Mooie geneeskracht van Maarts viooltje

De  geneeskracht van Viola odorata is al millennialang bekend

Latijnse naam: Viola odorata

Het maarts viooltje heeft blauw-violette bloemetjes die heerlijk ruiken. De Grieken en de Romeinen hielden van de geur van dit kleine laaggroeiende plantje. Ze werden destijds zwarte viooltjes genoemd. Rond Athene lagen hele velden met zwarte viooltjes. Een dochter van de Godin Athene zou in het maarts viooltje veranderd zijn toen ze ontvluchtte voor Apollo. In het latijn heeft deze bloeiende plant de mooie naam Viola odorata.

Het maarts viooltje is inheems in Azië en Europa.

Goden en het maarts viooltje

Het maarts viooltje was in het oude Griekenland gewijd aan Persephone, de godin van de onderwereld. Grieken strooiden de bloempjes op graven van jong gestorven vrouwen.

In het voorjaar versierden de oude Grieken de beelden met vioolbloemen. 

Het plantje werd als symbool gezien van de vruchtbaarheid, terugkerende lente en de jeugdige vriendschap. De Grieken uit de antieke tijd gebruikte de maartse vioolbloemetjes in liefdesdranken.

Medicinale bloemen

Traditionele toepassingen maarts viooltje

Maarts viooltje is al een duizenden jaren oud medicinaal middel. In de traditionele Perzische geneeskunde is maarts viooltje een middel tegen hoesten, koorts, verkoudheid, hoofdpijn, slapeloosheid, epilepsie, constipatie, hartkloppingen, kortademigheid, dysurie en huidziekten. Dysurie is de medische term voor brandende pijn tijdens het urineren. 

Hindoe artsen uit de antieke tijd schreven maarts viooltje voor bij oogziekten en koorts met rillingen.
Niet alleen in Perzië maar ook in het oude Griekenland, India en Arabië is maarts viooltje een bekend medicijn als siroop tegen hoesten, bronchitis, koorts en ziekten van de luchtwegen.

Medicinale toepassingen van het maarts viooltje

Hippocrates, de grondlegger van de moderne geneeskunde, schreef al over het maarts viooltje als heilzame plant. In de homeopathie wordt het maarts viooltje tegen oorpijn, oogziekten en eczemen gebruikt.

Het maarts viooltje wordt door moderne fytotherapeuten onder andere ingezet tegen hoofdpijn, duizeligheid, keelpijn, uitputting en slapeloosheid. Er zijn verschillende wetenschappelijk bewezen medicinale werkingen van maarts viooltje.

• Ontstekingsremmend,

1. Pijnstillend,
2. Antioxidant,
3. Diuretische (vochtafdrijvend),
4. Antihypertensie (tegen hoge bloeddruk)
5. Antibacterieel
6. Koortsremmend
7. Leverbeschermend,
8. Tegen tuberculose,
9. Anti-obesitas
10. Anti-HIV
11. Slaapregulerend

Maarts viooltje tegen hoofdpijn

Vroeger droeg men volgens de kruidenwetenschapper Plinius, een bloemenkrans van het maarts viooltje tegen de hoofdpijn en duizeligheid. Ook de gevolgen van een alcoholroes werden tegen gegaan met deze bloemenkrans.

Later werden er compressen gemaakt van het maarts viooltje tegen hoofdpijn. Men waste het hoofd met een aftreksel van de bloemen, ook tegen hoofdpijn.

Maarts viooltje goed voor de luchtwegen

Bloem voor de thee

Van de bladeren en de bloemen van dit viooltje werd thee gezet. Deze thee heeft geneeskrachtige werking tegen kinkhoest en bronchitis. Er werd in vroegere tijden een hoestmiddel gemaakt van de bloemen van het maarts viooltje. Dit hoestmiddel had tegelijkertijd een mild laxerende werking, was ontstekingsremmend, pijnstillend en werkte antibacterieel.

Natuurlijke aspirine in maarts viooltje

Modern wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat er een glycoside van salicylzuur in zit. Dat is een natuurlijke vorm van aspirine. In synthetische aspirine zit namelijk acetylsalicylzuur.

Hiermee is bewezen dat de oude Hippocrates en zijn kruidenwetenschappers helemaal gelijk hadden door in het maarts viooltje een geneeskruid te zien dat voor algemeen gebruik van toepassing is. Acetylsalicylzuur werkt vooral pijnstillend, maar het is ook een bloedverdunnend middel.

Eetbare bloemen van Maarts viooltje kunnen een salade opfleuren

Fytonutriënten in Viola odorata

Er zitten diverse fytonutriënten in de bloemen en blaadjes van het maarts viooltje. Deze zijn eetbaar. 

De bloemen worden vaak aan salades toegevoegd. Bij sommige groenteboeren kan je  eetbare bloemen kopen, maar het is een stuk voordeliger om ze zelf te kweken. 

Ze staan mooi op je balkon of in de tuin. Ze kunnen ook worden gezet in een medicinale siertuin. Het blad en de bloemen bevatten onder andere:

1. Carotenoïden (precursors van vitamine A)
2. Vitamine C
3. Eugenol,
4. Ferulazuur,
5. Kaempferol,
6. Quercetine, en
7. Scopoletine.

In het algemeen bevat Viola odorata  flavonoïden, glycosiden, alkaloïden, steroïden, saponinen en tanninen als medicinaal werkzame fytocomponenten.

Overige werkingen Viola odorata

Het maarts viooltje heeft misschien nog meer medicinale eigenschappen. Deze zijn nog niet allemaal bewezen maar de eerste onderzoeken zijn veelbelovend.

Maarts viooltje zou o basis van traditionele overleveringen wellicht goed zijn tegen meerdere soorten kanker, artritis, en tandvleesaandoeningen. Voordat dit paarskleurige viooltje tot medicijn kan dienen tegen deze ziekten is meer onderzoek nodig. 

Wetenschappelijk onderzoek heeft al wel bewezen dat het maarts viooltje cellijnen van borstkanker, prostaatkanker en eierstokkanker tegengaat, maar toch moet er meer onderzoek plaatsvinden om het als medicijn hiertegen te kunnen laten fungeren.

Uitwendige toepassingen van maarts viooltje

De bloemblaadjes kun je breken en op je huid wrijven daar waar een zwelling zit. 

De zwelling wordt dan minder. Geïrriteerde huid kan met de bloemetjes van het maarts viooltje behandeld worden. Het plantje is vaak gebruikt tegen eczeem. 

Voordat doel werd een bad gemaakt met daarin veel blaadjes van het maarts viooltje.

Recept hoestsiroop maarts viooltje

De bloem moet zonder kelk overgoten worden met 100 ml heet water. Dit moet 24 uur trekken. 

Vervolgens wordt het gefiltreerd. Het overgebleven sap wordt 20 minuten verwarmd met 150 gram rietsuiker, zonder dat het gekookt wordt.

Daarna wordt het nog een keer gefiltreerd en het hoestmiddeltje is klaar. Voor dit recept is het een aanbeveling om rietsuiker, palmsuiker of kokosbloesemsuiker te gebruiken, in plaats van gewone witte suiker. 

Naast onbewerkte suiker kun je ook het water met honing vermengen om het als honingsiroop toe te dienen. De honing en de vioolbloempjes versterken elkaars werking als antihoestmiddel.

Vioolwortel als Braakmiddel

De wortel van het maarts viooltje is gebruikt als braakmiddel. Soms is het verstandig iets uit te braken bijvoorbeeld als je iets dat bedorven, vergiftigd of besmet is hebt gegeten. 

De wortel van het maarts viooltje moet je dus nooit zomaar opeten.

Maarts viooltje goed voor geheugen

Een international onderzoeksteam met wetenschappers uit Egypte, Pakistan, Malta en Saoedi Arabië publiceerden in 2021 een onderzoek naar de geheugenverbeterende werking van Maarts viooltje.

Men somt eerst op wat de oorzaken of voorwaarden zijn voor het ontwikkelen van een hersendegeneratieve ziekte als Alzheimer. Neuro-inflammatie, mitochondriale disfunctie, beschadigde eiwitten, oxidatieve stress, genetische stoornissen en aggregatie van misleidende eiwitten zijn de oorzaken van neurodegeneratieve ziekten.

Een aanpak op basis van antioxidanten heeft zich bewezen als zijnde een werkzame behandeling. 

Dit is een nieuwe visie in der wetenschap. Men spreekt over antioxidanttherapie. De onderzoekers zien dat ook andere wetenschappers de positieve werking op de hersenen van Viola odorata hebben onderzocht.

Het werkt onder andere tegen alzheimer en parkinson, twee hersendegeneratieve ziekten. Men gaf muizen een extract van maarts viooltje en deed allerlei medische standaardtests op basis van gedrag met de muizen om aan te tonen of hun geheugen beter werkt, en dat blijkt inderdaad zo te zijn.

Verder zag men dat allerlei biomarkers in het lichaam die indicators zijn voor hersendegeneratie verbeterden na inname van het maarts viooltje extract. 

Deze biomarkers zijn oxidatieve stress markers, neurotransmitters en het dalende aantal ontstekingsveroorzakende markers. 

Dus men weet dat het Maarts viooltje het geheugen verbetert, alleen weet men nog niet wat de biochemische, achterliggende mechanismen zijn achter deze geheugenverbetering.

Viola odorata als antibacterieel medicijn 

De antibacteriële werking van Viola odorata is onderzocht en Indiase wetenschappers zien dat het tegen meer  ziektekiemen werkt zoals Haemophilus influenzae, Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus, Streptococcus pneumoniae en Streptococcus pyogenes.

De onderzoekers zien hierin een rationele bevestiging van het gebruik van maarts viooltje in de traditionele geneeskunde tegen ziekten van de luchtwegen.

Drinkbare en eetbare bloemen

Maarts viooltje

De bladeren en de bloembladeren van het maarts viooltje zijn eetbaar en passen in een vrolijk gekleurde salade. Het is zelfs mogelijk om een salade van enkel bloemen te maken. In dit artikel lees je meer over eetbare bloemen. In plaats van de bloemen te gebruiken voor een salade kun je er ook thee van maken. Gebruik hiervoor een handjevol bloemen per kop thee.

Bronnen artikel Viola odorata

1. http://health-from-nature.net/Common_Violet.html
2. Boek: Blöte-Obbes, De Geurende Kruidhof
3. http://en.wikipedia.org/wiki/Viola_odorata
4. http://nl.wikipedia.org/wiki/Acetylsalicylzuur
5. http://www.altnature.com/gallery/violet.htm
6. Goed voor geheugen: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8210412/
7. Medicinale werkingen: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/ptr.5909
8. Medicinale werkingen: https://www.researchgate.net/publication/338988880_Phyto-chemical_profile_and_pharmacological_activities_of_Viola_odorata_Linn_Banafsha_An_important_herb_of_Unani_Medicine
9. Foto's Wikimedia commons
10. Traditionele toepassingen: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2212958817301052
11. Tegen kanker cellijnen: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29734037/
12. Antibacterieel: https://link.springer.com/article/10.1007/s40011-012-0064-7