Van Bacteriën tot Kanker: De Rol van Microbiële Overgroei in Ziekten

Schematische voorstelling van een bacterie

Anno 2023 is het nog steeds net helemaal duidelijk voor wetenschappers hoe ziekten ontstaan, hoewel men wel ziet dat ze te maken hebben met ontstekingen op celniveau. Er is echter nog een factor die men net begrijpt, en dat is de microbiële oorzaken. Als we microbieel zeggen, dan bedoelen we het geheel aan de nu bekende virussen, bacteriën, wormen en andere microscopisch kleine, pathogene organismen die een rol spelen bij ziekten. Wetenschappers zien dat elke ziekte te maken heeft met een overgroei van steeds dezelfde soort. Voor een kanker kan dat bij de ene kanker een bepaald virus zijn, en bij de andere kanker een bacterie. Onderzoekers zijn naarstig bezig om hierin een patroon te ontdekken dat hen meer kan vertellen over de reden van het ontstaan van ziekten.

Je kan ook zeggen: een verstoord microbioom kan leiden tot groter risico op ziekten. Bij een verstoord microbioom is er sprake van een overtal van een bepaald virus, bepaalde bacterie, of een bepaalde nematode.

Ziekten en microbiële disbalansen

Alle ziekten, dus ook hart- en vaatziekten, kanker, longontstekingen of wat dan ook hebben te maken met een overgroei op microbieel niveau. Toch noemen we een hartziekte zelden een bacteriële ziekte. Bij bacteriële ziekten denken we vaak aan een ontsteking in de darmen, en bij virusziekten denken we dikwijls aan griep, verkoudheid of een andere ziekte die bekend staan als virusziekten. Echter, steeds vaker wordt duidelijk dat elke ziekte gepaard gaat met een overgroei aan of een virus, of een bacterie. Onderzoekers begrijpen dit fenomeen nog niet helemaal.

Cardiovasculaire ziekten en bacteriën

Bij aderverkalking worden de aders nauwer

Onderzoekers uit Iran zien dat cardiovasculaire ziekten worden veroorzaakt door aderverkalking, en dat problemen als diabetes en obesitas daar een hoger risico voor geven. Ook zien ze dat er allerlei ontstekingsprocessen op cellulair niveau plaatsvinden. Maar ze zien ook dat mensen met een hartziekte vaker een longontsteking krijgen, wat komt door een bacteriële infectie. De onderzoekers bestudeerden 20 andere studies waarin werd gezien dat mensen met hart- en vaatziekten vaker een longziekte krijgen, door de Chlamydia pneumonia bacterie. Ook zien ze vergroot risico op een infectie met de H. pylori bacterie. Deze laatste bacterie vergroot het risico op een maagzweer, gastritis en een maagkankertumor.
Verder zien de Iraniërs dat andere onderzoeksteams ook de relatie zien tussen de genoemde bacteriekolonies en hart – en vaatziekten, maar dat dat door andere onderzoekers niet altijd als een medische relatie wordt gezien. Dat houdt in dat wetenschappers geen consensus hebbe over hoe deze relatie exact in elkaar zit.
Een Nederlands onderzoeksteam bracht in kaart welke virussen en bacteriën worden geassocieerd met bepaalde soorten kanker. Een carcinoom is een medische term voor een bepaald type tumor.

Virussen:

Epstein-Barr-virus Nasofaryngeaal carcinoom, Burkitt-lymfoom, immuunsuppressie-gerelateerd non-Hodgkin-lymfoom, Hodgkin-lymfoom, extranodaal natuurlijke killer/T-cel lymfoom (neustype)

Hepatitis B-virus Hepatocellulair carcinoom (levertumor)
Hepatitis C-virus Hepatocellulair carcinoom, non-Hodgkin-lymfoom
Kaposi-sarcoom herpesvirus Kaposi-sarcoom, primair effusielymfoom
Humaan immunodeficiëntievirus 1 Kaposi-sarcoom, non-Hodgkin-lymfoom, Hodgkin-lymfoom, cervixcarcinoom, anuscarcinoom, conjunctivacarcinoom
Humaan papillomavirus type 16 Cervixcarcinoom, vulvacarcinoom, vaginacarcinoom, peniscarcinoom, anuscarcinoom, mondholtecarcinoom, en amandelcarcinoom
Humaan T-cellymfo-tropisch virus type 1 Volwassen T-celleukemie en lymfoom
Merkel-cel-polyomavirus Merkel-celcarcinoom

Wormen ofwel Helminthen of trematoden:

Opisthorchis viverrini Cholangiocarcinoom
Clonorchis sinensis Cholangiocarcinoom
Schistosoma haematobium Blaaskanker

Bacteriën:

Helicobacter pylori Niet-cardiaal maagcarcinoom, laaggradig B-cel-MALT-maaglymfoom,
Salmonella Typhi Galblaascarcinoom
Salmonella Enteritidis Dikkedarmcarcinoom in het opwaartse en dwarse deel van de dikke darm
Chlamydia trachomatis Cervixcarcinoom en eierstokcarcinoom

Schimmels:

Aflatoxine (B1) Schimmel (Aspergillus flavus) Leverkanker

Pech of een niet achterhaald biomechanisme?

Proteus mirabilis bacterie

Nederlandse onderzoekers zien de bacterieformaties echter slechts gedeeltelijk als oorzaak. Men speculeert dat het 'waarschijnlijk onfortuinlijke kankerformaties' zijn. Met andere woorden: de mensen die deze kanker hebben met bijbehorende bacterie-infecties, hebben domweg pech gehad. Je kan ook zeggen: men negeert de feiten en doet geen onderzoek naar de achterliggende biomechanismen die kanker veroorzaken. Men ziet wel dat bacteriën 'participeren' in een kankerproces, en dat daarom soms ook antibiotica worden gegeven. Zoals je wellicht weet kan antibiotica nooit een enkele soort bacterie doden, maar het doodt altijd een heel aantal soorten, waardoor de bacteriële disbalans alleen maar wordt vergroot. Potentieel kan daarom een antibioticakuur tijdens een kankerbehandeling averechts werken Men weet gewoonweg niet of de bacteriële overgroei een onderdeel is van het lichamelijk zelfgenezend vermogen, of dat het de oorzaak van de kanker medebepaalt, en dat zou eigenlijk wel onderzocht moeten en kunnen worden.

Verband met Microbioom uitsluiten is naïef

Hepatitis C virus

Een onderzoekster van de Stanford Universiteit in California vindt het naïef om te veronderstellen dat ons microbioom niet van doorslaggevend belang is voor het ontstaan van een ziekte. Het kan volgens haar geen toeval zijn dat iedere kankerpatiënt steeds weer dezelfde overgroei aan bacteriën vertoont. Het meest duidelijk is dat in het geval va de Helicobacter pylori bacterie. Vrijwel altijd gaat een maagkanker vooraf door een gastritis of maagzweer. Zo zien we dat deze H. pylori bacterie kankergerelateerd is. Daar zijn alle onderzoekers het wel over eens. Alleen wat deze relatie precies behelst, of het een causaal verband is of een gevolg van een zelfgenezend vermogen in de mens, dat weet men nog niet.

Bacteriën voorkomen diabetes mellitus type 2

Controle Bloedsuikerspiegel

Een Amerikaans onderzoeksteam ziet in 2019 dat wanneer in ons microbioom in de darmen er relatief een gezonde balans is van de volgende bacteriesoort: Bifidobacterium, Bacteroides, Faecalibacterium, Akkermansia en Roseburia, er een verkleind risico is op het ontwikkelen van diabetes mellitus type 2.
De belangrijkste bacteriesoort is Bifidobacterium, maar ook de andere kunnen in onze darmflora meehelpen diabetes te bestrijden. Dat komt door de diverse functies die bacteriën in onze darmen kunnen uitvoeren.
De bacteriën die in onze darmen horen hebben de volgende eigenschappen:

Beïnvloeden ontsteking,
Werken samen met voedingsstoffen in je lichaam,
Heeft invloed op hoe doorlatend je darmen zijn,
Heeft invloed op hoe je lichaam suiker en vet verwerkt,
Bepalen hoe gevoelig je bent voor insuline (dat is belangrijk voor je bloedsuiker),
Medebepalen hoe je energie in je lichaam reguleert.

Artritis en bacteriën

Röntgenfoto Artritis

De bacteriën Porphyromonas gingivalis en Proteus mirabilis, alsmede het Epstein–Barr virus worden aangewezen als microbiële oorzaken in het ontstaan van artritis. Vele patiënten met artritis zijn niet op de hoogte van het feit dat hun ziekte gepaard gaat met microbiële oorzaken. Onderzoekers uit Amerika zien tegelijkertijd dat mensen met artritis vaker last hebben van urineweginfecties, veroorzaakt door deels dezelfde bacteriën.
Vooral de bacterie P. gingivalis wordt klinisch geassocieerd met artritis. De onderzoekers zien ook dat andere oorzaken zoals roken een rol spelen, maar waagt zich toch aan de veronderstelling dat toekomstige studies die de relatie van P. gingivalis en artritis kunne ophelderen, een grote belofte vormen voor nieuwe wel werkzame therapieën tegen artritis.

De lever en microbiële problemen

Mariadistel

Onze lever speelt een cruciale rol bij het bestrijden van ziekten die te malen hebben met virussen, bacteriën en parasitaire wormen. Wanneer de lever een ziekte niet goed kan bestrijden is er verhoogd risico op een leverontsteking. Dat kan een grote complicatie zijn bij vele ziekten. In feite is het van belang om goed te zorgen voor je lever. Net zoals je elke dag je tanden poetst en je tanden verzorgt, zou je ook dagelijks je lever moeten verzorgen. De beste voeding voor de lever is natuurlijke bittere stoffen uit groenten en fruit. Grapefruit, witlof, andijvie, citroenen, limoenen en vele soorten kruiden bevatten bitterstoffen waarvan de lever beter gaat werken. Maar de beste stof voor de lever is het zaad van mariadistel. Dat wordt via internet in poedervorm verkocht. Dit poeder van mariadistelzaad kan de werking van de lever enorm stimuleren, waardoor het risico op elke microbiële ziekte minder wordt.