De geneeskracht van wortelpoeder en wortel

Latijnse naam: Daucus carota

Daucus carota wortel

Wortels zijn gezond; dat weten we al langer. Nu is er sinds het begin van het derde millennium steeds vaker wortelpoeder te koop. Wortelpoeder heeft enkele voordelen in vergelijking met wortels. Op het gebied van betacaroteenopname door de lever is wortelpoeder beter dan vers wortelsap. Ten eerste heb je het veel sneller ingenomen. Ten tweede is het gezonder dan wortelsap. Ten derde is het een prima manier om aan genoeg natuurlijke vitaminen en mineralen te komen.

Wortelpoeder biedt allerlei voordelen ten opzichte van verse wortels maar het zal de wortel nooit volledig kunnen vervangen.

Wortel kun je even wassen en in een schaaltje doen als knabbelsnack

Waarom groenten drogen?

In de taxonomie en botanie gebruiken we Latijnse namen. De Latijnse naam van wortel is Daucus carota.
Je zou je kunnen afvragen waarom het nodig is om groenten te drogen. We hebben immers het hele jaar door verse wortel voorradig.
Ten eerste is het goed om te weten dat gedroogde wortel andere eigenschappen en toepassingen heeft in de keuken.
Ten tweede is het vrij natuurlijk om groenten te drogen. In Afrika doet men dit standaard. 

Gedroogde groenten bevatten naar verhouding meer voedingsstoffen dan blikvoeding, ingepotte groenten en diepvriesgroenten.
Ten derde is groenten drogen een onderdeel van preppen. Wie weet komt er in de komende jaren een oorlog, natuurramp of groot voedselbevoorradingsprobleem, dan heb je in ieder geval met gedroogde groenten een manier om een tijdje te overbruggen. 

In deze tijd kun je op zoek gaan naar wilde groenten en kruiden, en deze ook gaan drogen. Zo prepareer je jezelf op eventuele moeilijke tijden.
Daarnaast is het gewoon leuk en creatief om in de keuken de beschikking te hebben over een extra ingrediënt.

Wortel en wortelpoeder gebruiken

De in dit artikel genoemde medicinale werkingen van wortelpoeder gelden ook voor de verse wortel. 

Deze heeft in principe de voorkeur, maar soms is het ook handig om wortelpoeder te gebruiken, bijvoorbeeld in een smoothie of soep.

Wortel is op diverse manieren inzetbaar in de keuken

Paars en oranje

Paarse wortel is net zo gezond als oranje wortel. Er zijn daarnaast ook gele en witte wortels. Deze kleuren bevatten iets minder voedingsstoffen, zo blijkt uit Amerikaans onderzoek uit 2006. De oranje wortel is in Nederland uitgevonden in de 17e eeuw. Noord-Hollandse boeren eerden het Oranjehuis en Willem van oranje met het kweken van een oranje wortel uit een Paarse wortel met oranje binnenkant. 

Sindsdien eet de hele wereld oranje wortel en in de nabije toekomst oranjewortelpoeder. Er is een duidelijke link met het Nederlands koninklijk huis en de oranje wortel.

Wortelpoeder gezonder dan wortelsap

Betacarotenen zijn stoffen die in het lichaam worden omgezet in vitamine A. Groenten zoals courgette, pompoen en wortel beschikken over veel betacarotenen. Uit Duits onderzoek uit 2002 blijkt dat betacaroteen uit wortelpoeder beter wordt opgenomen dan betacaroteen uit wortelsap. 

De mensen die het onderzoek ondergingen kregen of water met wortelpoeder te drinken of vers wortelsap; ze wisten zelf niet wat er in de fles zat. 

Mensen die de met water aangelegde wortelpoeder dronken bleken over grotere concentraties retinol in het lichaam te beschikken. Retinol is een stof die wordt omgezet tot vitamine A.

Zelf alternatief wortelpoeder maken

Wie een slow juicer heeft kan zelf eenvoudig wortelpoeder maken, hoewel dit niet hetzelfde wortelpoeder is wat veel verkocht wordt. Het is namelijk wortelpoeder gemaakt van het gedeelte wat overblijft; de vezels. Deze kun je uit het reservoir halen na het persen van wortels. 

Vervolgens kun je de overgebleven wortel drogen op een hete verwarming of in een lauwwarme oven. 

Dat het wortelpoeder vezelrijk is, is juist gezond. Veel natuurlijke vezels eten is goed voor de spijsvertering en goed voor het bloedwegenstelsel van het hart

.

Wortel is goed voor de lever

Voor lange tijd weet de Europese kruidengeneeskunde al dat de lever beter werkt als men veel rauwe wortel eet. 

In 2011 besloten Hongaarse onderzoekers te kijken of het bij ratten hetzelfde werkt. 

Ze vonden inderdaad dat het lever van de ratten in betere conditie is als ze een eetpatroon krijgen waarin veel wortel is verwerkt. 

In het onderzoek werd ratten een vette lever gegeven door hen de verkeerde voeding te geven zoals wit gemaakte suiker en industrieel vervaardigde transvetten. Deze commerciële fabrieksproducten werken degenererend voor de lever. 

Het blijkt dat de lever van de ratten snel in conditie verbeterde als ze vervolgens wortel te eten kregen. 

Wortel heeft een beschermend effect voor de lever. Leverziekten worden sneller opgelost als men tijdens deze ziekte overschakelt op het dagelijks eten van enkele wortels, zo adviseren sommige natuurartsen.

Wortel is goed voor het hart en het bloed

Franse onderzoekers deden in 2004 een studie naar de antioxidanteffecten van wortel en de invloed daarvan op de bloedvaten. Bloedvetten komen vaker in het bloed voor als er sprake is van ontstekingen. Er wordt dan van hyperlipidemie gesproken. 

Supplementeren met wortelpoeder bleek de totale hoeveelheid bloedvetten te doen verlagen. 

Ook kwamen er meer antioxidanten voor in het bloed van muizen na het innemen van wortelpoeder. 

Men mat vooral de waarden in het bloedplasma en de lever om aan deze gegevens te komen. 

De onderzoekers gaan ervan uit dat de verhoogde antioxidantstatus komt door een synenergetisch effect van de verschillende antioxidanten in wortel. 

Synenergetisch betekent: elkaar versterkend. De onderzoekers concluderen op basis van deze gegevens dat het eten van wortelpoeder de kans op hart- en vaatziekten die in verband staan met aderverkalking, wordt verkleind.

Rauw of gekookt, wortels zijn lekker en gezond

Pectine zorgt dat je minder betacaroteen opneemt

Soms schuilt het gevaar in een klein hoekje, bijvoorbeeld in het hoekje van de voorraadkast waar je potje jam staat. Pectine, wat vrijwel altijd in jam zit om het te binden, zorgt ervoor dat de lever minder goed betacaroteen opneemt. Dat betekent dat het lichaam slechter vitamine A aanmaakt als je veel pectine eet. 

Dat blijkt uit Amerikaans onderzoek uit 2002. De onderzoekers deden onderzoek naar allerlei stoffen zoals vetten, maar tussen het eten van vetten en de betacaroteenopname door de lever kon geen goed verband worden vast gesteld. 

Tussen het eten van pectine en de leverwerking was er des te meer verband. Pectine heeft een negatieve werking op de leverfunctie.

Eettips wortelpoeder

1. Wortelpoeder kun je door een soep doen.
   
2. Je kunt wat extra wortelpoeder door de hutspot doen om het nog gezonder te maken.
   
3. Wortelpoeder kun je door brood doen maar ook door deeg wat je gebruikt om zoetwaar mee te bakken. Wortelpoeder is immers van nature een beetje zoet.
   
4. Doe eens wat wortelpoeder in een tomatensaus.
   
5. Wortelpoeder kun je door een dipsaus doen om hem oranje te maken.
   
6. Wortelpoeder kun je door een groente- of fruitsmoothie doen.
   
7. Wortelpoeder kun je opeten door er een instant drank van te maken, eventueel in combinatie met andere groentepoeders zoals spinaziepoeder en broccolipoeder.

Eettips wortel

1. Wortel is een ideale knabbelsnack voor overdag of 's avonds
2.  Als je wortel als eerste op de dag eet, dan wordt de lever extra goed gereinigd en verbetert de leverfunctie aanzienlijk.
3. Geraspte wortel kun je door vrijwel iedere salade doen.
4. Een sap uit de slow juicer van wortel, appel, gember en limoen smaakt heerlijk. 
5. In plaats van fruit kun je ook een wortel als tussendoortje opeten.
6. Wortelsap smaakt heel zoet, en met een beetje appel erdoor vinden alle kinderen dit lekker. 
7. Meng eens wortelsap met bietensap.
8. Maak elke winter een paar keer hutspot met winterwortel, aardappelen en uien. Probeer in plaats van aardappelen ook eens een hutspot met witte bonen, pastinaak of zoete aardappel te maken. 
9. Geraspte wortel, geraspte rode kool en geweekte rozijnen zijn drie heerlijke ingrediënten voor een supergezonde rauwkostsalade. Eventueel kun je er nog mandarijnpartjes en walnoot bij doen. 
10. Wortel past als je het klein snijdt in elke wokmix. 

Bronnen wortel en wortelpoeder

• Wortelpoeder beter dan wortelsap: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12395217
  
• Paars en oranje wortel: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16923219
  
• Algemene informatie: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3550877/
  
• Pectine: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11053522
  
• Wortel goed voor lever: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21652297
  
• Wortel hart en bloed: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15338249
  
• Foto's: Wikimedia commons