Gezonde voordelen van zilvervliesrijst

Er is rode rijst, zwarte rijst, paarse en witte rijst. Het is altijd gezonder de volle korrel te eten.

Botanische tekening Oryza sativa

Er zijn verschillende rijstsoorten, maar twee rijssoorten worden echt gecultiveerd en veel gegeten, de Oryza sativa en de Oryza glaberrima. De Oryza sativa wordt ook wel Aziatische rijst genoemd en de Oryza Glaberrima Afrikaanse rijst. Toen de eerste Europeanen het aandurfden om Afrika te bezoeken, nadat de paus had verkondigd dat heel Afrika moest worden bestuurd door Portugal, en Zuid-Amerika door Spanje, togen Portugese schepen naar Afrika en  kwamen ze in Afrika, tot hun grote verbazing, rijstvelden tegen. Daarvoor werd rijst alleen gekend vanuit de handelsroutes met China en werd het in Europa nauwelijks gecultiveerd. In Afrika werd een rode tot zwarte rijst geproduceerd en dat blijkt een echte Afrikaanse rijstsoort te zijn, de Oryza glaberrima.
Afrikaanse rijst: Oryza glaberrima is nauw gerelateerd aan Oryza barthi en Oryza longistaminata.
Aziatische rijst: Oryza sativa, deze rijstsoort is doorgekweekt vanuit de soorten Oryza japonica en Oryza indica. Waarschijnlijk is dat voor het eerst in China gebeurd.

De Oryza glaberrima soort rijst wordt alleen in het westen van Afrika geproduceerd, en voor een klein deel in Suriname.

Afrikaanse rijst in Zuid-Amerika

De enige plek ter wereld waar Afrikaanse rijst buiten Afrika wordt gekweekt is Suriname. De rijst is meegenomen op de schepen die de slaven vervoerden.

De Nederlanders waren protestant of Joods, en niet katholiek, en men was het er daardoor niet eens met het pauselijke besluit dat Afrika door Portugal moest worden bestuurd en Zuid-Amerika door Spanje.

Men sloot handelsverdragen met sommige koninkrijken in Afrika en verdedigde hen tegen de Portugezen.
Men nam allerlei producten mee uit Afrika om in de voedselvoorziening te voorzien. Oryza glaberrima wordt alleen gekweekt door de Marrons die in het regenwoud van Suriname woonden.

De Marrons hebben lang andere Afrikaanse slaven bevrijd van de plantages, tot er een moment kwam dat de slaven die op de plantages werkten niet meer bevrijd wilden worden. Ze hadden een prima slavencontract waar menig werknemer uit onze tijd jaloers op zou zijn.

Zo duurt een arbeidscontract van een slaaf niet zijn leven lang, maar 10 of 25 jaar, waarna hij een stuk grond krijgt toegewezen, waar hij desgewenst zelf een plantage mag beginnen. Daardoor zijn er in Suriname veel plantagehouders geweest met een donkere huidskleur, van Afrikaanse afkomst.
Daarnaast was het zo dat door erfenissen veel slaven andere slaven als hulpjes kregen, en dat systeem zou allemaal worden verlaten als de 'slaven' met de Marrons in het regenwoud zouden gaan wonen.

De Marrons hebben al die tijd allerlei Afrikaanse producten, zo ook zwarte rijst uit Afrika, geplant op kostgrondjes. Deze rijst wordt niet alleen gegeten, ze wordt ook voor rituele doeleinden gebruikt.

Verschil voedingswaarde tussen pesticidenvrije rijst en pesticidenrijke rijst

Onderzoekers uit Korea wilden graag weten of er een verschil in voedingswaarde is tussen drie verschillende kweekvormen van witte rijst van de soort Oryza sativa.

De groepen waren rijst gekweekt met pesticiden, biologische rijst en rijst gekweekt zonder pesticiden. Nu zal je misschien denken dat de laatste twee groepen hetzelfde zijn, maar dat is niet zo.

Biologische rijst wordt met minder pesticiden gekweekt dan gewone rijst, maar het is niet pesticidenvrij.

Dat geldt overigens voor alle biologische producten, er worden wel pesticiden gebruikt, maar vooral in de laatste twee weken voor de oogst, wordt er gestopt met pesticidengebruik, zodat er minder residuen van pesticiden op het product komen.
Allereerst zag men dat er naast proteïne, vitaminen en mineralen ook andere secundaire metabolieten in de rijst zitten zoals  protocatechuïne, gentiside, p-hydroxybenzoïde, p-coumaarzuur, ferulazuren, salicylzuur en koffiezuur.

Secundaire metabolieten zijn voedingsstoffen die pas na de millenniumwisseling flink zijn onderzocht en waaraan allerlei gezondheidsaspecten en medicinale werkingen worden toegeschreven.

Daarna maakte men een optelsom van al deze stoffen. Het blijkt dat in pesticidenvrije rijst meer secundaire metabolieten zitten.

Geografische verspreiding van de productie van de meest gegeten rijst, de Oryza sativa (In Rusland, Frankrijk en China wordt rijst alleen in het zuiden van het land geproduceerd)

Donkere rijst

In donkere rijst zitten meer tanninen, flavonen, en aminozuren, Donkere rijst bevat meer anthocyaninen zoals cyanidine, malvidine, en pelagonidine.

tie De onderzoekers melden dat deze stoffen . antioxidanten zijn en dat ze belangrijk zijn omdat ze ziekten als kanker, diabetes, neurodegeneratieve ziekten, hartziekten, longziekten en auto-immuunziekten voorkomen

Ook variëteiten van Oryza sativa zijn soms donker gekleurd, maar die zijn een stuk minder vaak te koop.

Diaserie rijst

Waarom we vrijwel alleen Aziatische rijst eten

In de begintijd van het rijst kweken werd alle rijst met de hen gepeld. Nadat er pelmolens waren uitgevonden werd er alleen maar witte rijst gepeld, want dat had een beter en gelijkmatiger formaat voor de pelmolens.

Daarnaast is de Afrikaanse rijstkorrel broos in vergelijking met de Aziatische rijstkorrel. Hierdoor gaat het stuk in de pelmolen en kan het niet goed gepeld worden.
Hierna is het op grote schaal kweken van Afrikaanse rijst in Suriname gestopt, maar ook het gebruik van Afrikaanse rijst in Afrika werd een stuk minder.

In Afrika werd de Afrikaanse rijst verdrongen door de Aziatische rijst. Tot op de dag van vandaag wordt er in Afrika meer Aziatische rijst gekweekt dan Afrikaanse rijst.
Voor de commercie is het een voordeel dat een stuk land met Aziatische rijst een hogere opbrengst heeft dan Afrikaanse rijst.

Rijstproductie in Senegal

Geschiedenis Afrikaanse rijst

Toen de Portugezen in de 16e eeuw in West Afrika arriveerden, zag men grote rijstvelden die waren omringd door dijken. De dijken zorgen ervoor dat het water niet weg kan, want rijst heeft veel water nodig om te groeien.

Op sommige plekken, waar de rivier buiten de oevers trad, werden zaden geplant die snel ontkiemen, binnen een week. Wanneer de rivier het land over stroomde werd de jonge rijstaanplant verplaatst naar gebieden die veiliger waren voor de rijstkweek.

De Portugezen waren verbaasd over de efficiëntie van het rijst kweken in West-Afrika. Het systeem van dijken, looppaden en aparte ontkiemvelden werd niet geheel begrepen door hen, maar wel vol bewondering beschreven.
Destijds kweekte men van Gambia tot aan Ghana Afrikaanse rijst. Langs de rijstplantages staan katoenbomen en andere bomen die nuttig zijn. Hoger gelegen aan de rivier worden pinda's gekweekt.

Wat is Casamanca?

In Zuid Senegal is een gebied dat Casamanca heet. In dit gebied woont het Jola-volk. Daar is men altijd de originele Afrikaanse rijst blijven kweken.

Men kweekt meerdere variëteiten van de Oryza glaberrima en de Oryza sativa. In totaal kweekt men 19 variëteiten, maar helaas sterft soms een variëteit uit.

Dat kan bijvoorbeeld door enkele droge jaren komen, waardoor de nadruk wordt gelegd op soorten die meer opbrengst hebben, of soorten die minder water nodig hebben.
In 1966 is opgetekend welke 19 rijstsoorten worden gekweekt in Casamanca

Hierin zie je ook andere variëteiten staan dan O. sativa en O. glaberrima, dat komt omdat deze soorten worden gekruist met andere rijstsoorten, om er een nieuwe soort van te maken.

De zaden van Afrikaane rijst

Oryza sativa L.,subspecies O.indica Gutschin

• A. Variëteit mutica, types longi-perlonga en longa.
  
• B. Variëteit elongata, types medilonga en perlonga, perlongissima.
  
• C. Variëteit atrobrunnea, type longa.
  
• D. Variëteit gilanica, types medilonga, media, curta.
  
• E. Variëteit adusta, types longa, media, media-longa.

Hybriden tussen O. sativa L., subspecies O. indica en O japonica

• A. Variëteit amaura, type curta.
  
• B. Variëteit sepica, type media.
  
• C. Een kruising tussen amaura en sepica.

O. sativa L., subspecies O. japonica Gutschin

• A. Variëteit italica, type curta.
  
• B. Variëteit amaura, type media.
  
• C. Variëteit malanotrix, type curta.
  
• D. Variëteit dichroa, types media, media-longa.
  

O. sativa L., subspecies O. brevis Gutschin

• A. Variëteit cycliana, type percurta.

O. glaberrima Steudel

• A. Variëteit rustica, types curta en media.
  
• B. Variëteit rigida, types media en media-longa.
  
• C. Variëteit evoluta, type media.
  
• D. Variety aspera, type curta.
  
• E. Hybride tussen aspera en rustica
  
• F. Variety ebenicolorata, type media
  

Wat is Nerica?

Er is een nieuwe rijstsoort gekweekt die men Nerica noemt. Nerica is een afkorting van NEw Rice for AfrICA.

Deze soort is een kruising tussen Oryza sativa en Oryza Glaberrama.

Het geeft al heel snel een opbrengst, na 55 dagen, en de opbrengst is ruim viermaal zo hoog als met een traditionele rijsthalm. In plaats van 75-100 rijstkorrels, bevat de Nericasoort ongeveer 400 rijstkorrels aan een enkele rijsthalm.

Rode rijst of Afrikaanse rijst, de Latijnse naam is Oryza glaberrima. Deze wordt alleen in West Afrika en Suriname gekweekt.

Rijst in Ghana

In Ghana worden momenteel vooral vier soorten rijst verbouwd. Namelijk 3 Oryza sativa soorten Ex-Baika, Marshall, Jasmine 85, en één Oryza glaberrima soort, Ex-Hohoe.

De Oryza glaberrima is de rode rijst, en de andere drie soorten zijn wit. De rode rijst heeft meer de neiging om te plakken. 

Dat is juist goed voor sommige gerechten, bijvoorbeeld als je rijstballen, lontong, rijstkoek of rijstburgers wilt maken.

Bronnen bij artikel over oryza soorten

• Kaartjes geografische verspreiding van de productie van rijst: Thomas Dijkman
  
• Foto's: Wikimedia Commons, sommige uit Publiek domein
• Grijzige rijst: Oriza gliberrima, Sven Teschke
  
• Botanische tekening:   Franz Eugen Köhler,
  
• Foto Rijstproductie Senegal: Olivierkeita
• Foto Rode rijst: Sven Teschke
• Foto Rijstkorrels op paarse achtergrond: Jose Hernandez
  
• Informatie is verkregen via interviews tijdens reizen.
• Wetenschappelijke informatie komt uit onderstaande bronnen:
• 1
• 2
• 3
• 4
• 5
• 6