Witte klaverzuring: Smaakvolle geneeskracht voor natuurliefhebbers

Botanische Latijnse naam: Oxalis acetosella

Witte klaverzuring, ook wel bekend als boszuring, dankt zijn naam aan de gelijkenis van de blaadjes met klaverbladeren en de witte bloemetjes die eraan groeien. Deze plant, met de wetenschappelijke naam "Oxalis acetosella," gedijt goed in bossen en schaduwrijke plekken. Zijn bladeren hebben een kenmerkende zure smaak en zijn eetbaar, wat ze geschikt maakt voor sommige culinaire toepassingen. Het is populair bij wandelaars vanwege de dorstlessende eigenschappen van de zure blaadjes en heeft een rijke geschiedenis in traditioneel gebruik, variërend van voedsel tot medicinale kruiden. Zo werd het door inheemse volkeren in Europa al eeuwenlang gebruikt, onder andere om scheurbuik te voorkomen, en in de middeleeuwen vond het zijn weg naar Europese kruidengeneeskunde. 

Recent onderzoek toont aan dat klaverzuring rijk is aan antioxidanten en verschillende nuttige voedingsstoffen bevat. Ondanks zijn zure smaak worden de jonge blaadjes vaak gegeten, vooral na de winter, en staan ze bekend om hun frisse zurigheid.

Klaverzuring zie je veel in bossen

Naamgeving witte klaverzuring

De blaadjes lijken op klaverblad en de bloemetjes zijn wit, vandaar de naam witte klaverzuring in het Nederlands. In andere landen wordt vaker de naam boszuring gebruikt, vanwege zijn groeilocatie. De wetenschappelijke naam "Oxalis acetosella" verwijst naar een plantensoort die naast klaverzuring algemeen bekend staat als "boszuring" of "houtzuring" in het Nederlands. Het behoort tot het geslacht "Oxalis" en heeft de specifieke epitheton "acetosella" gekregen vanwege de zure smaak van de bladeren. 

 In Engeland wordt de plant common wood sorrel  genoemd. Dat zouden we in het Nederlands kunnen vertalen als de gewone boszuring. In Duitsland noemt men het Waldsauerklee of Kuckucksblume. De Franse naam is l’Oseille des bois.

Bosbodembedekker

Boszuring is een kleine, overblijvende plant die vaak wordt aangetroffen in bossen en schaduwrijke gebieden. De bladeren van Oxalis acetosella hebben een karakteristieke zure smaak en zijn eetbaar, wat heeft bijgedragen aan het gebruik ervan in sommige culinaire toepassingen, bijvoorbeeld in Scandinavische gerechten.

Algemene informatie klaverzuring

De bladeren van klaverzuring lijken erg veel op klaverblad

Klaverzuring komt veel voor in bossen op het noordelijk halfrond, zowel in Europa als Amerika. Dit plantje is winterhard. Het blijft leven onder een sneeuwlaag, maar de oudere bladeren kunnen wel wat bitter zijn en zien er minder mooi uit om te eten. Op zich zijn deze blaadjes wel eetbaar. Als de sneeuw is gesmolten maakt hij snel nieuwe blaadjes. Deze zijn fris zurig en zien er smakelijker uit. Daardoor is de klaverzuring een van de eerste planten die gegeten wordt na de winter.

Jonge blaadjes klaverzuring

In de jonge blaadjes zitten ongeveer evenveel antioxidanten als in de oude blaadjes, zo zien onderzoekers. De blaadjes bevatten wel oxaalzuur, maar niet meer dan in rabarber of spinazie. Ze zijn veilig om te eten, maar er wordt aangeraden om deze groenten niet vaker dan eens per week te eten.

Inhoudsstoffen klaverzuring

Leuke bloemetjes van klaverzuring

Een vergelijking tussen O. acetosella met sla is geanalyseerd in een Sloveense studie. Klaverzuring werd eveneens vergeleken met tal van gecultiveerde en wilde eetbare planten uit andere studies. De data toont aan dat O. acetosella zeer rijk is aan β-caroteen, ascorbinezuur, tocoferolen en xanthofylen, en dat het een van de beste bronnen van flavonoïden is, plus flavonolglycosiden en flavan-3-ols, vooral rutine. Daarom is O. acetosella een potentieel belangrijke voedingsbron van antioxidanten.
Om volledig te zijn zetten we hier de overige voedingsstoffen neer. Klaverzuring bevat ook de volgende vormen van vitamine E: α-tocoferol, δ-tocoferol, γ-tocoferol,
En de volgende precursors van vitamine A: α-caroteen, neoxanthine, violaxanthine, antheraxanthine, zeaxanthine, luteïne, chlorofyl,
Totaal fenolen, flavonoïden: catechine, epicatechine, en derivaten van quercetine zoals rutine (quercetine-3-rutinoside), quercitrine (quercetine-3-rhamnoside), isoquercitrine (quercetine-3-glucoside), hyperoside
Fenolzuren: P-coumarine, ferulazuur, cafeïnezuur, protocatechuïdezuur en chlorogeenzuur

Populair bij wandelaars

Klaverzuring is bekend in grote delen van de wereld. In Polen staat het bekend als een lekkere snack voor kinderen. Het valt onder de eetbare planten die mensen goed kennen. Daarnaast is het bij wandelaars zeer bekend, omdat de blaadjes zuur zijn is het een dorstlessende plant tijdens lange wandelingen.

Traditioneel gebruik in Europa

Bladeren klaverzuring

Het gebruik van Oxalis acetosella, ook bekend als boszuring of houtzuring, heeft een lange geschiedenis als voedsel en medicinaal kruid. Enkele van de oudste bronnen van het gebruik van deze plant omvatten:

• 1. Inheemse volkeren: Traditioneel werd boszuring door inheemse volkeren in Europa al eeuwenlang gebruikt. Ze gebruikten de zure bladeren als voedsel en als medicinaal kruid. Het werd vaak geconsumeerd als een bron van vitamine C om scheurbuik te voorkomen, vooral tijdens de wintermaanden.
• 2. Middeleeuwse kruidengeneeskunde: In de middeleeuwen werd Oxalis acetosella gebruikt in de Europese kruidengeneeskunde. Het werd verondersteld verschillende gezondheidsvoordelen te bieden, zoals het verlichten van spijsverteringsproblemen en het behandelen van aandoeningen zoals jicht.
• 3. Culinaire toepassingen: Boszuring werd historisch gezien ook gebruikt in de keuken. Het werd toegevoegd aan salades en sauzen vanwege de zure smaak. In sommige Noord-Europese landen, zoals Zweden, wordt boszuring nog steeds gebruikt om gerechten op smaak te brengen.
• 4. Folklore: In sommige culturen werd aan boszuring magische en symbolische betekenis toegeschreven. Het werd soms geassocieerd met bescherming tegen boze geesten en werd gebruikt in rituelen en amuletten.

Medicinaal gebruik in Italië

Bloemen klaverzuring

Klaverzuring wordt vers gebruikt als een remedie tegen maagzuurgraad en lever- en spijsverteringsstoornissen. Volgens de Italiaanse herboloog Poletti heeft het de volgende geneeskrachtige eigenschappen: diuretisch, zuiverend, samentrekkend en koortswerend. Dat laatste betekent dat het de koorts verlaagt. Klaverzuring wordt ook aanbevolen voor nefritis ofwel nierontsteking en oligurie, een verminderde hoeveelheid urine. De door Poletti aanbevolen gebruikswijze is om een handvol verse bladeren, zonder de stengels, een paar uur in koud water te macereren, vervolgens een paar minuten te koken, te zeven en te drinken. De behandeling met klaverzuring moet punctueel en kort zijn, om een teveel aan oxaalzuur te voorkomen.

Traditioneel gebruik in Duitsland

Klaverzuring s een bosplant

Maria Treben schrijft in haar boek 'Gezondheid uit de apotheek van God' dat ze vaak klaverzuring at terwijl ze zocht naar paddenstoelen. Ze meldt de werking van klaverzuring tegen opkomend maagzuur. Bij die stoornis moet de thee koud worden gedronken, maar bij nierontsteking, geelzucht, huiduitslag en wormen is een warme thee genezend.
Verder meldt ze dat het in de volksgeneeskunde wordt gebruikt tegen beginnende kankergezwellen, zowel inwendig als uitwendig. Daarvoor moet het sap van klaverzuring worden gedronken, wat je kan maken met een sapcentrifuge. Elk uur wordt dan 3 tot 5 druppels van het sap gedronken, verdund in water. Bij uitwendige kanker, zoals een huidmelanoom, kan het direct op het gezwel worden aangebracht.
Ook wordt het gebruikt bij de ziekte van Parkinson. Hierbij moet eveneens 3-5 druppels vers sap worden gedronken verdund in duizendbladthee, en men kan deze thee ook gebruiken om de ruggengraat mee in te wrijven.

Bronnen artikel klaverzuring

• Voedingsstoffen klaverzuring: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S030881461000498X
• Polen: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1859986/
• Boek : Maria Treben, gezondheid uit de apotheek van God