De geneeskracht van ganzenvoet of melde
Botanische Latijnse naam: Chenopodum album
Chenopodum album is familie van quinoa, alleen zijn we als Europeanen het verleerd te eten. We eten blijkbaar liever voedsel dat van ver weg komt, onder het motto, alles wat van dichtbij komt is slecht. Maar ganzenvoet is lekkerder en meer praktisch in het gebruik dan quinoa. Bovendien is het gratis. Ganzenvoet is een echte, wilde, geneeskrachtige groente.
Ganzenvoet groeit volop in Noord-Europa, zo ook in Nederland en België. Het is het zusje van quinoa en kan op dezelfde manier gebruikt worden als medicinaal voedsel.
Naamgeving ganzenvoet
'Cheno' betekent 'gans' en 'podum' betekent 'voet'. De Latijnse naam is letterlijk de vertaling van de volksnaam.
Ganzenvoet heeft zijn naam te danken aan de vorm van het blad, wat exact een voetafdruk van een gans lijkt.
'Album' betekent 'wit', en in tegenstelling tot andere familieleden van chenopodum heeft meldeganzenvoet, zoals het in het Nederlands ook wordt genoemd, een wittige gloed over zich, doordat er een soort dun waslaagje op het blad lijkt te glimmen.
Plantendiscriminatie
Chenopodum quinoa is gebombardeerd tot supervoedsel, maar is dit dure product wel lekker?
In Nederland groeit overal zijn zusje Chenopodum album. Deze plant is gek genoeg nauwelijks onderzocht maar biedt eetbare bladeren en zaden in overvloed.
De zaden hangen met trossen aan de plant. Deze plant kan anderhalve meter hoog worden en spreidt zich snel uit. Het wordt beschouwt als onkruid, maar dat is pure discriminatie, want dan zou quinoa ook onkruid zijn en geen supervoedsel.
Het lijkt er sterk op dat we met ganzenvoet, of melde zoals de plant eigenlijk heet een uniek aanbod aan zaden laten liggen.
Oud Europees supervoedsel
Ganzenvoet is een Europese plant, die zich heeft verspreid naar de rest van Azië.
Er zijn bewijzen gevonden dat het rond 7000 voor Christus werd verbouwd in China.
De Tollund man had zaden van ganzenvoet in zijn maag. Deze man is ooit, waarschijnlijk 400 jaar voor Christus in Denemarken in het veen gevallen en door het veen is zijn lichaam heel lang bewaard gebleven.
Dit bewijst dat Europeanen vroeger deze plant aten. Melde of ganzenvoet wordt nog steeds gegeten, maar dan alleen door mensen die wilde groent en verzamelen. Maar daar kan jij er één van worden.
Het lijkt er sterk op dat wilde groenten veel gezonder zijn dan de groenten die in de winkel liggen.
Bovendien, nu je weet dat de ganzenvoet familie is van de quinoa, en je weet dat deze groente gratis is en erg gezond, word je misschien enthousiast en wil je het zelf plukken.
Ganzenvoetzaad als voedsel
De bladeren van melde worden gebruikt, maar het zaad wordt eigenlijk nog meer gebruikt.
Van het zaad kun je een deeg maken, en dat kan je gebruiken om brood te bakken. Je kunt het ook mengen met tarwemeel, boekweitmeel, durummeel of roggemeel om het tot brood te breiden.
In de Tweede Wereldoorlog was er soms te weinig graan, en werd voornamelijk in Oost-Europa het zaad gebruikt van ganzenvoet om een brood te bakken.
Ook Napoleon, die in het begin van de 19e eeuw leefde, voorzag zijn soldaten van ganzenvoetzaad om hen te voeden, zo meldt een studie.
Zelfs in Noord-Amerika kenden de indianen de Chenopodum berlandieri, die erg veel lijkt op de Chenopodum album.
Toen Europeanen in Noord Amerika kwamen, zagen ze dat ook ganzenvoet door het eten deden, wat een opvallend teken van herkenning moet zijn geweest, aangezien vrijwel alle andere planten anders waren.
Traditioneel gebruik ganzenvoet
De bladeren worden in India van oudsher gebruikt tegen brandwonden.
Maar ze worden ook gekookt en gemengd met alcohol om het op pijnlijke reumaplekken te wrijven.
Het blad wordt tot een poeder gedroogd en dit poeder wordt gedaan op plekken waar het jeukt op het lichaam. De gekookte scheuten zijn een traditioneel middel bij constipatie.
Ganzenvoet heeft erg veel medicinale toepassingen in de volksgeneeskunde. Het wordt gebruikt tegen ingewandswormen, scheurbuik, lendenpijn, oogziekten, keelproblemen en cardiovasculaire ziekten.
Ganzenvoet wordt ook gebruikt tegen algehele lichaamszwakte, leverstoornissen, vergrote milt, galproblemen, diarree, maagzweer, aambeien, flatulentie, dyspepsie, reumatische aandoeningen en het is een afrodisiacum.
Verder is het een middel om het bloed te zuiveren, en het is een middel ter bevordering van de spijsvertering. Ook is het een diureticum en rustgevend middel.
In Bangladesh wordt ganzenvoet gebruikt bij leverziekten, wormen in de ingewanden, aambeien, constipatie en een opgeblazen gevoel in de maag.
In Pakistan wordt ganzenvoet gebruikt tegen tuberculose, jicht, koorts, griep, longslijm, oedemen, ontstekingen, nier – en galstenen, en verder als diureticum en bloedzuiverend middel.
Een thee van ganzenvoet wordt traditioneel gedronken tegen reumatische pijnen. Deze thee kan ook worden gedronken tegen tandpijn.
Uitwendig gebruik melde of ganzenvoet
De bladeren worden toegepast als natuurlijke zalf, gewoon door ze klein te maken tussen de vingers, waarna ze op insectenbetenworden gedaan. Bladeren worden op plekken gewreven waar de zond de huid heeft verbrand, en op reumatische gewrichten en gezwollen voeten.
Zaad en stengel melde
Op ganzenvoetzaad wordt gekauwd tegen urinewegenproblemen.
Het sap van de stengel wordt gebruikt bij zonnebrand en sproeten. De sap van de wortel is een traditioneel volksmedicijn bij bloedige dysenterie.
Inhoudsstoffen ganzenvoet
De mineraleninhoud van ganzenvoet is beter dan gemiddelde andere bladgroenten. Het bevat vooral fosfor, kalium, calcium, magnesium, ijzer en mangaan.
In ganzenvoet zitten fenolzuren, tanninen, saponinen, fytinezuur, alkaloïden, flavonoïden en oxalaten.
Dat zijn allemaal medicinale stoffen, hoewel wetenschappers over tanninen en saponinen vroeger zeiden dat het antinutriënten waren, maar daarover zijn de gedachten veranderd.
Fytinezuur is supergezond
Deze stoffengroepen worden nu in het algemeen gezien als zeer gezonde, medicinale stoffen. Hetzelfde geldt voor fytinezuur, hoewel er nog een kleine groep mensen is die denkt dat fytinezuur zeer ongezond is, is dit ook een medicinale stof die bijvoorbeeld tegen kanker werkt.
Mensen die denken dat fytinezuur ongezond is, zijn vaak aanhangers van het paleodieet, maar zoals ook uit de maag van de Tollundman blijkt, aten mensen vroeger veel zaden, dus veel fytinezuur, en we zijn als wereldbevolking daar sterk van geworden.
De voedingswaarde van ganzenvoet is beslist hoog te noemen. Er zitten onder andere glycosiden, vitamine C, betacaroteen, catechine, gallocatechine, koffiezuur, p-coumaarzuur, ferulazuur, betasitosterol, campesterol, xanthotoxine, stigmasterol, n-triacontanol, imperatorine, ecdysteroïde, crytomeridiol, ntransferuloyl- 4-O-methyl dopamine, lupeol en 3 hydroxy nonadecyl henicosanoaat.
Daarmeee is het hele verhaal wat inhoudsstoffen betreft nog niet geschreven. Het bevat voorts krachtige lignanen zoals pinoresinol, syringaresinol, lariciresinol en hun derivaten plus drie soorten sesquilignanen.
Er huizen 18 apocarotenoïden in het blad, welke in het menselijk lichaam vaak worden omgezet tot vitamine A..
Eet het vooral in warme maaltijden
Wat de saponinen betreft is hun werking iets te sterk, en dat kan je merken als je teveel rauwe bladeren van ganzenvoet eet. Ganzenvoet kan worden gekookt en door verhitting verliezen deze saponinen hun werking.
Wat fytinezuur en oxalaten betreft zitten deze onder de veiligheidsnormen, maar door blancheren van ganzenvoet worden deze stoffen snel in aanwezigheid verlaagd.
Blancheren is kort koken, maximaal 1 minuut, of even kokend water uit een fluitketel of waterkoker over een groente doen.
Traditioneel worden alleen de jonge bladeren gegeten in een salade. Over het algemeen bevatten jonge blaadjes minder potentieel problematische kenmerken
Ganzenvoet als toevoeging voor de voedselindustrie
Een onderzoek ziet dat er zoveel medicinale en nutritieve kwaliteiten in ganzenvoet zit, dat het door de industrie zou kunnen worden gebruikt om ander voedsel gezonder te maken.
Het kan synthetische antioxidanten vervangen met een vitaal middel, zo schrijven onderzoekers.
Tegelijkertijd constateert men dat ganzenvoet sterk onderbenut is en dat de voedselindustrie nog ver weg is van implementering van deze wilde groente als gezondheidsverbeterend middel. Men hoopt dat met hun onderzoek men de weg vrij maakt voor commercieel inzetten van dit gezonde voedsel, wat extra hard nodig is omdat er steeds meer bewustzijn komt dat cardiovasculaire aandoeningen en andere chronische ziekten in verband staan met tekorten.
Deze ziekten worden door de onderzoekers 'voedingsstoffentekortenziekten' genoemd.
Boordevol aminozuren
Veel aminozuren, de bouwstenen van eiwitten ofwel proteïnen, kunnen mensen niet zelf aanmaken.
Dat worden de essentiële aminozuren genoemd, en het is een graadmeter van hoe gezond een voedselsoort is als deze aminozuren in een voedselplant zitten.
Van de 20 essentiële aminozuren zijn er 10 echt belangrijk, zo stellen onderzoekers en men meldt dat dit de volgende zijn lysine, isoleucine, leucine, phenylalanine, tyrosine, threonine, tryptofaan, valine, histidine en methionine.
Deze zitten allemaal in geanzenvoet. In de bladeren zitten meer proteïnen dan in de zaden. Aminozuren zoals phenylalanine, isoleucine, leucine, threonine en valine zitten duidelijk meer in het blad dan in zaden.
Lang zijn wetenschappers ervan uitgegaan dat proteïnen vooral in vlees of vis zitten, of in noten, maar dat uitgangspunt wordt telkens weer ontkracht als men groenten en kruiden gaat onderzoeken op het gehalte aan proteïnen.
Ganzenvoet werkt antibacterieel
Het bevat een antifungale werking tegen Macrophomina phaseolina.
Medicinaal bewezen werkingen ganzenvoet
Ganzenvoet heeft een aantal medicinaal bewezen werkingen.
Naast antibacterieel is het ontstekingsremmend, antioxidant, pijnstillend, ontkrampend, maagbeschermend, leverbeschermend, en uit onderzoek blijkt dat de plant een antikankerwerking heeft.
Een onderzoek doet er nog een schepje bovenop en zegt dat de plant, bovenop de al genoemde, de volgende activiteiten heeft ontwormend, anti-jeuk, tegen virussen, tegen bloedklontering, immuunsysteemversterkend, tegen hoge bloeddruk.
Enkele van deze werkingen, zoals ontwormend, zijn een bevestiging van het traditionele gebruik van Chenopodum alba als geneesmiddel.
Anticonceptiemiddel
Het afgekoelde water kan in de vagina worden binnengebracht en zo de spermatozoïden onschadelijk maken.
Over het eten van het zaad is geen nadelige invloed op de spermakwaliteit gemeld.
Herstelt sperma-aanmaak, goed tegen kwikvergiftiging
Dit herstelmechanisme heeft te maken met het feit dat ganzenvoet werkt tegen oxidatieve stress, maar volgens de onderzoek is de herstelde sperma-aanmaak ook een indicatie dat de plant goed is voor de mannelijke vruchtbaarheid.
In de eerste plaats blijkt uit dit onderzoek dat mensen met een te grote lading kwik in het lichaam erbij gebaat zijn om ganzenvoet te eten.
Ganzenvoet als kankermedicijn
Ganzenvoet wordt genegeerd als antikankermedicijn, terwijl o basis van de biochemische inhoudsstoffen het een groot potentieel biedt om als nieuw kankermedicijn te fungeren, zo stellen onderzoekers.
Men onderzocht het middel op borstkankertumors en het blijkt daar goed tegen te werken. Het zou een antikankermedicijn kunnen worden, maar het is nog niet getest op mensen.
Mogelijk dermatitis als bijwerking
Je zou wel voor de zekerheid voorzichtig kunnen zijn als je het de eerste keer gebruikt, en mocht het problematisch zijn, het daarna niet meer gebruiken als het zonnig weer is.
Recepttips ganzenvoet
- Het zaad en de bladeren kunnen prima als soepgroenten worden gebruikt.
- Het verse zaad kan worden verwerkt tot een deeg, en gemengd worden met bestaande deegsoorten, om er een alternatief brood van te maken.
- Het zaad kan worden gekookt samen met rijst, zodat je rist met ganzenvoetzaad als basis voor een maaltijd hebt.
- Kook het zaad en laat het afkoelen, om het door een salade te doen.
- Blender het zaad en de bladeren tot een puree en kook deze puree als basis voor een dikke groentesaus voor bij de spaghetti, rijst, yam, of zoete aardappelen.
- Doe het zoals in Bangladesh en frituur of bak de zaden en bladeren kort, voordat je ze bij een rijst – of yam maaltijd serveert.
Populaire artikelen:
Aanbevolen artikelen:
Kies hieronder waarover je vandaag wilt lezen
Rudolf Steiner: "Wetenschap wordt spiritueler en spiritualiteit wetenschappelijker."
Voeding en spiritualiteit zijn vormen van licht
