De geneeskracht van valeriaan
Latijnse naam: Valeriana officinalis
Valeriaan is een plant die in Nederland, België en de rest van Midden en Noord-Europa voorkomt. Je ziet hem vooral in vochtige gronden, langs sloten, meren, vijvers en rivieren. De plant gedijt goed in gematigd klimaat en daarom niet in Zuid-Europa. In gematigde delen van Azië komt valeriaan eveneens voor.
De bloemen zijn wit en misstaan niet in een medicinale siertuin. De plant is een waardplant voor enkele vlindersoorten.
Algemene informatie valeriaan
Nederlandse namen voor deze plant zijn: valeriaan, kattenkruid, baldriaan, stinkendkruid, st Joriskruid, speerwortel, koortswortel, velkdkropper, pijpenkruid, kattepier, stinkaard, fleerjan
Valeriaan is vooral bekend als geneesplant die tegelijkertijd voor goede nachtrust en een scherp brein zorgt.
Ook het Europees Medicijn Agentschap heeft een rapport gewijd aan dit geneeskruid en heeft diverse wetenschappelijke onderzoeken erbij gehaald en bevestigt de medicinale werkingen.
Geur valeriaan trekt katten aan
Opvallend aan deze plant is de weeïge geur. Deze geur werkt aanlokkelijk voor katten en ratten. Als je een kopje valeriaanthee drinkt en er is een kat in huis, dan is de kans zeer groot, vrijwel 100%, dat de kat rond de theepot of bij de theepot gaat snuffelen.
Traditionele toepassingen valeriaan
Valeriaan is al in de antieke tijd beschreven als kalmerende plant en plant tegen slapeloosheid, door onder meer Hippocrates, de vader van de moderne geneeskunde en plantengeneeskunde. Dioscorides raadde in de 1e eeuw de plant aan bij hartkloppingen, spijsverteringsproblemen, epilepsie en urineweginfecties.
In de Chinese traditionele geneeskunde is de daar voorkomende variant de Valeriana wallichii en Valeriana fauriei gebruikt als krampwerend, rustgevend en kruid tegen depressie.
In de ayurveda wordt Valeriana officinalis van oudsher gebruikt om de hersenkwaliteiten te verbeteren.
In de volksgeneeskunde van Europa is de plant vooral bekend als middel bij nervositeit, rusteloosheid, slapeloosheid, angst, hysterie, spanningshoofdpijn, menstruatiekrampen en hoge bloeddruk.
Verder wordt het gebruikt bij darmkrampen en is het gezien als veilig middel voor rusteloosheid bij kinderen.
Primaire indicaties valeriaan
Valeriana officinalis is een bekende geneesplant waarnaar zeer veel wetenschappelijk onderzoek is gedaan.
De verbeterende werking van valeriaan op de slaap en cognitieve prestaties zijn algemeen aanvaard. De kalmerende en rustgevende activiteit zijn uitgebreid beschreven in de wetenschappelijke literatuur.
Veel van de traditionele werkingen zijn bevestigd door wetenschappelijk onderzoek en daarom is het een middel in de fytotherapie, de op wetenschap gebaseerde vorm van plantengeneeskunde. Een fytotherapeut kan besluiten het voor te schrijven bij de volgende indicaties:
- Stress, stressgevolgen zoals zenuwachtigheid, rusteloosheid, prikkelbaarheid, gejaagdheid, Overwerktheid,
- Hartkloppingen, hoge bloeddruk,
- Spanningshoofdpijn, migraine, duizeligheid,
- Oorsuizen, ziekte van Ménière,
- Prikkelhoest, zenuwpijn,
- Astma,
- Angsten, examenstress, plankenkoorts, angst voor sollicitatiegesprek,
- Hysterie, paniek, overdreven emoties, overbezorgdheid, overdreven opgewondenheid,
- Intellectuele overspanning, depressie na zware intellectuele inspanning,
- ADHD,
- Stoppen met synthetische kalmeringsmiddelen als benzodiazepinen,
- Stoppen met roken,
- Verhoogde schildklierwerking,
- Menopauzeklachten als warmte-opwellingen,
- Premenstrueel syndroom.
Secundaire indicaties valeriaan
Naast primaire indicaties zijn er secundaire indicaties van geneesplanten. Deze werkingen zijn meestal in combinatie met andere geneesplanten of het zijn mildere werkingen, bedoeld voor minder ernstige symptomen. In de fytotherapie kan Valeriana officinalis worden voorgeschreven als combinatiekruid bij de volgende indicaties:
- Verminderd coördinatievermogen, concentratieproblemen,
- Lichamelijke klachten door stress,
- Alcoholverslaving en zijn negatieve gevolgen voor lichaam en geest,
- Spijsverteringsproblemen gerelateerd aan stress zoals darmrampen, kolieken, winderigheid, diarree, prikkelbaredarmsyndroom, constipatie,
- Spierkrampen, spierspanningen, nekpijn, stijve nek,
- Rusteloze benen, gespannen spieren, motorische onrust,
- Menstruatiepijn,
- Hartkloppingen,
- Overmatig libido.
Valeriaan werkt beschermend voor de hersenen
De laatste jaren verschijnen steeds meer onderzoeken die gewag maken van de hersenfunctiebeschermende werking van Valeriana officinalis.
Het kruid wordt neuroprotectief genoemd, wat letterlijk ''beschermend voor de zenuwcellen in de hersenen'' betekent. Farmacologische studies melden dat valepotriaten, een fytocomponentengroep uit valeriaan, belangrijke elementen zijn voor de behandeling van epilepsie, depressie, de ziekte van Parkinson en de ziekte van Alzheimer..
Inhoudsstoffen valeriaan
De belangrijkste inhoudsstoffen in Valeriana officinalis zijn etherische olie, valepotriaten, aminozuren en alkaloïden. Een belangrijk lignaan is hydroxypinoresinol.
Verder bevat de plant fenolzuren, flavonoïden, sterolen, looizuur, mierenzuur, azijnzuur, appelzuur, choline, enzymen, suikers, hars en organische zuren.
Algemeen gebruiksvoorschrift valeriaan:
- Bij juiste dosering en hantering van de voorschriften is Valeriana officinalis een veilig kruid.
- Bij juiste dosering wordt men niet gelijk slaperig, maar kan men beter slapen. Echter, voor de zekerheid voorzichtigheid geboden met het bedienen van machines en het besturen van een auto.
- Bij hoge dosering zeker geen auto besturen.
- Valeriana officinalis is een veilig kruid voor de gezondheid, ook bij overdosering treden weinig bijwerkingen op, behalve slaperigheid.
- Bij medicatievoorschriften kunt u het best overleggen met uw arts.
- Bij supplementgebruik moet u alert zijn op bijwerkingen.
- Suppletie kan nooit een vervanging zijn van gezond voedsel.
- Als u medische vragen heeft over een product, stel die dan aan een fytotherapeut, natuurgeneeskundige therapeut, orthomoleculair therapeut, huisarts of andere deskundige.
- Heeft u vragen over de samenstelling van een product, neem contact op met uw leverancier.
Duur van een kuur met valeriaan:
Wegens mogelijke gewenning is het het best een kuur niet langer dan drie weken te laten duren. Hoe milder de dosis, hoe langer de kuur kan duren.
Contra-indicaties valeriaan:
- Niet innemen bij lever- of nierproblemen.
- Niet geven aan kinderen onder de drie jaar.
- Kan in milde dosis gebruikt worden door zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven.
Bijwerkingen valeriaan:
- Bij sommige temperamentvolle personen wekt valeriaan eerder opwekkend dan ontspannend; stop dan het gebruik.
- Zeldzame bijwerkingen zijn hoofdpijn, duizeligheid, milde maag-darmstoornissen.
Interacties valeriaan:
- Er zijn interacties mogelijk met medicijnen die werken op het centrale zenuwstelsel zoals benzodiazepinen en slaapmiddelen. Dan alleen in overleg met een arts gebruiken.
- Kan de werking van slaapmiddelen versterken, daarom dan alleen in overleg met arts gebruiken.
- Alcohol en valeriaan is geen goede combinatie; het kan de slaperigheid sterk vergroten.
Combinaties valeriaan:
- Met Passiflora incarnata bij nervositeit, stress, angst en slapeloosheid.
- Met Eschscholzia californica tegen inslaapproblemen, slapeloosheid gepaard gaande met krampen.
- Met Crataegus laevigata tegen inslaapproblemen, veelvuldig wakker worden.
- Met Hypericum perforatum tegen depressie geaard gaande met slapeloosheid, innerlijke onrust, prikkelbaarheid, neerslachtigheid, moedeloosheid.
- Met Humulus lupulus tegen slapeloosheid door zenuwachtigheid.
- Met Eleuterococcus senticosus tegen slapeloosheid door overspannenheid, burn-out.
- Met Ginkgo biloba tegen slapeloosheid bij ouderen door verminderde hersencirculatie.
- Met Avena sativa tegen slapeloosheid door alcoholgebruik, slapeloosheid door zwakke zenuwen.
- Met Crataegus leavigata tegen slapeloosheid door hartkloppingen.
- Met Tanacetum parthenium tegen migraine.
- Met Matricaria recutita tegen maagdarmkrampen en winderigheid.
- Met Thymus vulgaris tegen prikkelhoest.
- Met Equisetum arvense tegen darmkrampen.
- Met Dioscorea villosa tegen menstruatiepijnen.
- Met Arctium lappa en Equisetum arvense tegen acne.
Bronnen of wetenschappelijke literatuur valeriaan: