Medicinale werkingen van frambozen

Latijnse naam: Rubus idaeus

Framboos is een lekkere vrucht met veel gezondheidsvoordelen

Frambozen zijn een traditioneel middel bij ontstekingen, oogziekten, diabetes, verkoudheid en griep, iets wat we bijna zijn vergeten, zo melden wetenschappers. Aangezien het tegen griep en verkoudheid werkt, werkt het antibacterieel en er zitten virus eliminerende stoffen in. Dat had je misschien niet gedacht van zo'n lekkere vrucht. Maar de meeste vruchten hebben een reeks aan medicinale werkingen. Frambozen groeien van oorsprong in Europa, ook in Nederland.

In Nederland en België en de rest van Noordwest Europa zie je ze aan de bosrand. Als je ze aanplant in de tuin, en er valt een framboos op de grond, dan verspreidt de plant zich vanzelf verder.

Algemene informatie frambozen in studies

Onderzoekers leiden hun publicatie in met dat een dieet rijk aan groente en fruit goed is tegen levensstijlziekten zoals cardiovasculaire ziekten, diabetes mellitus type 2, de ziekte van Alzheimer en kanker. 

De onderliggende redenen hiervoor zijn uitgebreid onderzocht, zo gaat men verder. De framboos wordt steeds meer gewaardeerd om zijn fytochemische compositie en zijn rol in het verkleinen van het risico op ziekten.

Er zijn vooral onderzoeken gedaan met betrekking tot bovengenoemde ziekten, maar er zijn ook wetenschappelijke onderzoeken gedaan naar de biobeschikbaarheid van secundaire metabolieten in de framboos, en de manier waarop stoffen in frambozen oxidatieve stress bestrijden. Niet in de laatste plaats zijn de antibacteriële eigenschappen van frambozen en frambozenblad onderzocht.

Cardiovasculaire aandoeningen, diabetes mellitus type 2, kanker en de ziekte van Alzheimer hebben te maken met de spijsvertering, oxidatieve stress en ontstekingen.

Oorsprong framboos

De Romeinen hebben de frambozensstruik beschreven en er zijn frambozenzaden aangetroffen in Romeinse nederzettingen op het Britse eiland. 

Daaruit trekken wetenschappers de conclusie dat de Romeinen de framboos over Europa hebben verspreid. De Romeinen gebruikten het sap van de framboos als inkt. Er werden illustraties mee gemaakt en teksten mee geschreven.

Wilde frambozen in Europa

Inhoudsstoffen framboos

Tegenwoordig beschouwen we de framboos als een heerlijke voedingssoort met allerlei nutritieve elementen zoals  vitamine C, magnesium, kalium, vitamine K, calcium en ijzer. Daarnaast zitten er nog veel meer iets onbekendere secundaire metabolieten in frambozen. 

Deze worden nog steeds omschreven als niet essentiële voedingsstoffen, door sommige wetenschappers, maar het blijkt dat dit juist de belangrijkste stoffen zijn die een voedingssoort medicinale kwaliteiten geeft.

Door het eten van deze fytonutriënten, zoals je ze ook kunt noemen, voorkomen we allerlei ziekten, van diabetes tot Alzheimer. Net zoals in bramen zijn anthocyaninen de stoffen die voor de rode kleur zorgen. Er zitten tientallen verschillende anthocyaninen in de framboos. 

Dat is niet de enige groep rode kleurstoffen met medicinale waarde. Er zijn ook carotenoïden zoals zeaxanthine, luteïne lycopeen en andere betacarotenoïden, die in tomaten en zoete aardappel voor de rode kleur zorgen.

Maar deze stoffen zitten nooit samen in één plant, zeggen wetenschappers. 

Ellagitanninen zijn een belangrijke stoffengroep in de framboos. Ze kunnen ellageenzuur maken, en dat is een belangrijke en sterke antioxidant. 

Verder zit er als sanguïne in de framboos, en het opvallende aan deze stof is dat het nog niet in een andere plant is aangetroffen. Andere belangrijke ellagitanninen in de framboos zijn lambertianine C, SanguiinH-10,casuarictine, castalagine, pedunculalagine, en corilagine.  

Daarnaast geven allerlei andere fytonutriënten acte de présence in de framboos zoals hydroxycinnamidezuren in de vorm va caffeïnezuur, p-coumaarzuur, en ferulazuren, flavonolen zoals quercetin en kaempferol, en de framboos beschikt over gecondenseerde tanninen.

Frambozen tegen plaquevorming in de aders

Oxidatieve stress leidt tot schade aan DNA, vetten en proteïnen waardoor deze niet meer goed functioneren. 

Deze problemen kunnen leiden tot celmutatie, celdood, maar ook tot tumorvorming. 

In het geval van cardiovasculaire aandoeningen leiden ze tot een plaquevorming op de wanden van de bloedvaten, aangezien de stoffen die deze plaque tegen zouden moeten gaan niet genoeg in het lichaam aanwezig zijn.

Er zijn allerlei lichaamsenzymen die ontstekingen juist vergroten, en vrije radicalen zijn in staat om deze enzymen te activeren. 

Nucleaire factor kappa B is zo'n lichaamseigen factor die ontstekingen bevordert. NfkappaB veroorzaakt allerlei ontstekingsveroozakende stoffen zoals cytokinen, chemokinen, immunoreceptors, celadhesiemoleculen, en acute-fase proteïnen. 

Een reeks aan mediators van ontstekingsprocessen, waarbij bacteriën en virussen goed gedijen en de ontstekingen groter kunnen maken, ontstaat.

Wanneer de wanden van de aders te veel plaque bevatten, kan dat leiden tot scheurtjes in de plak waardoor wondjes ontstaan. Op deze wondjes komen korstjes die tijdens het helingsproces kunnen losschieten. Het zijn deze korstjes die voor hartinfarcten of herseninfarcten kunnen zorgen. Anthocyaninen in frambozen doen een aantal dingen in het lichaam om deze ziekelijke spiraal te doorbreken. Ten eerste stimuleert het de lever om lichaamseigen antioxidant enzymen aan te maken.

Deze kunnen een elektron afstaan aan een vrije radicaal, waardoor deze een onschadelijke stof wordt. De antioxidantenzymen die de lever aanmaakt zijn superoxidedismutase en catalase. Dat zijn de sterkste antioxidanten die er zijn.

Als tweede methode heeft de framboos de mogelijkheid om bloedvetten en proteïnen die beschadigd zijn te herstellen. 

Frambozensap teen aderverkalking

Aders met plaque aan de wanden geven een verhoogd risico op hoge bloeddruk, maar frambozensap bevat stoffen die de plaquevorming tegengaat, waardoor de plaque uiteindelijk kan verdwijnen en er geen hoge bloeddruk meer is.

Onderzoekers uit de VS halen allerlei onderzoeken van collega's aan, maar sommige collega's gebruikten geen pure frambozensap maar een combinatie van allerlei gerelateerde bessen. 

Op zich maakt dat voor het hele verhaal weinig uit, aangezien er ook in de bessen veel anthocyaninen zitten. 

Het belangrijkste is dat deze stoffengroep wel heel duidelijk medicinale effecten lijkt te hebben tegen cardiovasculaire aandoeningen, maar dat dat nog niet bij mensen is vastgesteld.

Op zich is dat ook logisch, aangezien onderzoekers vaak proefdieren moeten doden om te kijken wat het effect van een plantenstof is op de aders, lever, het hart of andere delen van het lichaam, en dat kan bij mensen uiteraard niet.

Maar er zouden wel onderzoeksmodellen kunnen worden opgezet waarbij de consumptie van frambozen en andere anthocyaninenrijke vruchten wordt onderzocht op de medicinale werking bij hartpatiënten.

Een frambozenstruik groeit iets minder uitbundig dan zijn wilde broertje de bramenstruik

Diabetes type 2 tegengaan met frambozen

De Amerikaanse onderzoekers zien dat er een sterke relatie is tussen cardiovasculaire aandoeningen, diabetes type 2 en Alzheimer. 

Deze ziekten hebben een gezamenlijk oorzaak, namelijk oxidatieve stress. Insulineresistentie wordt ook aangetroffen bij mensen met hart – en vaatziekten en mensen die lijden aan de ziekte van Alzheimer.

Bij de laatste groep mensen vindt de insulineresistentie plaats in de hersencellen. 

De toenemende oxidatieve stress en het verkeerde dieet dat deze schadeveroorzakende ontstekingen verder stimuleert, zijn een kenmerk van alle drie deze ziekten.

Anthocyaninen blijken de glucosidase te bevorderen, waardoor suikers beter worden verteerd. 

Hierdoor zijn ze geen voedsel meer voor de oxidatieve stressreacties. Dat helpt al om de bloedsuikerspiegel te nivelleren.

Daarnaast zijn anthocyaninen verantwoordelijk voor het herstel van betacellen in de alvleesklier, waardoor deze weer insuline gaat produceren. 

Dat gaat gepaard met het effect van anthocyaninen op vetcellen om weer insuline toe te laten. 

Met andere woorden deze stoffengroep in de framboos kan insulineresistentie verkleinen.

Verder kunnen anthocyaninen de vetvertering weer in gang zetten, waardoor obesitas wordt verminderd. 

Ook ellageenzuur draagt zijn steentje bij om diabetes tegen te gaan. 

Uit onderzoeken blijkt dat deze stof in framboos albumine in de urine doet verminderen, het hemoglobinepeil op normaal niveau kan brengen en dat het glycogeen verteerd, glycogeen is opgeslagen glucose die het lichaam terzijde heeft gezet, omdat er geen stoffen zijn om het te verteren.

Frambozenbladthee tijdens zwangerschap

Wetenschappers melden dat frambozenblad een traditioneel middel is bij het baren van kinderen. 

Frambozenbladeren beschikken in vergelijking met andere bessenstruiken over veel flavonoïden, wat stoffen zijn met allerlei medicinale werkingen. 

Traditioneel dronken vrouwen in Europa regelmatig frambozenbladthee, omdat dit een zwangerschap wat makkelijker maakt.

Tijdens een zwangerschap heeft de vrouw extra veel voedingsstoffen nodig dus dan is thee van frambozenblad een goede keus.

Frambozenbladeren bevatten veel ontstekingsremmende stoffen

Frambozen tegen obesitas

Uit allerlei onderzoek blijkt volgens de Amerikaanse wetenschappers dat frambozen obesitas tegengaan. De lipolyse of vetverbranding gaat beter als er frambozen worden geconsumeerd. 

Er is veel onderzoek op proefdieren zoals hamsters gedaan, waaruit blijkt dat dieren met overgewicht dat kwijtraken als ze frambozen in hun drinkwater krijgen.

Het zijn niet alleen de polyfenolen die helpen tegen obesitas door allerlei biochemische processen te stimuleren, maar ook de vezels in frambozen tellen mee. 

Deze vezels geven het lichaam sneller een verzadigingsgevoel, waardoor het verzadigingshormoon leptine wordt aangemaakt en het hongergevoel stopt. 

Hierdoor wordt simpelweg minder gegeten. Dit hormoon wordt niet aangemaakt wanneer mensen koekjes, chips, frituurwaar of allerlei industriële bakproducten uit de supermarkt eten.

Frambozen tegen Alzheimer

Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar de geneeskracht van frambozen bij de ziekte van Alzheimer. 

Deze ziekte wordt door de onderzoekers gezien als een vorm van dementie die zich vooral kenmerkt door geheugenverlies en het verlies van cognitieve vermogens. 

De ziekte kan Alzheimer kan eveneens leiden tot een vroegtijdige dood. Op pathologisch niveau is er sprake van amyloïde plaque, schade aan hersencellen, gefosforiseerde proteïnen en een enorm verlies aan neuronen.

Het blijkt dat dit vooral rond de cortex en hippocampus het geval is. 

De ziekte van Alzheimer doet er vele jaren over om zich te ontwikkelen, waardoor ouderdom een risicofactor is, maar de onderzoekers haasten zich om erbij te vertellen dat de ziekte van Alzheimer geen normaal onderdeel is van een verouderingsproces.

Cardiometabole voorgeschiedenis is een grote risicofactor. Dat zijn metabole ziekten als obesitas en diabetes. 

Deze geven een verhoogd risico op de ziekte van Alzheimer, maar ook cardiovasculaire aandoeningen. 

Overigens is het ook nog eens zo dat statines de hersens kunnen aantasten, en dat langdurig gebruik van medicijnen voor oxidatieve stress in de hersenen kunnen zorgen, dus het zijn niet alleen deze ziekten, maar ook de medicatie ertegen die het risico op de ziekte van Alzheimer vergroot.

Proefdieren die de ziekte van Alzheimer worden gegeven lijken goed te herstellen van neuronenverlies en geheugenverlies, maar een proefdieronderzoek heeft zo zijn beperkingen. 

In ieder geval stellen de onderzoekers duidelijk dat ook de ziekte van Alzheimer begint met een tekort aan goede voeding. 

Het zou goed zijn om te beseffen dat voedsel niet zomaar een keuze-artikel is. 

Het is in de eerste plaats een middel om onze gezondheid te optimaliseren.

De geneeskracht van jonge spruiten

De jonge scheuten van frambozen kunnen worden gegeten, maar ze zijn ook een traditioneel medicijn in Europa. 

Vooral in Oost-Europa worden ze als ontstekingsremmend middel gebruikt en als antibacterieel middel. 

Het meest bekend zijn de scheuten vanwege hun inzet in de volksgeneeskunde bij verkoudheid, koorts en griep.

Poolse onderzoekers begonnen met in kaart te brengen welke stoffen in frambozenstruiken zitten. 

Ze kwamen erachter dat de struik van de cultivar Willamette over veruit de meeste medicinale stoffen beschikt. 

Deze cultivar is wat het aantal medicinale stoffen betreft vergelijkbaar met sterke medicinale planten zoals salie en rozemarijn.

De frambozenstruikscheuten blijken over sterke antibacteriële werking te beschikken. 

Ze kunnen de volgende pathogene orhganismen uitschakelen: Baccillus subtilis, Clostridium sporogenes, Staphylococcus epidermis, Neisseria meningitidis, Moraxella catarrhalis, Corynebacterium diphytheriae, Enterococcus faecalis en Helicobacter pylori. De onderzoekers zeggen dat sanguïne en ellageenzuur de antibacteriële stoffen zijn in frambozenstruikspruiten.

Deze stoffen hebben ook nog eens aangetoond te beschikken over antikankerwerking. In de praktijk gaat tumorvorming altijd gepaard met overgroei aan pathogene bacteriestammen, en op die manier kunnen de spruiten van de framboos extra goed helpen bij deze ziekte,

Frambozen, van geneeskrachtige decoratie tot puur traditioneel Europees medicijn

Recepttips Frambozen

Frambozen zijn een heerlijke snackfruitsoort. Zet een schaaltje frambozen neer als je aan het werk bent op de computer, of als je bezoek hebt. Het ziet er gezellig uit en je eet extra geneeskrachtige vruchten. Door frambozen als snack te gebruiken hoef je niet in de keuken te staan, maar er zijn nog andere eenvoudige recepttips voor frambozen:

1. Je kunt frambozen ook als taartversiering gebruiken. Ze zien er mooi uit op een taart en zijn nog gezond ook.
2. Frambozen het goed in salades. Een paar frambozen in een groene gemengde sla, fleurt de hele salade op.
3. Gebruik frambozenazijn voor salades, deze kun je zelf maken maar is ook te koop in biologische winkels met een goed assortiment.
4. Doe een paar frambozen op biologisch brood, met roomboter of kokosolie creëer je dan een medicinale lunch, vooral preventief goed tegen de ziekte van Alzheimer, diabetes en obesitas.
5. Doe een paar frambozen in een havermoutpap of muesli.
6. De jonge scheuten van frambozenbladeren kun je drogen en in een theemix verwerken, bijvoorbeeld samen met braamblad, heermoes en weegbreeblad.
7. Maak muffins met frambozen door het sap met een zeef eruit te halen en op te vangen. Het frambozensap gebruik je in plaats van water voor het meel van de muffins. Om het extra zoetig te maken gebruik je een rijpe banaan door het muffinmeel.
8. Maak zelf een frambozensiroop door het sap van frambozen te zeven, op te vangen in een doorzichtige beugelfles te doen en te mengen met vloeibare honing.
9. De jonge scheuten van frambozenbladeren kunnen vers gegeten worden. Snijd ze fijn en bak ze mee in een groentesaus, of in een soep.
10. Je kunt frambozenbladscheuten klein snijden en versnipperen en over de volkoren macaroni of rijst doen. Zo gebruik je een puur traditioneel Europees medicijn.