Van dessert tot medicijn: De Geneeskracht van Zwarte Rijst

Zwarte rijst is gezonder dan witte

Chinees onderzoek ziet in 2010 dat er in zwarte rijst meer flavonoïden, fenolen, een hoger antioxidantgehalte en meer anthocyaninen zitten dan in witte rijst. Men ziet wel dat er onderlinge verschillen zijn in de diverse variëteiten van zwarte rijst. Maar bij elkaar genomen zijn alle soorten zwarte rijst gezonder dan witte rijst, en ook gezonder dan witte zilvervliesrijst.

Anthocyaninen in zwarte rijst

Zwarte rijst op een markt

Zwarte rijst bevat zeer veel antioxidanten, met name anthocyaninen. Specifiek bevat het veel cyanidine, malvidine en peonidine. Los van onderzoeken naar zwarte rijst zijn er ook vele onderzoeken naar anthocyaninen geweest. Deze stoffen vormen de rode, blauwe, paarse en zwarte kleur in voedingsstoffen en zitten onder andere in blauwe bessen, rode bosbessen, paarse zoete aardappel en zwarte bessen.

Manieren om voedingsstoffen niet weg te gooien

Het blijkt dat als we rijst koken er veel voedingsstoffen achter blijven in het kookwater. Er zijn twee manieren om te zorgen dat je voorkomt dat je veel voedingsstoffen tijdens het koken van rijst verliest.
Je gebruikt het kookwater als water voor een soep of bouillon voor een hele andere groente. Door altijd kookwater voor een soep te gebruiken verzeker je jezelf van het innemen van meer voedingsstoffen.
Rijst kun je droog koken. Je kunt net zoveel water gebruiken als nodig is om te koken. Als je rijst 15-20 minuten hebt gekookt en er zit nog een klein restje water in de pan, kun je de pan met rijst uitzetten met de deksel op het vuur. Vroeger deed men de pan in een deken, een warmhoudkist. In het volgende kwartier zal de rijst helemaal garen, en zal al het resterende water in de rijstkorrels worden opgenomen. Door zo kort mogelijk te koken, blijven de voedingsstoffen beter behouden.

Medicinale werking zwarte rijst

Er zijn vele onderzoeken gedaan naar de medicinale werking van zwarte rijst. De volgende medicinale werkingen zijn door onderzoekers naar voren gebracht:

• Cardiovasculaire ziekten
• Kanker,
• Ontstekingsziekten,
• Bacteriële ziekten,
• Aderverkalking,
• Verlagen van bloedsuikerspiegel,
• Verlagen cholesterolspiegel,
• Beschermt de hersenen, het zenuwgestel en de hippocampus,
• Beschermt lever en nieren,
• Beschermt mogelijk tegen osteoporose (meer onderzoek nodig).

Zwarte rijst tegen Alzheimer

Zwarte rijst is gezonder dan witte rijst

Een Koreaans onderzoek uit 2020 vertelt dat zwarte rijst goed is tegen Alzheimer, dementie en vergeetachtigheid in het algemeen. Dat komt omdat er veel anthocyaninen in zitten. Deze categorie voedingsstoffen hebben ontstekingsremmende werking op allerlei vlakken, en werken ook goed tegen ontstekingen op celniveau in de hersenen. Deze vorm van ontstekingen, oxidatieve stress genoemd, is de oorzaak van een reeks aan ziekten. In het brein kunnen deze ontstekingsprocessen voor hersendegeneratieve ziekten zorgen.
De onderzoekers gebruiken verschillende diermodellen om hun onderzoek te doen. Dat zijn dezelfde modellen die ook voor farmaceutische medicijnen worden gebruikt. De onderzoekers zien onder andere dat verschillende biomarkers die de staat van ontstekingen in het lichaam aangeven worden verlaagd. Men controleerde deze ontstekingsstoffen in het weefsel van de nieren, de lever en het brein van proefdieren.
Uit andere onderzoeken blijkt dat anthocyaninen in het algemeen tegen Alzheimer kunnen werken.

Zwarte rijst, goed voor hippocampus

Een ander Koreaans onderzoek uit 2018 laat zien dat de anthocyaninen in zwarte rijst goed zijn voor de hippocampus. Dit orgaan in de hersenen speelt een doorslaggevende rol in ons geheugensysteem. Het blijkt dat schade in de hippocampus, ontstaan door een zuurstoftekort, wordt opgeheven door het gebruik van zwarte rijst. De onderzoekers spreken van een neuroprotectieve rol van zwarte rijst. Het is dus een beschermende voedselsoort voor het zenuwgestel en de hersenen.

Zwarte rijst tegen diabetes type 2

Zwarte rijst is net als witte een soort gras

Chinese onderzoekers publiceerden in 2021 een studie waarbij wordt aangetoond dat zwarte rijst goed werkt tegen diabetes mellitus type 2. Het komt zeer vaak voor dat als onderzoekers zien dat een middel werkt bij Alzheimer, het ook werkt bij diabetes. Dat komt natuurlijk omdat Alzheimer door wetenschappers ook vaak hersendiabetes of diabetes type 3 wordt genoemd.
De Chinese onderzoekers zien dat in de traditionele volksgeneeskunde van China zwarte rijst al langer wordt gebruikt tegen diabetes. Hun onderzoek bevestigt de werking van deze traditionele aanpak.

Zwarte rijst is goed voor de nieren

Een onderzoeker uit Saoedi-Arabië meldt dat de anthocyaninen in zwarte rijst ervoor zorgen dat de nieren beter gaan werken. Het blijkt dat als nieren de gifstof ethanol binnen krijgen, hun nierweefsel beschadigd wordt en er veel biomarkers zijn die aangeven dat er sprake is van oxidatieve stress, een ontstekingsreactie dus. maar als daarna zwarte rijst wordt ingenomen door proefdieren dan worden de ontstekingen allengs minder en worden de nieren hersteld. De onderzoeker concludeert hieruit dat zwarte rijst goed is voor het lichaam in het algemeen, en met name voor de nieren.

Zwarte rijst tegen hoog cholesterol

Zwarte rijstkorrels

In 2010 werd er al in Brazilië een onderzoek gedaan naar de cholesterolverlagende werking van zwarte rijst. Twee groepen muizen werd een standaard behandeling gegeven waardoor het cholesterolgehalte omhoog gaat. Beide groepen kregen vervolgens een dieet op basis van rijst. De ene groep zwarte rijst, en de andere groep zilvervliesrijst. Nar 30 dagen blijkt dat beide groepen muizen lagere cholesterolspiegels vertonen, maar de groep met zwarte rijst had een significant betere cholesterolspiegel dan die met gewone witte zilvervliesrijst. Hieruit concluderen de onderzoekers dat de extra voedingsstoffen in zwarte rijst ook werken tegen te hoog cholesterol, wat vaak een gevolg is van ontstekingsprocessen in de bloedbanen, zoals de aderwanden..

Zwarte rijst, goed voor de lever

Belgische onderzoekers zien in 2017 dat zwarte rijst naast over anthocyaninen ook over gezonde terpenoïden beschikt. Zwarte rijst is niet alleen goed voor de nieren, maar ook voor de lever. In de medische literatuur is een geval beschreven van een alcoholist met een aangetaste lever, die herstelde door het regelmatig eten van zwarte rijst. Daarnaast dragen de voedingsstoffen in zwarte rijst bij aan een verminderd risico op osteoporose.

Meer onderzoek is gewenst

Een Braziliaanse studie in 2019 ziet mogelijkheden voor zwarte rijst om er een glutenvrije ontbijt van te maken. Dat is een medicinaal functioneel gebruik van voeding.
Andere Braziliaanse onderzoekers zien in 2023 veel potentieel voor zwarte rijst, met name omdat niet alleen de rijst zelf, maar ook de bijproducten een goede bron zijn van anthocyaninen. Door deze bijproducten in te zetten is er tevens minder afval in de landbouw en voedselindustrie. Wel vindt men het nodig dat er nog meer onderzoeken worden uitgevoerd op mensen, ook wel klinische onderzoeken genoemd. Deze onderzoeken zijn nodig om mensen meer gerichte medicinale voedseladviezen te geven zodat zwarte rijst als medicijn kan worden gebruikt bij diverse ziekten.

Gezonde toetjes met zwarte rijst

Toetje met pudding van zwarte rijst

Zwarte rijst smaakt een beetje zoeter dan witte rijst en zilvervliesrijst. In vele Aziatische landen is het daarom gebruikt als een toetje. Wanneer je zwarte rijst kookt en vervolgens met een blender kort vermaalt, dan ontstaat er een soort zwarte pudding. Deze kun je met gezonde zoetmaker stevia nog iets zoeter maken. Traditioneel wordt er ook palmsuiker bij gedaan. Als je het beperkt houdt, en het niet mierzoet maakt, blijft de pudding natuurlijk zoet, en maak je geen product met snelle suikers. Zowel de zwarte rijst als palmsuiker zijn namelijk een bron van gecompliceerde koolhydraten, en die werken voor ons lichaam compleet anders dan snelle koolhydraten.

Variaties zoete pudding

1. Bij deze zoete pudding kun je een paar eetlepels cacao doen. Nu heb je een heerlijke veganistische pudding gemaakt. 
2. Maar deze pudding kun je ook zien als vulling voor een chocoladetaart. De pudding is enkele dagen houdbaar in de koelkast. Dien het op in kleine porties, zodat je voor vele mensen een paar dagen lang een heerlijk toetje kan serveren.
3. Ook een variatie met kokos is mogelijk. Je kunt geraspte kokos bij de pudding doen. Ook kun je de kokos de laatste minuut laten meekoken in de pan zwarte rijst.
4. In plaats van palmsuiker kun je ook stevia en kokosbloesemsuiker gebruiken. Zelfs honing is mogelijk.
5. Je kunt een stengel citroengras door de rijst meekoken om het een extra bijzondere smaak te geven. Als je al zwarte rijst hebt gekookt zonder kruiden, kun je deze een extra smaak gevendoor ze te weken in sterke thee van citroengras. 
6. Ook een sterke thee van andere zoetige kruiden zoals kaneel, zoethout en stevia is mogelijk om de zwarte rijst in te 'marineren', voordat je het bereidt tot een pudding.
7. Wanneer je geen blender hebt kun je ook een stamper voor een stamppot gebruiken om de rijst tot een pudding te maken.
8. Een banaan erbij blenderen geeft de pudding een banaansmaak.
9. Andere kruiden en fruit die worden gebruikt in recepten voor zwarte rijst pudding zijn: gemalen korianderzaad, karwij, venkelzaad, mango, hazelnoten, walnoten en sesamzaad. Met elk van deze zaden of fruitsoorten afzonderlijk kun je een andere smaak geven aan de zwarte rijst pudding.

Bronnen bij artikel over zwarte rijst

• Chinees onderzoek 2010, zwarte rijst is gezonder: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31394335/
• Tegen alzheimer: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7490792/
• Diabetes type 2: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33641947/
• Goed voor de nieren: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36000692/
• Goed voor hippocampus: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5934544/
• Tegen hoog cholesterol: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21091249/
• Goed voor de lever: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21091249/
• Braziliaans onderzoek 2019: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31394335/
• Braziliaans onderzoek 2023: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37194647/