Margarine, het gevaar van vegan smeersels

Vegan smeersels zijn een stuk ongezonder dan roomboter

Margarine bestaat uit geharde plantaardige olie, tenminste voor ongeveer 90%. Voor de rest is het gemaakt van rundertalg, visolie of melkvet. De plantaardige oliën die gebruikt kunnen worden zijn palm-, raapzaad-, soja-, pinda-, koolzaad-, of zonnebloemolie. Tegenwoordig is er ook margarine die veganistisch is, maar daarmee is het nauwelijks gezonder.

Margarine is een industrieproduct en geen natuurlijk melkproduct. Het wordt gemaakt door plantaardige olie te raffineren en te verharden. Zo komen de transvetten in margarine. Daarnaast zijn de vetten door raffinage dermate minderwaardig, dat ze ziekten kunnen veroorzaken zoals depressie en Alzheimer.

Dat zijn ziekten die met de hersenwerking te maken hebben. 

Geraffineerde vetten kunnen hersenproblemen veroorzaken. Onze hersenen bestaan voor een groot deel uit omega 3, en als we inferieure vetten eten, dan wordt de hersenwerking verstoort.

Nederland is bakermat voor margarine

Nederland heeft de wereld doen overstromen met ziekmakende margarine. Het werd voor het eerst gefabriceerd in Nederland door het bedrijf Jurgens uit Oss. Later veranderde dit bedrijf in Unilever wat uitgroeide tot een multinational. Begin 21e eeuw kwam Unilever in opspraak in heel Europa omdat het bedrijf beweerde dat je cholesterol kan verlagen met Becel Pro-Activ.

Sindsdien mag deze bewering niet meer worden gedaan. Unilever reageerde hierop door het logo van Becel te veranderen in een hartje, zodat veel mensen alsnog abusievelijk denken dat het goed is voor het hart. Inmiddels heeft Unilever de margarine tak afgestoten, waarschijnlijk om alle kritiek van wetenschapsjournalisten in Europa. Het gaf te veel negatieve publiciteit voor het merk.

Margarine is een industriële bedreiging van de menselijke gezondheid

De geschiedenis van margarine

Vitello is een ander Nederlands margarinemerk van Unilever

De naam margarine komt van het woord margaros, wat Grieks is voor parelwit. Mege-Mouries was een apotheker uit Draguignan, Frankrijk die het deze naam gaf. Hij vroeg in 1869 een octrooi aan op margarine. Waarom deed hij dat? In de jaren daarvoor voerde Napoleon III, een neef van Lodewijk Napoleon, enkele oorlogen zoals de Frans-Duitse oorlog. Het voeden van zijn soldaten vond hij een kostbare zaak; daarom schreef een prijsvraag uit voor degene die een surrogaat van roomboter kon uitvinden.

Mege-Mouries gebruikte rundertalg als hoofdbron voor margarine. Daar deed hij water en karnemelk bij en volgens sommige bronnen ook fijngehakte stukjes uier. Drie jaar na zijn patentaanvraag was de Fransman zo dom zijn rechten te verkopen aan het Nederlandse bedrijf Jurgens die niet snel erna op grote schaal margarine ging produceren. 

Jurgens was in de 19e eeuw Eerste Kamerlid. Hij fuseerde zijn bedrijf met dat van William Lever en zo ontstond Unilever, een multinational die met het merk Becel begin 21e eeuw nog steeds woekerwinsten maakte met margarineproductie.

Margarine vergroot kans op ziekten

Margarine is beslist ongezond. In de eerste plaats bevat het geharde plantaardige oliën en daarin zitten transvetten. Deze transvetten zitten er slechts met lage percentages in maar het probleem is dat het lichaam ze behandeld als een gifstof. 

Omdat het schade aan organen kan brengen wordt het opgeslagen in het lichaam. Als er een teveel aan transvetten in het lichaam bevinden leidt dat tot een verhoogd risico op ziekten als obesitas, diabetes, kanker en hart- en vaatziekten.

Een kankerverwekkende stof in margarine

Een ander gevaar is de aanwezigheid van glycidylmethacrylaat. Volgens een onderzoek wat werd gepubliceerd het Duitse tijdschrift Ökotest zat deze stof in 16 van de door hen onderzochte 19 margarineproducten. 

Deze chemische stof kan in het lichaam worden omgezet tot het giftige glycidol. Dit component is kankerverwekkend.

Waarom is margarine zachtgeel?

Een ander gevaar van margarine betreft de E-nummers E160a tot E160g en 161a tot E161h. Dat zijn kleurstoffen. Ze zorgen ervoor dat de margarine de kleur heeft van roomboter. Door het in dezelfde vorm als roomboter te verkopen denken klanten dat het ongeveer hetzelfde is.

Roomboter is iets heel anders dan margarine

Dat is echter geenszins het geval. Roomboter van het merk Demeter is gemaakt van melkvet en meer niet. Overigens is andere roomboter ongeschikt om in te bakken omdat het sneller verbrandt dan vroeger door een fabrieksmatig procedé dat de vetbolletjes verkleint. 

Halfvolle roomboter is een farce; in plaats van vet voegt men er water en gelatine aan toe om het vetpercentage te verkleinen.

Is Becel een medicijn?

De bekendste margarine in Nederland en omstreken is Becel. Deze margarinesoort bevat net als alle andere margarine transvetten en is dus erg ongezond. Toch beweert Unilever dat uit ruim 40 wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat margarine cholesterolverlagend werkt, waarop de organisatie Foodwatch reageerde door Unilever te adviseren om Becel in de apotheek te verkopen.

Van allerlei soorten groente, fruit. noten, zaden, granen, peulvruchten en kruiden is bekend dat ze een medicinale werking kunnen hebben. Maar als de multinational Unilever zoiets roept moet je je realiseren dat dit bedrijf zoveel ongezonde producten voortbrengt dat de kans erg klein is als het bedrijf zich daadwerkelijk bekommert om de gezondheid van de mens.

Cholesterol is goed

Gelukkig heeft de wetenschap de bewering dat Unilevers margarine het cholesterolgehalte verlaagt gefalsifieerd. Sinds begin 21e eeuw is het onder wetenschappers een algemeen aanvaard feit dat cholesterol helemaal niet gevaarlijk is. De cholesterolmythe is definitief ontkracht door onder andere afgestudeerd arts en wetenschappelijk onderzoeker Uffe Ravnskov uit Zweden. Helaas zijn zijn wetenschappelijke bevindingen nauwelijks doorgedrongen tot de medische praktijk.

Naast allerlei wetenschappelijke bewijzen gebruikt deze man zijn gezond verstand. Hij zegt onder andere dat de hersenen voor een groot deel uit cholesterol bestaan en dat het lichaam cholesterol aanmaakt. 

Hoe kan een stof die het lichaam zelf aanmaakt ongezond zijn? Ook het onderscheid wat wetenschappers en journalisten plegen te maken tussen het ‘goede’ HDL-cholesterol en ‘slechte’ LDL-cholesterol klopt niet. 

Dit onderscheid is later aangebracht, misschien wel om de cholesterolmythe in lengte te rekken omdat de cholesterolhypothese al in de jaren 80 werd ontkracht door wetenschappelijke feiten..

De onzin van synthetische suppletie

Fabrikanten van margarine doen graag extra vitaminen in hun producten. In veel margarine zit kunstmatige vitamine A, B6, B12 en E. Dat is gevaarlijk. Ten eerste zijn het synthetische vitaminen die men gebruikt. Synthetische stoffen worden door het lichaam gezien als lichaamsoneigen gifstoffen. Het lichaam probeert hier zo snel mogelijk vanaf te komen. 

Het gevaar is echter groot dat we te veel synthetische vitaminen binnen krijgen. Weet een margarinefabrikant hoeveel andere synthetische vitaminen de consument binnen krijgt? Natuurlijk niet. Synthetische suppletie via voedingsproducten (of moeten we zeggen vullingswaar?) is een gok dat de consument het nodig heeft. 

De fabrikant kan niet de langetermijneffecten van synthetische suppletie overzien aangezien er geen langetermijnonderzoeken op dit gebied zijn gedaan.

Een product verarmen met kunstmatigheid

Kunstmatige vitaminen toevoegen aan industrievulling gaat uit van twee foutieve redeneringen

• kunstmatige vitaminen zijn gezond.
• De consument slikt zelf nooit kunstmatige vitaminen. 

Dat leidt tot het gevaar van ophoping, accumulatie van kunstmatige vitaminen, wat allerlei bijwerkingen heeft. Het kan resulteren in ziekten. 

Een teveel aan vitamine A kan leiden tot hoofdpijn, duizeligheid sufheid, braken, leverschade en haaruitval. 

En waarom doen margarineproducenten eigenlijk synthetische vitaminen in hun producten? Omdat men dan kan adverteren met dat er vitaminen in hun product zitten. 

Hierdoor creëert men de schijn dat margarine gezond zou zijn. Het is dus een marketingtruc. Synthetische vitaminen zijn echter altijd meer schadelijk dan gezond. Mensen die synthetische vitaminen promoten, promoten daarmee ook zeer ongezonde producten als margarine, een product wat het risico op het ontstaan van allerlei welvaartsziekten vergroot.

Jörg Zipprick

De meeste van de in dit artikel verwerkte gegevens zijn ontleend aan het boek ‘De Supermarktleugen’ van Jörg Zipprick. In dit boek uit 2014 doet Zipprick uit de doeken hoe de consument belazerd wordt door de supermarkt door onder andere geuren van vers brood de winkel in te sturen, producten te verkopen die ondermaats van kwaliteit zijn maar met aromastoffen, kleurstoffen en consistentiebevorderende stoffen overeind worden gehouden en het inspelen op de psychologie van mens en kind om de consument maar met zoveel mogelijk producten uit de winkel te laten lopen.

Margarine, depressie en Alzheimer

Een wetenschappelijk onderzoek ziet een link tussen margarine eten en depressies. Ook Alzheimer komt vaker voor bij mensen die margarine eten. Onze hersenen bevatten voor 30% vetten, en als we minderwaardige vetten als vullingsmiddel gebruiken, kunnen de hersenen minder goed werken. De omzetting van stoffen, en zuurstofopname in de hersencellen gaat dan minder goed, waardoor ontstekingsreacties meer plaatsvinden.

Dit is belangrijk om te weten want de laatste tijd wordt er steeds meer margarine gegeten, en mensen worden sneller depressief. Suïcide is een belangrijke doodsoorzaak, en dit wordt mede door een verkeerd, industrieel voedingspatroon veroorzaakt. Ook krijgen veel meer mensen Alzheimer dan vroeger, terwijl de gemiddelde leeftijd anno 2023 nauwelijks meer stijgt. 

Levenslange verkeerde voedselgewoontes

Dat laatste over gemiddelde levensduur van de mens moet erbij worden gezegd, want de redenering van sommige wetenschappers is dat we meer ziekten hebben in onze tijd omdat we ouder worden. Maar ouder worden kan ook heel gezond gebeuren. De kans is erg groot dat allerlei ziekten ontstaan door levenslange verkeerde voedselgewoontes. 

Sommige mensen worden van een verkeerde voedselgewoonte al na een jaar ziek. Anderen worden pas na 60 jaar ziek.  

Alternatieven voor margarine

Om dit artikel positief af te sluiten doen we een paar ideeën aan de hand hoe je brood lekker en gezond kan maken. Wat zijn de alternatieven voor margarine? 

• Je kan kokosolie op je biologisch brood doen.
• Je kan allerlei biologische oliën op brood doen.
• Je kan als zoet beleg een banaan prakken zodat je een bananenjam hebt.
• Je kan pindakaas op brood doen voordat je er wat sla of kaas op legt.
• Je kan tahin op brood smeren, eventueel in combinatie met tomaat, komkommer en zwarte peper.
• Je kan in feite elk fruit zo op biologisch brood doen zonder boter.  Snij het in plakjes of prak het op brood. Vooral kaki, appel, frambozen en perziken kunnen erg lekker zijn op brood. 
• Je kan zelf suikervrije kersenjam of andere jam maken door stevia en banaan als zoetmiddel te gebruiken. Daar mag je dan extra veel van op je brood doen zodat je geen boter mist.
• Een zeer lekkere boterham kan al gedoopt zijn in een olijfolie of andere olie zoals walnootolie, sesamolie of saffloerolie, en dan bestrooid met wat Keltisch zeezout.
• Vroeger aten mensen vaak brood met alleen wat vers geplukte waterkers, wat ook heerlijk is. 

Bronnen bij margarine-artikel

• Boek: Jörg Zipprick, de supermarktleugen
  http://nl.wikipedia.org/wiki/Anton_Jurgens
• Depressie en Alzheimer door margarine: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27215959/
  
• Unilever stootte margarinetak af in 2017: https://www.rtlnieuws.nl/economie/bedrijven/artikel/9941/unilever-gebouwd-op-margarine-maar-doet-dat-nu-de-deur-uit
• Foto´s: Wikimedia Commons, publiek domein