Patchouli: Traditionele Geneeskracht uit Azië en het Westerse Gebruik

Patchouli is een plantje dat gedroogd wordt om er een etherische olie van te maken. Deze plant komt oorspronkelijk uit Azië en heeft in Japan, China en India diverse medicinale toepassingen.  Tegenwoordig vindt patchouli ook zijn weg naar westerse landen, aangezien het beschikt over een scala aan medicinale activiteit. In Nederland wordt de olie alleen uitwendig gebruikt en zitten er waarschuwingen bij de verpakking dat het nooit inwendig mag worden gebruikt. Dat terwijl het oorspronkelijk een olie is die alleen maar inwendig wordt gebruikt.
Een van de belangrijkste werkingen is dat het goed is voor het microbioom, en dat in het verlengde daarna het wordt gebruikt tegen de ziekte van Crohn.

Blad van patchouli

Prebiotische Effecten van Patchouli Etherische Olie

Je darmmicrobiota, dat zijn al die kleine organismen in je spijsverteringssysteem, spelen een cruciale rol in je algehele gezondheid. Wat je eet heeft invloed op de samenstelling van je darmmicrobiota. Prebiotica, dat zijn componenten in je voeding zoals vezels en polyfenolen, staan tegenwoordig volop in de belangstelling omdat ze de groei van gunstige darmbacteriën bevorderen. Deze bacteriën produceren essentiële secundaire metabolieten, waaronder korte-keten-vetzuren. Deze bieden talloze gezondheidsvoordelen, zoals het beïnvloeden van je energiemetabolisme en immuunresponsen, en zijn geassocieerd met de beheersing van aandoeningen zoals autisme, colitis ulcerosa, de ziekte van Crohn en zelfs kanker.

Patchouli in cosmetica, als medicijn en voor hygiëne

In de Chinese geneeskunde wordt patchouli ingezet om vochtigheid te verwijderen, verlichting te bieden bij zomerse hitte en externe syndromen, en het fungeert als anti-braakmiddel en eetlustopwekker. Patchouli plant maakt deel uit van de traditionele Chinese geneeskunde, Pogostemoni Herba genaamd, en wordt veel gebruikt in de cosmetische en hygiëne-industrie. Chinese traditionele formules, zoals de Baoji Pill en Houdan Pill, bevatten patchouli en worden ingezet bij de behandeling van ontstekingsziekten.

Chinese traditionele geneeskunde

Gedroogd patchouli blad

In de traditionele Chinese geneeskunde vind je duizenden kruiden en formules voor zowel ziektebehandeling als voedingssupplementen. Recente onderzoeken suggereren dat sommige actieve verbindingen in Chinese kruidengeneesmiddelen prebiotica-achtige effecten vertonen, waardoor ontstekingen verminderen en kankerpatiënten mogelijk baat hebben. Dit heeft geleid tot de gedachte dat Chinese kruidengeneesmiddelen hun geneeskrachtige functies uitoefenen door de darmmicrobiota en de darmomgeving van de gastheer te beïnvloeden ten gunste van de gastheer.

Traditionele behandelingen patchouli in China

Pogostemon cablin is een medicinale plant die in de traditionele Chinese geneeskunde wordt gebruikt voor de behandeling van verschillende gastro-intestinale symptomen, zoals

1. Verkoudheid,
2. Hoofdpijn,
3. Misselijkheid,
4. Braken,
5. Buikpijn,
6. Diarree,
7. Colitis ulcerosa,
8. Indigestie en
9. Verminderde eetlust.

Geneesplant in ayurveda

Patchouli planten worden al eeuwenlang gebruikt in traditionele geneeskunde in India en China om diverse medische aandoeningen te behandelen.  De plant is ook opgenomen in de bereidingen van Indiase Ayurvedische behandelingen zoals Rasa, Guna en Virya.

Aziatisch traditioneel medicijn

Etherische olie patchouli

De commerciële waarde van patchouli is te danken aan de olie die uit de schaduw gedroogde bladeren kan worden gewonnen via stoomdestillatie. Deze olie heeft een krachtige, zoete, kruidige en aromatische geur. In China, Japan en Maleisië wordt patchouli gebruikt om klachten als

• Verkoudheid,
• Hoofdpijn,
• Misselijkheid,
• Braken,
• Diarree,
• Buikpijn, en
• Beten van insecten en slangen.

In Nederland alleen uitwendig gebruik

Gek genoeg wordt er in Nederland gewaarschuwd dat de olie alleen bij eczeem mag worden gebruikt en dat het goed is als extra olie in een massageolie. Dat moge misschien zo zijn, maar in de landen waar de plant groeit wordt de olie wel inwendig gebruikt. Uiteraard maakt men wel gebruik van een drager, want de olie mag nooit puur worden ingenomen. Patchouli olie kun je veilig als volgt gebruiken

• Een druppel vermengen met heet water om een thee te maken,
• Een druppel door de yoghurt doen,
• Een druppel door een smoothie doen,
• Een druppel door een soep doen.

Veilige inwendige toepassing patchouli olie

Etherische patchouli olie

Op deze bovenstaande manier verdun je de etherische olie goed genoeg om het veilig te gebruiken. Gebruik het dus nooit uur. Bedenk wel dat als je medicijnen gebruikt zoals bloedverdunners er interacties kunnen optreden. Gebruik altijd een enkele druppel tegelijk en niet meer. Wanneer het goed bevalt n je er geen last van hebt, kun je om de 4 tot 6 uur voedsel innemen waaraan een druppel etherische olie is toegevoegd. Gebruik echter de eerste dag sowieso niet meer dan een druppel, Voer dit elke dag op totdat je vier druppels op een dag maximaal gebruikt, Gebruik niet meer, dan hou je het veilig. Bij enige nadelige reactie van je lichaam stop je ermee.

Deze voorzorgsmaatregelen dien je ook toe te passen op synthetische medicijnen, die zeer giftig kunnen zijn, en nog veel meer bijwerkingen vertonen dan etherische olie. 

Belangrijke stoffen in patchouli

Patchouli etherische olie, gewonnen uit de bladeren, is de belangrijkste actieve component en staat bekend om zijn veelzijdige medicinale toepassingen. Patchouli alcohol (C15H26O) is een belangrijk bestanddeel en draagt bij aan de kenmerkende geur van de olie. Pogoston is een 2H-pyranon afgeleid van etherische olie van patchouli. β-patchouleen (C15H24), ook afkomstig van de etherische olie, is een ander belangrijk koolwaterstof sesquiterpenoïde. Deze stof kan in de maag worden omgezet in β-PAE, wat mogelijk de therapeutische effecten verbetert.

Medicinale werkingen patchouli olie

Bloemen patchouli

Er is een dynamische interactie tussen de darmmicrobiota en patchouli. Samen leveren ze medicinale werkingen op voor de mens.
Deze componenten van patchouli olie vertonen zowel gemeenschappelijke als unieke farmaceutische activiteiten  Er zijn bijvoorbeeld rapporten die aangeven dat de etherische patchouli olie over ontstekingsremmende, antioxidante antikanker- en immunomodulerende eigenschappen hebben in zowel cel- als dierstudies. 

Antibacteriële werking patchouli

Studies tonen ook aan dat de etherische olie methicillineresistente Staphylococcus aureus, Escherichia coli en Helicobacterium zowel in vitro als in in vivo experimenten onderdrukken.

De geneeskracht van een tricyclische sesquiterpeen

Patchouli alcohol, een tricyclische sesquiterpeen, is een belangrijk bioactief bestanddeel in de olie die wordt gewonnen uit de bovengrondse delen van Pogostemon cablin of patchouli. Diverse gunstige eigenschappen zijn gemeld, waaronder

1. Anti-influenzavirus, tegen griep,
2. Anti-depressief,
3. Pijnstillend,
4. Vaatverwijdend,
5. Longbescherming,
6. Hersenbescherming,
7. Anti-maagzweer,
8. Anti-colitis,
9. Prebiotisch-achtig,
10. Ontstekingsremmend,
11. Tegen Alzheimer
12. Anti-kanker en
13. Beschermende activiteiten tegen stofwisselingsziekten.

Patchouli tegen Alzheimer

In 2023 verscheen een Chinees onderzoek waaruit blijkt dat patchouli ook tegen alzheimer werkt. Het kan de plaque die in de hersenen wordt gevormd, en die voor alzheimer symptomen zorgt, tegengaan. Het remt het niveau van ontstekingen in de hersenen die een rol spelen bij de ontwikkeling van deze ziekte. Dit wordt door de onderzoekers neuro-inflammatie genoemd. Ook zien de wetenschappers dat het microbioom een rl speelt bij het ontstaan van alzheimer. Deze connectie tussen de hersenen en de maag en darmen is al erg lang bekend in de geneeskunde, ook in Europa, maar er wordt zelden door westerse wetenschappers rekening ermee gehouden. In China werkt men wel vanuit deze kennis over ons lichaam, en dat druppelt langzaam ook in het bewustzijn van westerse wetenschappers door.

Conclusie patchouli

Deze plant is uitgebreid onderzocht e er zijn veel medicinale activiteiten die traditioneel al worden toegepast door modern onderzoek bevestigd. Niettemin zijn gedetailleerde mechanistische studies nodig om de mogelijkheid van het ontwikkelen van patchouli als functioneel voedselmateriaal of veelbelovend medicijn voor de preventie en behandeling van menselijke ziekten te verkennen. 

Waarom het onderzoek lang duurt

Ondanks dat de medicinale werkingen duidelijk en bekend zijn, willen onderzoekers eerst zien wat het effect van patchouli is op verschillende groepen mensen, en welke dosis het best werkzaam is. Verder moeten eventuele bijwerkingen worden onderzocht. Dit soort onderzoek naar geneesplanten gebeurt ook met farmaceutische medicijnen, alleen worden deze gesponsord door de EU en Nederland. De sponsoring vindt plaats in het kader van 'wetenschappelijk onderzoek'. Maar er wordt geen onderzoek gesubsidieerd naar de werking van geneesplanten, omdat deze niet patenteerbaar zijn en dus niet vaak op grote schaal commercieel worden ingezet, vandaar dat deze ontwikkeling wat trager gaat.

Bronnen artikel patchouli

• Leong et al., 2019
• Swamy etal., 2015
• Xian et al., 2011
• Li et al., 2014
• Zhang et al., 2016
• Chen et al., 2015
• Huang et al., 2017
• Li et al., 2011
• Liao et al., 2013
• Jeong et al., 2013
• Dechayont et al., 2017
• Foto's: Wikimedia commons, publiek domein