De geneeskracht van Kousenband

Botanische Latijnse naam: Vigna unguiculata

Vigna unguiculata, ook wel bekend als kousenband of kacang panjang, herbergt een overvloed aan fytocomponenten, waardoor het een breed scala aan farmacologische eigenschappen vertoont volgens wetenschappelijke studies.

Deze opkomst van geneeskrachtige eigenschappen in alledaagse planten en groenten die we in winkels tegenkomen, benadrukt het potentieel van gewone boodschappen als basis voor krachtige medicijnen en voedingsbronnen met geneeskrachtige kwaliteiten. In het Engels staat Vigna unguiculata bekend als "string beans" of "purple lentils", maar de Nederlandse naam "kousenband" wekt een meer intrigerend beeld op, afgeleid van de praktijk waarbij sokken met elastische banden werden vastgehouden, vergelijkbaar in lengte met deze groene boon.

kousenband bevat een enorm aantal

fytocomponenten en heeft daarom de beschikking over een breed farmacologisch spectrum, zo zien wetenschappers. De wetenschap heeft zich totaal gestort op de geneesplanten maar ook op de groenten die we in onze winkel zien en het blijkt steeds vaker dat alledaagse boodschappen de basis kunnen bevatten voor sterke medicijnen of medicinale voeding.

Je kan de bonen eten als ze gedroogd zijn, maar als ze vers zijn kun je de peul zelf ook eten, Foto: Yercaud-elango

Waarom de naam kousenband?

Vigna unguiculata worden in het Engels ook wel string beans of purple lentils genoemd. In het Nederlands heeft deze plant een veel mooiere naam: kousenband. Vroeger hadden sokken geen elastieken en werden ze gebonden om ze omhoog te houden met een kousenband.

Deze band was ongeveer net zo lang als de groente kousenband, vandaar die naam voor deze lange groene boon. We kennen de groente vooral doordat hij volop wordt gekweekt in Suriname, wat onderdeel is van het Nederlands taalgebied. In het Maleis heet deze boon Kacang panjang. Kacang is boon, maar ook het woord voor de peulvrucht pinda, en panjang betekent 'lang'.

Kousenband, voor in de tropische tuin

Kousenband aan de plant Foto: Yercaud-elango

Er zijn verschillende soorten kousenband. Onderzoekers deden een studie naar de soort die het meest oplevert. Dat bleek een subsoort van de Vigna unguiculata te zijn maar het verschil met de andere bonen was niet zo groot als je kijkt naar de gemiddelde plant. Het verschil in opbrengst tussen de soort die veel en weinig oplevert daarentegen, kan wel 50% zijn.

De kousenband groeit goed in de tropen en is daarom geliefd bij boeren uit die enorme regio, die zich uitstrekt over Azië, Afrika, Midden Amerika en het Noorden van Zuid-Amerika.

Traditioneel gebruik van kousenband

Geroosterde zaden worden gebruikt om neuritis, slapeloosheid, zwakte van geheugen, dyspepsie en indigestie te behandelen
Ook een pijn die aanvoelt als naalden in ledematen wordt ermee weggenomen.
Het is een bewonderenswaardig medicijn voor stomatitis, hoornvlieszweren en coeliakie.
V. unguiculata is een rijke bron van aminozuur en eiwit.
Zaden hebben cardioprotectieve potentie en ook het voorkomen van hart- en vaatziekten.
Afkooksel van bladeren wordt gebruikt als middel bij hyperaciditeit, misselijkheid en braken.
De zaden worden medicinaal gebruikt om brandwonden, pijn op de borst, epilepsie, koorts, hoofdpijn en menstruatiepijn en pijn bij de bevalling mee te behandelen.
De plant wordt gebruikt bij mazelen, pokken, adenitis en zweren.

Vigna unguiculata tegen sikkelcelziekte

De beroemde 'black eyed peas' zijn eigenlijk gedroogde kousenband bonen

Sikkelcelziekte is een erfelijke bloedaandoening waartegen weinig effectieve medicijnen bestaan. De plant Vigna unguiculata vertoont antisikkelcelwerking en is daarom goed voor het bloed, volgens Congolese onderzoekers.

Ze zien dat anthocyaninen, een groep fytonutriënten met sterke antioxidantwaarde, verantwoordelijk zijn voor de medicinale eigenschappen van deze plant. Anthocyaninen behoren tot de flavonoïden.

Voor het onderzoek zijn de bladeren van de plant gebruikt. Overigens blijkt wel dat de Vigna unguiculata over veel anthocyaninen beschikt maar er zijn rode fruit- en groentesoorten die een hogere waarde hebben zoals druiven (Vitis vinifera), paarse zoete aardappelen (Ipomoea batatas) en pruimen (Prunus domesticum).

Vigna unguiculata als natuurlijk, afbreekbare pesticide

Het blad is een natuurlijk vorm van pesticide

De bladeren van de kousenband zijn niet eetbaar, in tegenstelling tot de blaadjes van andere peulvruchtstruiken zoals de soort de bruine boon (Phaseolus vulgaris). Er is volgens wetenschappers wel een andere toepassing voor kousenbandbladeren. Het kan gebruikt worden in de landbouw als natuurlijk pesticidenmiddel.

Onder pesticiden wordt verstaan: herbiciden en insecticiden. Er is steeds meer onderzoek naar het gebruik van natuurlijke pesticiden, omdat die veel voordelen opleveren ten opzichte van synthetische middelen.

De synthetische pesticiden zijn slecht afbreekbaar en dat kan schade voor andere planten, dieren en de mens meebrengen. Daarom zoekt men naar alternatieve pesticiden op plantaardige basis die goed werken en snel afbreekbaar zijn. Bladeren van deze peulvrucht hebben bewezen tegen een organisme wat de plantengroei verstoort, een afwerende werking te hebben, zodat het potentieel de basis kan vormen voor een toekomstig insecticide.

Een ander feit is dat stoffen in Vigna unguiculata dodelijk zijn voor een aardwormsoort. Aardwormen kunnen vanaf onder de grond aan planten knagen of een hele jonge plant in zijn geheel opeten.

Overgang van synthetische naar natuurlijke antibiotica

Kousenbandbloem

Een extract van Vigna unguiculata is dodelijk voor de Escherichia coli bacterie en de Bacillis subtilis. Veel planten en plantonderdelen worden op hun antibacteriële werking getest, nu blijkt dat farmaceutische antibiotica niet afdoende werken, aangezien bacteriën er telkens resistent tegen worden.

Tegen plantaardige stoffen kunnen bacteriën niet resistent worden. Dat is interessant voor een wereldwijd gedragen groep biochemici en onderzoekers die een nieuwe medische methode menen in te slaan: de overgang van synthetische naar natuurlijke antibiotica.

Zaden Vigna unguiculata tegen diabetes

De olie van de peulzaden is goed tegen diabetes. Uit andere onderzoeken blijkt ook dat peulvruchten goed zijn bij diabetes en daar is kousenband geen uitzondering in. Maar het zijn vooral de zaadjes die goed werken.

De onderzoekers zien in de kousenband een uitstekende aanvulling op het dieet, om symptomen van diabetes lichter te doen maken. Het is dus niet een enkel medicijn, maar één uit een reeks antidiabetesgroenten, kruiden en fruitsoorten.

Wanneer deze worden gebruikt, wordt de bloedsuikerspiegel na verloop van enkele weken gecontroleerd door het lichaam zelf, en niet noodzakelijkerwijs door medicatie.

Pijnstiller voor diabetespatiënten

Uit interessant onderzoek naar twee medicinale werkingen blijkt dat Vigna unguiculata niet alleen de bloedsuikerspiegel verlaagt tot normale niveaus, maar dat het ook pijnstillend werkt. De onderzoekers raden er eens aan te denken om mensen met diabetes en pijn dit natuurlijk middel te geven zodat beide problemen minder in omvang worden.

Vigna unguiculata als trombose medicijn

Gedroogde bonen uit Indonesië, Kacang panjang dus.

Vergeleken met het standaardmedicijn vertoont een extract van Vigna unguiculata een significante antitrombosewerking. Het zou een alternatief, natuurlijk medicijn voor trombose kunnen worden.

Trombose is een gevolg van bloedplaatsaggregatie en er zijn meer planten die deze aggregatie kunnen stoppen. In feite is trombose een voedselprobleem. We eten te veel vulling zonder nutriënten als we het westerse industrievoedingsdieet volgen, waardoor het lichaam enkele biochemische processen niet meer kan uitvoeren.

Kousenband tegen schimmels en virussen

Bosje Kousenband

In zitten twee proteïnen met medicinale capaciteiten. Ze kunnen het Hiv-virus binnendringen. En ze zetten enzymprocessen in gang zoals het alfaglucosidase en betaglucoronidase.

Hierdoor worden bloedsuikers verteerd en zo wordt aldus ook de bloedsuikerspiegel verlaagd. Deze proteïnen hebben eveneens een antischimmelwerking tegen bepaalde ziekmakende schimmelsoorten. De onderzoekers zeggen daarom dat de plant een activiteit tegen virussen vertoont en een anti-schimmelwerking heeft.

Bronnen bij artikel over kousenband

Alle foto's van Wikimedia commons:
Kopfoto: Yercaud-elango
Tweede en derde foto: Yercaud-elango
Overige foto's: Publiek domein
Traditioneel en medicinaal: https://www.researchgate.net/publication/339069595_Vigna_unguiculata_L_Walp_Papilionaceae_A_review_of_medicinal_uses_Phytochemistry_and_pharmacology
Medicinale werkingen: https://www.researchgate.net/publication/336210194_NUTRITIONAL_VALUE_PHYTOCHEMISTRY_AND_PHARMACOLOGICAL_ACTIVITIES_OF_VIGNA_UNGUICULATA_L_WALP_A_REVIEW
Medicinale werkingen: https://www.researchgate.net/publication/313366755_Pharmacological_Activities_of_Vigna_Unguiculata_L_Walp_A_Review
Tegen trombose: https://www.researchgate.net/publication/305503351_In_vitro_thrombolytic_potentials_of_methanolic_extract_of_Vigna_unguiculata_Linn_Seed