen wijzen het af als bijgeloof. Voor hen is het vervelend dat de genezende eigenschappen op basis van uiterlijke kenmerken bijzonder vaak effectief blijken te zijn. 

Het leeuwendeel van de bevindingen uit de signatuurleer is onderschreven door wetenschappelijk onderzoek.

Het is zelfs zo dat de huidige farmaceutische wetenschap nog steeds de gegevens van de oude herbalisten gebruikt om nieuwe medicijnen te ontwikkelen. 

Vrijwel altijd is een modern medicijn gebaseerd op enkele eigenschappen van planten uit de traditionele volksgeneeskunde. 

De wetenschap spreekt met dubbele tong; aan de ene kant doet men de signatuurleer af als onwetenschappelijk aan de andere kant teert ze op de verworvenheden van de signatuurleer.

Signatuurleer komt uit India

Hippocrates

De signatuurleer komt oorspronkelijk uit India en is door Hippocrates, Galen, Dioscorides en niet in het minst Theophrastus Bombastus Paracelsus van Hohenheim oftewel Paracelsus in Europa in zwang geraakt. De signatuurleer is vooral handig in het gebruik omdat de combinatie van uiterlijke kenmerken en medicinale werkingen een goede geheugensteun biedt voor artsen. 

Er zijn immers honderden geneeskruiden en door de signatuurleer te hanteren is het zelfs vandaag de dag gemakkelijker om te onthouden welk kruid bij welke werking hoort.

Voorbeelden van signatuurleer

Wetenschappelijke bewezen werkingen vanuit de signatuurleer opgesteld door Paracelsus

Signatuurleer is Hermetisch

Hermes trismegistus

De signatuurleer is een Hermetische leer. Het gaat uit van de wijsheid die op de Tabula Smaragdina van Hermes Trismegistos stond: Zo boven, zo beneden. Hier een kort begin fragment van deze tekst:
Het is waar!
Het is zeker!
Het is de volle waarheid!
Wat beneden is, is gelijk aan wat boven is,
en wat boven is, is gelijk aan wat beneden is,
zodat de wonderen van het Ene zich voltrekken.

De mens is een afspiegeling van de kosmos

Farao Thoth en Hermes zijn dezelfde persoon

De mens is een wereld in het klein. De natuur is een afspiegeling van goddelijke wijsheid. Er is geen onderscheid tussen mens en zijn wereld; alles is in één gedachte besloten. Ziekten zijn het gevolg van het disharmonieus omgaan met de directe omgeving. Planten kunnen de balans herstellen. Zowel de plantenwereld als de mens kan naar het licht toe groeien. De plantenwereld doet het uit in eigen natuur en de mens heeft de vrije keuze om naar het licht toe te groeien. In de tijd van Paracelsus waren de Hermetische geschriften opgesteld door Farao Thoth, die in het oude Griekenland Hermes was genoemd en bij de antieke Romeinen Mercurius, net ontdekt. 

Wetenschappers uit heel Europa lazen gretig de Hermetische wijsheidsleer. De inzichten die dat heeft opgeleverd hebben de Renaissance in gang gezet.

Bronnen Artikel signatuurleer

1. Groot Handboek Geneeskrachtige Planten, Geert Verhelst
2. • http://en.wikipedia.org/wiki/Doctrine_of_signatures
3. • Tabula smaragdina van hermes Trismegistos
4. • Foto´s: wikimedia commons
5. • orchidee en paracelsus: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26255391/
6. • Maretak en kanker: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35325897/