Wat zijn vrije radicalen?

Vrije radicalen zijn in feite oxidanten die worden opgeruimd door antioxidanten

Vrije radicalen vormen zich doordat ze de balans in een atoom tussen protronen en neutronen verstoren. Elke atoomcel heeft een kern waarom heen protonen en neutronen in een baan cirkelen. Deze hebben altijd een vast aantal wat hen tot een uniek atoom maakt. Soms is er een losgeslagen elektron wat zich bindt aan een atoom. Hierdoor wordt het atoom uit balans gebracht en onstabiel; het wordt een vrije radicaal. Het atoom gaat zo snel mogelijk op zoek naar een manier om het elektron wat te veel is van zich af te schudden. Meestal vindt het een buur-atoom. Deze neemt het overtollige ´vrije´ elektron op en wordt vervolgens zelf een onstabiele , vrije radicaal. Zo kan er een kettingreactie ontstaan waardoor de cel zelf ontstabiel wordt en een ziekte triggert.

Ons lichaam is altijd op zoek naar herstel, en probeert de balans tussen de hoeveelheid vrije radicalen en antioxidanten te optimaliseren. Wanneer de balans doorslaat naar een overtal van vrije radicalen, is het risico op ziekteontwikkeling groter.

Gezond eten wordt gekenmerkt door het feit dat het veel antioxidanten bevat, dat zijn componenten die vrije radicalen indammen zodat ze het lichaam niet in staat van ontstekingen zetten.

Vrije radicalen hebben een functie

Het immuunsysteem maakt vrije radicalen aan om bacteriën en virussen te elimineren. Dat is een positief gebruik van vrije radicalen. Het lichaam kan de afvalstoffen die vrije radicalen veroorzaken normaal gesproken opruimen.

Ze worden zelf door het lichaam geëlimineerd, zodat de balans in het lichaam wordt hersteld en er minder risico is op oxidatieve stress.

Vrije radicalen zijn oxidanten

Vrije radicalen kun je ook betitelen als oxidanten; stoffen die het oxidatieproces, ook wel oxidatieve stress, in gang zetten. Dat maakt het begrijpelijk dat ze moeten worden geëlimineerd. Dat gebeurt onder andere door antioxidanten in beweging te zetten om het vrije elektron te vangen.

Wanneer er teveel vrije radicalen zijn dan heeft het lichaam een probleem. Er is een grote kans dat een ziekte ontstaat.

Oudere mensen zijn vaker ziek dan jongeren. Dat heeft voor een groot deel te maken met het feit dat er meer vrije radicalen in het lichaam van oudere mensen zitten.

Vrije radicalen en antioxidanten

Vrije radicalen die door het lichaam worden aangemaakt hebben een goede werking maar de meeste vrije radicalen komen in grote hoeveelheden het lichaam van buitenaf binnen.

Het lichaam is dan hard bezig de ontstane vrije radicalen te elimineren. Een van de bronnen waarin vrije radicalen in zitten is sigarettenrook.

De reden dat artsen mensen die roken aanraden meer versproducten met vitamine C te eten is dat ze meer vrije, ziekmakende radicalen in hun lichaam krijgen.

Andere bronnen van vrije radicalen zijn: milieuverontreiniging, gif op groente en fruit zoals pesticiden, alcohol, rood vlees en cosmetica. Wat dat laatste betreft is het goed om te weten dat je ook fruit als cosmetica kan gebruiken. Dan werk je niet met ziekmakende maar juist geneeskrachtige stoffen.

Ziekmakende vulling

Ook door suiker, wit meel en transvetten komen er relatief veel vrije radicalen in het lichaam. Het lichaam kan door een teveel aan vrije radicalen in staat van ontsteking raken.

Dat verhoogt het risico op het krijgen van elke ziekte.

Groente en fruit bevatten veel antioxidanten

Vrije radicalen en hart- en vaatziekten

Vrije radicalen kunnen zorgen voor de oxidatie van cholesterol in het bloed. Het geoxideerde cholesterol zet zich af aan de bloedvatwanden waardoor er verhoogd risico op atherosclerose of aderverkalking ontstaat.

Het is niet zo zeer cholesterol wat leidt tot hart- en vaatziekten maar het oxideren van cholesterol wat leidt tot aderverkalking, angina pectoris of hartkrampen, en hartaanvallen.

Vrije radicalen zorgen door het oxideren van cholesterol voor hart- en vaatziekten. Cholesterol zelf is een goede en lichaamseigen stof die voornamelijk in de spieren en de hersens zit.

Zowel HDL als LDL cholesterol heeft het lichaam nodig; het idee dat er ´goed´ of ´fout´ cholesterol zou bestaan is een achterhaalde misvatting, een mythe die door verkeerd geïnterpreteerde wetenschappelijke onderzoeken van weleer door velen in stand wordt gehouden.

Vrije radicalen, obesitas en kanker

Zet een appelboom in je tuin!

Vrije radicalen kunnen eveneens voor ontstekingen in het spijsverteringskanaal leiden. Het eten wordt minder goed verteerd waardoor vooral makkelijk opneembare snelle koolhydraten zoals suiker worden opgenomen. Op deze manier zorgen vrije radicalen voor obesitas. De meest desastreuze vorm van vrije radicalen is dat ze celschade en DNA-schade kunnen triggeren. Hierdoor blijven cellen zich wel voortplanten maar met allerlei mutaties die tumors worden genoemd.

Deze kankertumors kunnen zich binnen een paar jaar door het hele lichaam verspreiden zodat de patiënt overlijdt aan één of meerdere soorten uitgezaaide kanker..

Wat doen antioxidanten?

Antioxidanten zijn stoffen die in staat zijn een elektron te doneren dat een vrij elektron vangt. Voorbeelden van vitaminen met antioxidantwerking zijn vitamine A, C en E. Deze vitaminen blijven stabiel, ook in het geval dat ze een elektron hebben gedoneerd. Er zijn daarnaast mineralen zoals het mineraal seleen het mineraal magnesium en andere fytonutriënten met antioxidantwerking.

Wetenschappers ontdekken vrijwel elke dag een nieuwe antioxidant. Zo zijn lignanen en anthocyaninen ook sterke antioxidanten. Er zijn nog erg veel geneeskrachtige principes in stoffen waarvan wetenschappers nog niet in staat zijn vast te stellen wat de werking is.

Recent hebben wetenschappers duizenden nieuwe antioxidanten in de vorm van fytonutriënten gevonden. Voorbeelden van fytonutriënten die antioxidant worden genoemd zijn: quercetine, luteoline, hesperetine en catetchine.

Waar zitten antioxidanten in?

Antioxidanten zitten vooral in groenten en fruit. Ook groene thee en zwarte thee bevatten antioxidanten. Noten, zaden, pitten en granen bevatten allemaal antioxidanten.

Wanneer je gevarieerd eet krijg je veel verschillende antioxidanten binnen, ook die nog niet zijn ontdekt door wetenschappers.

Vlees eten en topsport zorgen voor een teveel aan vrije radicalen

Oorzaken van een teveel aan vrije radicalen

Rood vlees is een bekende bron van vrije radicalen en kan daardoor ziekten veroorzaken. Andere soorten vlees, gevogelte en vis bevatten eveneens vrije radicalen maar rood vlees het meest.

Allerlei ongezonde handelingen zoals drugsgebruik, tabaksgebruik, blowen en alcohol drinken kunnen voor een teveel aan vrije radicalen zorgen.

Dan kan de balans sneer doorslaan naar het ontwikkelen van ziekten. Wetenschappers zien sinds ongeveer 2010 dat vrijwel alle ziekten worden veroorzaakt door ontstekingsprocessen op celniveau.

Topsport is slecht voor het lichaam

Een andere reden tot een teveel aan ontstekingen en vrije radicalen in het lichaam is topsport. Bij zware fysieke inspanningen komen er meer vrije radicalen vrij.

Dat kan leiden tot een vergroot risico op ontstekingen. Spierpijn na een grote fysieke inspanning is het gevolg van een tijdelijk tekort aan antioxidanten.

Een manier om sporters beter te laten herstellen van hun fysieke prestaties is voeding met veel antioxidanten. Daarom eten sommige verstandige sporters veel fruit, vooral rood fruit zoals rode bessen, cranberry's en frambozen na een inspanning.

Zelfs een mandarijntje bevat antioxidanten en kan meehelpen om vrije radicalen uit te schakelen.

Onze lever maakt ook antioxidanten

De sterkste antioxidanten zijn superoxidedismutase en catalase. Dit zijn antioxidant enzymen die onze lever zelf aanmaakt.

Allerlei groenten en fruit bevatten stoffen die de aanmaak van deze sterke vangers van vrije radicalen bevorderen. Wetenschappers zien dat oxidatieve stress veroorzaakt door vrije radicalen een basisoorzaak is van elke ziekte.

Daarbij zie ze ook dat als de lever niet genoeg superoxidedismutase en catalase aanmaakt, de ziekte kan gaan prevaleren. Deze twee lichaamseigen antioxidanten enzymen werken synergisch, wat wil zeggen dat ze elkaar versterken in werking.

Bronnen artikel Wat zijn vrije radicalen?

http://www.healthchecksystems.com/antioxid.htm
• http://www.webmd.com/food-recipes/features/how-antioxidants-work1?page=3
• http://www.exrx.net/Nutrition/Antioxidants/Introduction.html
• http://www.vivo.colostate.edu/hbooks/pathphys/misc_topics/radicals.html
• Onze lever maakt antioxidanten: https://www.mdpi.com/2306-5354/4/1/18/htm

Wat zijn vrije radicalen?