Opvallende voedzaamheid van vlierbessen

een wild medicijn

Botanische Latijnse naam: Sambucus nigra

Vlierbessen groeien overal in parken in Nederland. Let goed op dat je de goede soort te pakken hebt, want het lijkt op de jeneverbes, die overigens ook consumeerbaar is. Het beste is om alleen vlierbessen uit je eigen tuin te plukken, en dan de rijpe. De takken werden vroeger gebruikt als toverstaf, omdat ze zo recht groeien.

Nog steeds helpt de Sambucus nigra mensen om gezond te vliegen, maar nu op een hele andere manier, namelijk door de gezonde stoffen die erin zitten.

Vlierbessen kun je uit eigen tuin plukken om te profiteren van hun opvallende voedzaaheid en ,medicinale werkingen

Vlierbessen tegen griep en verkoudheid door vliegen

Vliegreizen geven een extra risico voor verkoudheid en griep. Maar luchtreizigers hebben veel minder vaak last van verkoudheid en griep als ze een vlierbessenextract innemen. Dat is wat in het kort een uittreksel van een wetenschappelijk onderzoek zegt.

Australische onderzoekers beginnen in hun onderzoek zelf te melden dat vooral intercontinentale vliegreizen voor lichamelijke en geestelijke uitputting kan zorgen. 

In een cabine hoog boven de aarde is een verhoogde concentratie ozon, en er is alleen in een drukcabine een mindere kwaliteit zuurstof, die als compressiesubstantie mee wordt vervoerd.

De bewegingen en vibraties van een vliegtuig zijn onnatuurlijk voor ons lichaam en vaak is er een soort olielucht te ruiken, afkomstig uit de leidingen van de vliegmachine waar je in zit, lucht die gewoon in je longen komt en niet erg gezond is. 

Veel mensen die werkzaam zijn in de luchtvaartindustrie, of mensen die vaak per vliegtuig reizen, hebben last van stoornissen aan de ademhalingswegen.

Om te beginnen hebben veel mensen last van een droge neus, maar ook verkoudheidsvirussen en griepvirussen gedijen beter in het vliegtuig. 

Uit hun onderzoek blijkt dat echinacea en vlierbessen samen net zo goed virussen remmen als het middel oseltamivir.

De reizigers die meededen aan het onderzoek gebruikten een lozenge, zeg maar snoepje op basis van vlierbessen in combinatie met een echinacea-extract, 10 dagen voor het vliegen, tot 5 dagen erna. 

Er werden minder griepgevallen en verkoudheidsgevallen geconstateerd dan bij mensen die deze extracten niet hadden genomen.

Bladeren van de Sambucus nigra

Vlierbessen volksmedicijn

Een ander onderzoek weer te melden dat Sambucus nigra een van de meest gebruikte geneesplanten ter wereld is, en dat het als traditioneel volksmedicijn altijd al werd gebruikt tegen virussen en bacteriën.

Sommige mensen denken dat een griepje alleen te maken heeft met virussen, maar dat beeld is wat kortzichtig. 

Elke virusinfectie gaat gepaard met een bacteriële infectie, en daarom is het goed om bij virusinfecties ook kruiden en fruit in te nemen wat antibacteriële werkingen heeft.

Vlierbessen hebben eetbare bloemen

Veiligheid vlierbessen

Het EMA, wat staat voor Europees Medicijn Agentschap zegt in een rapport dat het fruit veilig is als het rijp, gekookt, of gedroogd is. 

Het onrijpe fruit kan een beetje cyanide bevatten, ook de takken en bladeren doen dat. In tegenstelling tot de meeste andere bladeren van fruitbomen kun je van de vlierbes geen thee zetten.   

In Duitsland is het het een beetje anders, daar mag je de bloemen wel gebruiken om te eten. 

Maar vaak worden de bloemen gedroogd, om later in een theemix te dienen, of ze worden in pannenkoekenbeslag gedaan, en gefrituurd. 

Door het frituren worden de bloemen zo warm dat eventuele beetjes cyanide verdwijnt.

In de fytotherapie worden de wortel, de schors, de twijgen en de bladeren gebruikt, maar mensen die zich fytotherapeut noemen hebben een opleiding van minstens 4 jaar achter de rug. Onder hun begeleiding kun je andere delen van de plant gebruiken, maar dat moet je niet zelf doen.

In het rapport zet de EMA allerlei wetenschappelijke kennis over de Sambucus nigra op een rijtje, en meldt men onder andere dat er meer anthocyaninen in weefsel van de mens  aanwezig is na het innemen van de  vruchtjes. 

Anthocyaninen staan bekend als een sterk ontstekingsremmende stof. 

Het is een stof met allerlei medicinale kwaliteiten, die bijvoorbeeld de opname en vertering van suikers bevordert. Anthocyaninen zitten in alle rode en blauwe vruchten, en zorgen zorgen mede voor de kleur va deze vruchten zoals bramen, rode aalbessen, rozenbottels, blauwe bessen en frambozen.

Obesitas en diabetes bestrijden met vlierbessen

Obesitas en diabetes hebben allebei te maken met een verstoorde bloedsuikerspiegel. 

Vaak gaan deze twee ziekten samen, en sommige wetenschappers noemen het daarom diabesitas. 

Uit een onderzoek van Poolse en Canadese wetenschappers, die op hun beurt weer ruim 100 andere wetenschappelijke onderzoeken bestudeerden, blijkt dat zowel de bloedsuikerspiegel als de het lipidemetabolisme worden verbeterd door stoffen in vlierbessen. Lipidenmetabolisme zou je kunnen vertalen als vetvertering.

Verder meldt men dat insulineresistentie, wat vooral een kenmerk is van diabetes, komt door laaggradige ontstekingen, ook wel ontstekingen op celniveau of oxidatieve stress genoemd.

Ook insulineresistentie komt bij zowel diabetes als obesitas voor. In het bloed zitten vetstoffen die bij diabetes en obese mensen niet goed kunnen worden verteerd. 

Je zou kunnen zeggen dat ons lichaam niet over genoeg stoffen beschikt om het vet te verteren. 

Dat komt mede doordat de vetten die we eten van industriële kwaliteit zijn, wat wil zeggen dat alle voedingsstoffen eruit zijn gehaald. 

En dat zijn nu net de voedingsstoffen die ons lichaam nodig heeft, Maar ons lichaam is zo ingenieus gebouwd dat we ook nutriënten uit fruit kunnen gebruiken om de vetten te verteren.

Verder is het tekort aan voedingsstoffen in vetten en witte suiker de oorzaak van een overdaad aan oxidatieve stress in ons lichaam. 

Deze oxidatieve stress is een normaal fenomeen bij het verteren van voedsel, maar een overdaad aan oxidatieve stress vergroot het risico op allerlei ziekten.

Insulineresistentie lijkt eveneens te worden tegengegaan met stoffen in vlierbessen. 

De onderzoekers melden dit ook in hun conclusie. Ze zien bovendien dat enzymen die voor de suikerstofwisseling en vetstofwisseling zorgen, extra worden geactiveerd door vlierbessen.

Al deze gegevens samen leiden naar de aanbeveling om een vlierbessenextract als nutraceutical te gaan gebruiken, maar voor het zover is moeten er eerst veiligheidstests worden gedaan, net zoals bij synthetische medicijnen.

Vlierbessenstruik groeit prima in Nederland en België, en ale andere gebieden in de wereld met een gematigd klimaat.

Recepttips vlierbessen

Ongekookte, onrijpe vlierbessen moet je niet gebruiken. In principe moet je alleen rijpe vlierbessen gebruiken. Rijpe vlierbessen bevatten geen cyanide. 

Koken zorgt dat cyanide uit de bessen verdwijnt. Dat zijn de veiligheidstips. Hier komen de recepttips

1. De vlierbessen kun je verwerken tot jam, kook ze goed zodat alle restantjes cyanide eruit zijn. Ook uit de pitjes wordt de cyanide gehaald door ze te koken.
2. De bloemen kun je in pannenkoekbeslag dopen en in een frituurpan kort frituren, wat een heerlijk voorafje van een maaltijd oplevert.
3. De bessen kun je tot warme puree maken die je op een pannenkoek doet als saus.
4. Een kilo bessen kun je koken met drie liter water en wat palmsuiker. Doe er een theelepel Keltisch zeezout bij en citroensap van een verse citroen. Meng het geheel goed door elkaar, gebruik desnoods een handblender hiervoor. Zeef het geheel en stop het in flessen. Zo maak je je eigen vlierbessenlimonade. Het pulp wat overblijft kun je gebruiken om in te vriezen, voor als je later een vlierbessentaart of jam maakt.
5. Vlierbessenpuree kun je koken en in het vriesvak bewaren voor later gebruik. Je kunt het bijvoorbeeld gebruiken om zelf vlierbessenijs te maken.
6. Gekookte vlierbessenpuree kun je laten afkoelen en gebruiken als smaakmaker van een azijn, zo maak je een vlierbessenazijn.
7. Van vlierbessen kun je een taart maken. Kook het puree in tot een stevige massa die als taartvulling kan dienen.
8. Vlierbessen kun je heel laten en koken, om ze vervolgens in te vriezen. Zo heb je later ook nog wat, om in een slowjuicer te doen.
9. Maak een compote van vlierbessen door het te koken, met een flinke hoeveelheid pulp van de appel, voor de pectine. Deze compote kun je later mengen met honing om fruitgebak, taart, muffins of vlierbessencake te maken.
10. Meng vlierbessen met bramen, rozenbottels en aalbessen uit het wild en maak je eigen wilde jam op basis van wild Europees fruit.