Voedsel en spiritualiteit
Richt je op de bron van Licht


 

Medicinale werkingen van kruisbessen

Latijnse naam: Ribes uva-crispa

Ribes Uva-crispa Kruisbessen bevatten veel gezonde anthocyaninen

De kruisbes groeit prima in Nederland en België en iedereen met een tuintje kan er een of meerdere planten. Ze leveren vooral lekkere, maar ook zeer geneeskrachtige fruitsoorten op. Ook de bladeren zijn bruikbaar. Je kunt ze eten maar ook drogen en in een theemix doen.

Er zijn rode kruisbessen en er zijn groene kruisbessen. De kruisbes heette vroeger kroezel en tegenwoordig is een andere naam stekelbes.


Etymologie kruisbes

In de taxonomie en botanie worden Latijnse namen gebruikt om meerdere redenen. 

De Latijnse naam van kruisbes is Ribes uva-crispa. Het woord bes is een oud Indo-Europees woord en komt waarschijnlijk van het Sanskriet woord 'bhas', wat 'eten' betekent. 

Ook in het Latijn betekent 'bacca' eten. Een bessenstruik is een struik waarvan je de vruchtjes kan eten, en daarnaar is het woord bes vernoemt. 

Het komt niet van de laatste drie letters van het Latijnse woord voor bes ribes, dat is gewoon een vervoeging zoals vele Latijnse woorden hebben.

Verder is 'uva' een Latijns woord wat 'druif' betekent. 'Crispa' betekent 'stijlvol', maar ook 'gekruld' in het Latijn. De bes wordt aldus stijlvolle druif genoemd. 

Dat komt waarschijnlijk van het feit dat de kruisbes een tekening van mooie strepen van boven tot onder heeft. 

Aan de andere kant heeft de bes haren op de schil, die gekruld zijn. De bloem van de kruisbes heeft ook gekrulde wit roze bloembladeren.

Overigens werd dit 'gekruld' vroeger 'kroes' genoemd, en noemden men de kruisbes kroezels of kroesbezie. Van het woord kroezels is later het Franse woord groselle ontstaan, waarvan het de naam van de tropische fruitsoort grosella afstamt, waarvan je de etymologische herkomst je bij die vrucht kunt lezen.

Verder heet de kruisbes in het Duits stachelbeere, stekelbes. Dat verklaart gelijk de tweede naam in het Nederlands van de kruisbes, namelijk stekelbes. De kruisbes heeft aan de takjes allerlei stekels zitten waar je lelijke schrammen van kunt krijgen.


Traditioneel gebruik kruisbessen

In de Turkse traditionele geneeskunde worden kruisbessen gebruikt als laxeermiddel, vochtafdrijvend middel, versterkend middel voor de maag en als eetlustopwekkend middel.


Anthocyaninen in vergelijkend onderzoek

Onderzoekers uit Litouwen wilden graag weten welke bessensoort de hoogste aantallen anthocyaninen heeft. 

Ze deden een vergelijkend onderzoek tussen sommige bessensoorten zoals zwarte bes, en gebruikten in het onderzoek enkele verschillende cultivars. 

Bramen, zwarte bessen en kruisbessen blijken tot de vruchten te behoren met de meeste anthocyaninen, de belangrijkste fytonutriëntengroep in bessensoorten, die zorgt voor een groot aantal medicinale werkingen, vooral voor het bloed, de bloedvaten en de hersenen.

De kruisbes blijkt in vergelijking met andere bessensoorten een net iets sterkere antibacteriële werking te hebben. 

Ook andere bessen kunnen bacteriekolonies te lijf gaan, maar kruisbessen zijn gemiddeld net iets sterker in werking.

Kruisbessen hebben relatief veel anthocyaninen volgens de Litouwers, en deze onderzoekers vertellen verder dat andere onderzoeken bewezen hebben dat anthocyaninen medicinale werkingen hebben:


Ribes uva-crispa Op een tekening kan je de groeiwijze van een plant vaak beter zien dan op een foto


Kruisbes tegen herpesvirus

Turkse wetenschappers willen graag weten welke plantaardige middelen tegen virussen er bestaan. Men deed daarom een onderzoek naar het Herpes simplex type 1 virus, dat Herpes labialis veroorzaakt, ofwel een koortslip.

Zowel het fruit als de bladeren van kruisbessen blijken goed te zijn tegen het Herpesvirus. 

De onderzoekers concluderen dat als mensen kruisbessen eten, ze een natuurlijke immuniteit tegen het herpesvirus opbouwen. 

Men denkt dat de gegevens van het onderzoek kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van een nieuw natuurlijk antivirusmiddel.


Respiratoir syncytieel virus

Turkse onderzoekers beginnen hun onderzoek met te constateren dat vooral kinderen lijden aan het Human respiratory syncytial virus (RSV).

Dit virus wordt afgekort als RS-virus of RSV. Het is het verkoudheidsvirus. 

Er is nog geen vaccin of geneesmiddel tegen, zo zien de onderzoekers. Omdat kruisbessen al antivirale werkingen tegen enkele virussen hebben vertoond, begon men te onderzoeken of het ook tegen het RS-virus werkt.

Het virus kan zich snel muteren, vandaar dat je elk jaar opnieuw verkouden kunt worden. 

Vooral bij kinderen komt veel verkoudheid voor. Op scholen en kinderdagverblijven hebben ook de medewerkers vaak last van verkoudheid door het RS-virus.

Het grootste probleem met verkoudheid is dat het kan overslaan op de longen. Je krijgt dan een RSV-longontsteking. 

Er zijn synthetisch antivirusmiddelen die in ernstige gevallen kan helpen, namelijk ribavirine en palivizumab, maar deze medicijnen hebben gelimiteerde inzetmogelijkheden omdat ze vele bijwerkingen vertonen.

Bij de meeste mensen is een infectie met het RS-virus niet ernstig maar het kan toch voor doden zorgen bij patiënten die een longontsteking krijgen. Het virus moet daarom niet onderschat worden.

Het blijkt dat een waterextract van het fruit en een methanolextract van de bladeren van de kruisbessenstruik het sterkst werken tegen het RS-virus.

De kruisbessen zin daarom een goed middel om te eten als je verkoudheid wilt voorkomen. 

Misschien moet men op scholen en kinderdagverblijven wat vaker kruisbessen gaan eten, zodat ziekteverzuim bij de werknemers daalt, en de kinderen gezond blijven.


Ribes uva-crispa De bloem van de kruisbes heeft gekrulde bladeren


Bewezen medicinale werkingen kruisbes

De Turkse onderzoekers die de antivirale werkingen op het verkoudheidsvirus in kaart hebben gebracht melden ook de overige medicinale werkingen van diverse soorten ribes.

Ribes soorten in het algemeen zijn intensief onderzocht op enkele kernwerkingen. 

Planten in dezelfde familie, beschikken over dezelfde stoffen, dus overlappende medicinale werkingen. 

Andere ribes soorten zijn bijvoorbeeld rode bes, zwarte bes en framboos. 

De familie ribes heeft de volgende bewezen medicinale kernwerkingen:


  • Antimicrobieel, (tegen virussen, bacteriën en parasieten)
  • Antioxidant,
  • Antitumor,
  • Bloeddruk verlagend, tegen hoge bloeddruk,
  • Ontstekingsremmend


Protocatechuïnezuur in kruisbessen

Protocatechuïnezuur zit in vele voedingssoorten, en ook in kruisbessen. 

Uit onderzoek blijkt dat plantaardige producten die deze stof bevatten vaak voor medicinale doeleinden worden gebruikt. 

De stof heeft verschillende medicinale werkingen wat overigens niet gelijk hoeft te betekenen dat ook de kruisbes al deze medicinale activiteiten bezet.

Protocatechuïnezuur is een antioxidant, antibacterieel middel, heeft een antikankerwerking, antidiabeteswerking, voorkomt vroegtijdige veroudering, antivirale werking, ontstekingsremmende werking, pijnstillende werking, aderverkalking voorkomende werking, hartbeschermende werking, leverbeschermende werking, hersenbeschermende werking en nierbeschermende werking.

Protocatechuïnezuur zit ook in amandelen, knoflook, pruimen, druiven, ginkgo biloba, anijs, citroenmelisse, rozemarijn, kaneel en sint-janskruid.


Kruisbessen tegen darmkanker

Proanthocyaniden hebben een hoog moleculair gewicht en worden niet verteerd in de maag, maar wel in de darmen. 

Ze kunnen hun antioxidant-effect uitvoeren in de darmen en zijn zo behulpzaam tegen darmkanker, zo melden onderzoekers. Kankercellen kunnen vooral in hun beginstadium goed aangepakt worden door proanthocyanidinen.

Onderzoekers noemen de consumptie van kruisbessen een goede manier om kanker te voorkomen, en benadrukken dat hun onderzoek daarop gericht is, dus niet op het ontwikkelen van medicijnen vanuit kruisbessen en andere ribessoorten waar deze stoffen veel in zitten. 

De rol van proanthocyanidinen op de darmflora of ons microbioom is nog niet helemaal duidelijk, maar het lijkt erop dat ook dat kan bijdragen tot de antikankerwerking.  


Ribes uva-crispa Chinese kruisbessenverkoopster


Recepttips kruisbessen

  1. Gebruik eens kruisbesblad als theeblad. Je kunt ook de bladeren drogen en bewaren in een potje om later thee van te zetten. Zo maak je gebruik va het hoge aantal voedingsstoffen in het blad.
  2. Gebruik een tiental verse kruisbessen in een ruime hoeveelheid water om kruisbeswater te blenderen. Zo drink je wat gezonds, in plaats van alleen maar water.  
  3. Met kruisbessen uit je eigen tuin kun je prima kruisbessenjam maken. Je kunt ook een grote hoeveelheid op de markt kopen en dan de jam maken. Gebruik veel minder suiker dan in een doorsnee recept staat. Je kunt ook palmsuiker gebruiken, dat wel over gezonde kwaliteiten beschikt, in tegenstelling tot de ziekmakende witte suiker.
  4. Kruisbessen kun je halveren en in een salade doen waar groenten in zitten. Zo geef je de salade een fruitig en zoetige bijsmaak.
  5. Maak zelf een warme saus. Een kruisbessensaus kun je maken door kruisbessen in een blender te vermalen, en daarna de puree op te warmen. Dit kun je eten bij een nagerecht, bijvoorbeeld een boekweitpannenkoek, of ijsdessert.
  6. Kruisbessenpuree kun je mengen met een sterke thee van steviabladeren om het wat zoeter te maken, en het daarna toevoegen als vulling in een bladerdeeghapje uit de oven.
  7. Maak eens een smoothie met banaan, rode kruisbessen en aardbeien.
  8. Creëer zelf een ontbijtdrank door 2 geweekte dadels, 50 gram geweekte rozijnen, een portie muesli in een blender te vermalen met 100 gram groene kruisbessen, een handje waterkers en een avocado. Zo krijg je een zoet, groen, fris drinkontbijt, waarmee je de hele ochtend vooruit kan.


 

 

 
Voeding artikelen        Meditaties        Lichtfilosofie        Lichtplanten        Site Info