De geneeskracht van paardenbloem

Latijnse naam: Taraxacum officinale

Paardenbloem zien we in Nederland, België en de rest van Europa overal op grasvelden, in tuinen, tussen straattegels, weilanden, bermen, dijken, hellingen en als spontaan opkomend kruid in de tuin. In februari en maart zijn de bladeren al pluk- en eetbaar en verder het hele jaar door. 

Tijdens de lentemaanden smaakt het blad een stuk minder bitter dan de rest van het jaar.

Naamgeving paardenbloem

Dit plantje wat te vaak voor onkruid wordt aangezien heeft vele Nederlandse namen: Paardenbloem, leeuwentand, pissebloem, beddenpisser, molsla, paardensla, paardestek, suikerij, hondesalade, melkwied, melkblom, ganzentongen, henselbladeren

Witte molsla

Tot 1900 werd in Europa op alle markten molsla verkocht. Dat was paardenbloem gekweekt in donkere kelders zodat de bladeren wit bleven.

De wortel wordt gebruikt als koffiesurrogaat. In tijden dat koffie vroeger niet kon worden aangevoerd, gebruikte men paardenbloemwortel, roosterde men deze, verpoederde men het en trok met er koffie van.

Paardenbloembladeren zijn eerst beschreven in de Chinese traditionele geneeskunde, later in de Arabische medicinale boeken en pas vanaf' de 15e eeuw komt de plant voor in medicinale boeken uit Europa.

Traditionele toepassingen paardenbloem

In de Chinese geneeskunde wordt paardenbloem traditioneel gebruikt bij hepatitis of geelzucht. 

Daarnaast is de plant een middel bij overmatig zweten, rode, pijnlijke ogen, en een reinigend middel bij abcessen. Het meest werd de paardenbloem gebruikt bij urinewegproblemen.

Vanaf de 16e eeuw werd paardenbloem in Europa beschouwd als medicijn en kreeg het net als bij andere medicinale planten de Latijnse achtervoeging ''officinale'', wat ''uit de werkplaats van de apotheker'' betekent.

Later werd paardenbloem gezien als geneesmiddel bij bloedarmoede, bloedreinigend middel en kruid om het  immuunsysteem te verbeteren. 

Ook is paardenbloemwortel gebruikt om de gal en de lever te stimuleren in werking, waardoor de hele spijsvertering verbetert. 

De bladeren zijn gebruikt als diureticum of vochtafdrijvend middel.

Primaire indicaties paardenbloem

Het blad heeft een andere medicinale werking dan de wortel van paardenbloem. 

De wortel heeft over het algemeen een sterkere werking van het blad op de lever en de gal, en het blad heeft sterkere diuretische werking. 

De wortel wordt vaker als middel ingezet en extracten van paardenbloem die worden verkocht zijn overwegend op basis van de wortel. 

Onderstaande werkingen zijn onderzocht door wetenschappers. Dat is de aanleiding voor de fytotherapie om paardenbloem in te zetten bij de volgende indicaties:

• Leverinsufficiëntie,
• Hepatitis, leverontsteking,
• Galblaasaandoeningen, verminderde galafscheiding, onvoldoende beweeglijkheid van de galwegen,
• Voorkomen galstenen,
• Anorexia,
• Gebrekkige maagsapafscheiding,
• Trage spijsvertering, indigestie, dyspepsie,
• Flatulentie, winderigheid, opgeblazen gevoel, opgezette buik,
• Pancreasinsufficiëntie, verzwakte functie van de alvleesklier,
• Oedemen,
• Artritis, artrose, jicht,
• Voorjaarskuur, reinigingskuur,
• Bespoedigen spijsvertering.

Paardenbloem groeit graag om huizen van mensen die hem nodig hebben.

Secundaire indicaties paardenbloem

Bij onderstaande indicaties is paardenbloemblad of de wortel van paardenbloem geen sterk middel, maar een mild middel en wordt het aangewend bij milde symptomen, ter preventie en in combinatie met andere medicijnen of geneesplanten. Fytotherapeuten kunnen het inzetten bij de volgende indicaties:

• Nieraandoeningen, nierstenen, nierinsufficiëntie, onvoldoende urineproductie, urineretentie,
• Acne, eczeem, psoriasis, chronische huidziekten door slechte leverwerking,
• Abcessen, zweren,
• Bedwateren (alleen 's morgens innemen),
• Obesitas, cellulitis,
• Ontgifting na medicijngebruik of drugsgebruik,
• Vermoeidheid, anemie,
• Constipatie door slechte leverfunctie,
• Broze botten, osteoporose,
• Broze haren, doffe huid,
• Diabetes type 2,
• Onvoldoende melkproductie bij borstvoeding.

Paardenbloemwortel als aanvullend middel

Bij sommige indicaties is paardenbloemwortel een aanvullend middel wat slechts in combinatie met andere geneesplanten wordt gebruikt. De werking is niet zeer sterk en in het geval van kankertherapie is de werking nog in onderzoek. Een fytotherapeut kan besluiten paardenbloemwortel als aanvullend middel inzetten bij deze indicaties:

• Hoge bloeddruk,
• Carpal tunnel syndroom,
• Verhoogd cholesterol
• Verzwakte weerstand,
• Kankertherapie.

Inhoudsstoffen paardenbloem

Taraxacum officinale bevat veel bitterstoffen met het woord taraxine erin. 

Deze stoffen bieden een belangrijke medicinale werking voor het lichaam, net als fytosterolen, pentacyclische triterpene alcoholen, vetzuren, inuline, mannitol, flavonoïden, fenolzuren en kalium. 

Andere stoffen zitten in mindere mate in de wortel maar kunnen wel synergetisch bijdragen aan de medicinale werking: de mineralen calcium, chroom, magnesium, selenium, zink, mangaan, en zwavel, de vitaminen betacarotenoïden, vitamine C, thiamine of vitamine B1, B2 en B3, enzymen, saponinen, slijmstoffen en tanninen.

Als paardenbloem in je tuin groeit, heb je hem waarschijnlijk nodig

Algemeen gebruiksvoorschrift paardenbloem:

1. Bij juiste dosering en hantering van de voorschriften is paardenbloemwortel een veilig kruid.
2. Bij medicatievoorschriften kunt u het best overleggen met uw arts.
3. Bij supplementgebruik moet u alert zijn op bijwerkingen.
4. Suppletie kan nooit een vervanging zijn van gezond voedsel.
5. Als u medische vragen heeft over een product, stel die dan aan een fytotherapeut, natuurgeneeskundige therapeut, orthomoleculair therapeut, huisarts of andere deskundige.
6. Heeft u vragen over de samenstelling van een product, neem contact op met uw leverancier.

Contra-indicaties paardenbloem:

1. Zwangere vrouwen mogen paardenbloemwortel innemen maar mate met kruiden tijdens zwangerschap is altijd geboden.
2. Vrouwen die borstvoeding geven mogen paardenbloemwortelproducten met mate innemen.
3. Bij galstenen, oedemen door hart- en nierlijden en diabetes is gebruik van paardenbloemwortel alleen aan te raden na doktersadvies.
4. Niet innemen bij acute galontsteking of obstructie van de galwegen door tumor of galstenen.
5. Niet innemen bij maagzuur of maagzweer wegens vergrotend effect op maagsapafscheiding.

Bijwerkingen paardenbloem:

• Zelden wordt oprisping van maagzuur als bijwerking gemeld.
• Zelden wordt lichte diarree als bijwerking gemeld.

Interacties paardenbloem:

• Interactie mogelijk met diuretica. Alleen op doktersadvies innemen in combinatie met plaspillen, diuretische medicijnen.
• Er is interactie mogelijk met kaliumhoudende medicatie; dan alleen op doktersadvies innemen.
• Interactie is mogelijk met corticoïden, dan alleen innemen na doktersadvies.
• Interactie is mogelijk met bloedsuikerspiegelverlagende medicijnen. Dan alleen innemen op doktersadvies.
• Er is interactie mogelijk met lithium. Dan alleen innemen op doktersadvies.
• Er is interactie mogelijk met bloeddrukverlagende medicatie. Dan alleen innemen op doktersadvies.
• Er is interactie mogelijk met diverse vormen van antibiotica. Dan alleen innemen op doktersadvies.

Combinaties paardenbloem:

• Met Silybum marianum tegen lever en galaandoeningen.
• Met Cichorium intybus voor galdrijvend en leverbeschermend effect.
• Met Matricaria recutita bij gebrekkige eetlust, maag-darmkrampen, winderigheid.
• Met Urtica dioica voor bloedreiniging en meer maagsapafscheiding.
• In afwisseling, om de 6 weken met Juniperus communis tegen artritis, artrose, jicht, fibromyalgie.
• Met Vaccinium myrtillus tegen verhoogde bloedsuikerspiegel, diabetes type 2.
• Met Salvia officinalis tegen opgezette buik voor menstruatieperiode.
• Met Apium graveolens tegen artritis, artrose, jicht en fibromyalgie.
• Met Cynara scolymus en mentha X piperita bij slechte vetvertering.

Bronnen of wetenschappelijke literatuur paardenbloem:

Fytotherapeutisch medicijn:

• Groot Handboek Geneeskrachtige Planten, Geert Verhelst

Internetlinks naar wetenschappelijke onderzoeken:

• Bespoedigen spijsvertering: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1365-2982.2011.01704.x
• Wortel vs. blad: http://www.altmedrev.com/archive/publications/4/2/112.pdf
• Werkingen: https://www.researchgate.net/publication/6838557_Taraxacum_A_review_on_its_phytochemical_and_pharmacological_profile