Voorkombare Risicofactoren voor Hart- en Vaatziekten: Het Belang van Bewuste Keuzes

Een onderzoek uit Australië laat zien dat er in 2010 al bewustzijn is bij wetenschappers dat levensstijlfactors van doorslaggevende aard zijn voor cardiovasculaire ziekten, ook hart – en vaatziekten genoemd. Niet alleen roken, drinken en weinig bewegen verhogen het risico op hartziekten en vaatziekten, maar ook een slecht dieet. Dit is een groot probleem, aangezien cardiovasculaire ziekten doodsoorzaak nummer 1 zijn in de wereld. De wetenschappers vinden het vooral belangrijk dat ook de patiënten zich bewust worden van het feit dat er allerlei voorkombare handelingen ten grondslag liggen aan het hogere risico op hart – en vaatziekten.

Onderzoek uit 2020 laat zien dat hart – en vaatziekten nog steeds de belangrijkste doodsoorzaak zijn, en dat er veel voorkombare factors zijn van deze doodsoorzaken.

Daarmee wordt bedoeld dat hart – en vaatziekten voor een groot deel een levensstijlziekte zijn, en dat als mensen zouden stoppen met roken, meer zouden bewegen, beter zouden eten het risico op een vroegtijdige dood aannemelijk daalt.

Schema van de menselijke bloedsomloop

Hartaanval of beroerte

Het grootste gevaar van hart – en vaatziekten is dat het kan leiden tot een acute hartaanval die fataal kan zijn.

Daarnaast kan een vaatziekte ook tot een beroerte leiden, wat ook dodelijk kan zijn, maar ook voor jarenlange problemen kan zorgen als de beroerte wordt overleefd.

Maar wat zijn dan de risicofactoren voor hart- en vaatziekten?

Oudere leeftijd,
Roken,
Familiegeschiedenis,
De aanwezigheid van typische risicofactoren zoals obesitas, diabetes en hoge bloeddruk,
Hoger opleidingsniveau

Familiegeschiedenis en cardiovasculaire aandoeningen

Wat de familiegeschiedenis betreft betekent dit geenszins dat er sprake is van genetische aanleg. Bij genetische aanleg denken mensen vaak 'ik kan er toch niets aan doen want het zit in mijn genen'.

Wat er juist aan de hand is, is dat iedereen binnen een gezin, en zelfs binnen een familie ongeveer hetzelfde voedsel innemen,. Dus als de hele familie, of het hele gezin slecht eet, dan is het risico dat een ziekte bij meerdere mensen uit die familie voorkomt een logisch gevolg daaruit.

Hoger opleidingsniveau en cardiovasculair risico

Er zijn vele campagnes gehouden in allerlei landen om mensen bewust te maken van het gevaar van hart – en vaatziekten. Toch hebben ook veel mensen met een hoger opleidingsniveau deze ziekte.

Wat daar precies de oorzaak van is, dat laten de onderzoekers in het midden.

Maar het kan zijn dat veel overheidscampagnes alles zo simpel mogelijk proberen uit te leggen, zodat een hoger opgeleide denkt, 'Joh, dat hoef je me niet te vertellen dat weet ik al lang.'

Hart -en vaatziekte is een levensstijlziekte

Kringloop longen-hart-lichaam-longen

De risicofactoren obesitas en hoge bloeddruk zijn zeer logisch en heel duidelijk levensstijlziekten.

Ook roken behoort tot de levensstijl. Cardiovasculaire aandoeningen hebben aldus een zeer duidelijke en doorslaggevende levensstijl component. Bij levensstijl ziekten denken veel mensen aan diabetes of obesitas, maar ook hart- en vaatziekten is een risicofactor.

Daarnaast is er de optelsom va risicofactoren die het risico sterk vergroot, dus als iemand én rookt, én weinig beweegt, én slecht eet, én aan hoge bloeddruk leidt, én aan obesitas, dan is er een zeer sterk verhoogd risico op een plotselinge hartaanval of beroerte.

Steeds meer overlijdens door cardiovasculaire ziekten

Van 1997 tot 2008 is bij vrouwen de doodsoorzaak nummer 1 hart – en vaatziekten, en er zijn in die periode 30% meer vrouwen overleden door hart – en vaatziekten.

Dat heeft helaas te maken met het feit dat onze voeding veel minder gezond is geworden.

Men is veel meer slechte bakolie, margarine en suiker gaan eten, waardoor er meer oxidatieve stress ontstaat, wat onder andere een reactie geeft op de staat van de bloedvaten.

Ook is er een trend om steeds minder fysiek werk te doen en steeds meer kantoorwerk. Hierdoor hebben we als mensheid te weinig beweging.

Dezelfde oorzaak hartaanval en beroerte

Hoe kan het dat een hartaanval en een beroerte dezelfde oorzaken hebben? Dat gaan we hier in een paar stappen uitleggen.

Als iemand leidt aan hoge bloeddruk, dan is er sprake van aderverkalking.
Doordat de aders minder soepel zijn stroomt het bloed er minder goed door.
Daardoor is er hogere bloeddruk. Maar hoe komt het dat de aders minder soepel zijn?
Als er een teveel aan ontstekingsveroorzakende stoffen in het bloed zit, dan kunnen de aderwanden ontsteken.
Er komen dan kleine wondjes n de aderwand, waar ook weer een korstje op komt.
Dit korstje kan eraf vallen, en in de bloedbaan gaan stromen.
Dan spreken artsen van een bloedprop.

Beroerte is een vaatziekte

Foto van een model van het hart

Wanneer deze bloedprop een ader blokkeert in de buurt van het hart, dan stroomt het bloed daar niet goed door. Het hart kan de pompfunctie plotseling niet meer goed uitvoeren. Het ligt er een beetje aan waar dit gebeurt in de kransslagaders, dat is het bloedvatenstelsel rond het hart. Maar er is een groot risico dat dit stolseltje de oorzaak is van een dodelijke hartaanval.

Het kan ook zijn dat het stolseltje in de bloedbanen naar de hersenen een bloedvat verstopt. In dat geval stroomt er te weinig bloed aar de hersenen. Dan spreken we van een TIA of, als het ernstiger is, van een beroerte.

Doordat het bloed zuurstof vervoert naar de hersenen, kan een hapering op dat gebied leiden tot hersenschade Wetenschappers denken dat er al een hersenschade kan ontstaan als de hersenen langer dan een minuut van zuurstof wordt onthouden.

Alcoholische myocarditis

Een onderzoek uit 2019 ziet dat er ook sprake is van alcoholische cardiomyopathie, dat is een hartaanval die vooral wordt veroorzaakt bij mensen die te veel alcohol drinken.

Alcohol zorgt voor een grote hoeveelheid oxidatieve stress en kan daardoor een lichaam totaal uit balans brengen.

Deze vorm van myocarditis, een hartaanval, komt meer voor bij mannen, omdat mannen sterker geneigd zijn teveel alcohol te drinken.

Ziekten die vooraf gaan aan hart -en vaatziekten

In veel gevallen komt een hartziekte of vaatziekte niet plotseling uit de lucht vallen, maar zijn er bepaalde ziekten aan vooraf gegaan. Veel aandoeningen die niets met hartziekten te maken hebben worden geassocieerd met toekomstige cardiovasculaire gebeurtenissen.

Voorbeelden va ziekten die wetenschappers aanwijzen als voorlopers van cardiovasculaire aandoeningen zijn:

Chronische nierziekte,
Atriumfibrilleren,
Reumatoïde artritis,
Depressie,
Slaapapneu,
HIV-infectie
Pre-eclampsie.

HH staat voor hearth health, ofwel hartgezondheid. De tekenaar beoogt uit te beelden dat gezond voedsel en een stabiel gezinsleven goed is voor het hart

10 aanbevelingen van wetenschappers

Een onderzoek uit 2021 geeft 10 aanbevelingen. Men begint eerst met te stellen dat een slecht dieet sterk bijdraagt aan een verhoogd risico op hart en vaatziekten. Daarna geeft men 10 onderbouwde adviezen:

1) De energie-inname en -uitgaven aanpassen om een gezond lichaamsgewicht te bereiken en te behouden;
2) Eet veel en een verscheidenheid aan groenten en fruit;
3) Kies volkoren voedingsmiddelen en producten;
4) Kies gezonde eiwitbronnen (meestal planten; regelmatige inname van vis en zeevruchten; vetarme of vetvrije zuivelproducten; en als vlees of gevogelte gewenst is, kies dan voor magere delen en onbewerkte vormen);
5) Gebruik vloeibare plantaardige oliën in plaats van tropische oliën en gedeeltelijk gehydrogeneerde vetten;
6) Kies minimaal bewerkte voedingsmiddelen in plaats van ultrabewerkte voedingsmiddelen;
7) Minimaliseer de inname van dranken en voedingsmiddelen met toegevoegde suikers;
8) Kies en bereid voedingsmiddelen met weinig of geen zout;
9) Als u geen alcohol drinkt, begin er dan niet aan; als u ervoor kiest om alcohol te drinken, beperk dan de inname;
10) Blijf zich aan deze richtlijnen te houden, ongeacht waar voedsel wordt bereid of geconsumeerd

Toelichting op 10 aanbevelingen van redactie lichtplant

Wat punt 4 betreft staat er duidelijk dat vooral plantaardige eiwitten moet worden gekozen. Mensen die waarlijk spiritueel leven eten uitsluitend vegetarisch, maar ook dat is een keuze die iedereen zelf moet maken. In het geval van spirituele leven kunnen we zien dat vlees en vis eten karma met zich meebrengt, wat spirituele ontwikkeling bemoeilijkt.
Daarnaast zal later in dit artikel blijken dat vegetarisch eten het risico op hart - en vaatziekten behoorlijk goed verlaagt.
Bij punt 5 staat gebruik geen gehydrogeneerde vetten, maar eerder zegt men vloeibare plantaardige vetten aan te raden. Dat is een contradictie. Natuurlijk zijn frituurvetten nog schadelijker dan bakolie, maar eigenlijk is het alleen goed om te bakken in olijfolie, kokosolie, palmolie, roomboter en druivenpitolie, liefst van biologische oorsprong en zo onbewerkt mogelijk.
Wat punt 9 betreft, ook bij alcohol is het zo dat dit de spirituele ontwikkeling stagneert. Je kan het ook zo zien: als iemand zegt spiritueel te zijn, maar deze drinkt wel alcohol, dan is dat een soort horizontaal gerichte spiritualiteit, die alleen gericht is op aardse zaken, hierdoor wordt wellicht het lichaam en de geest bevrijd, terwijl een verticaal gerichte spiritualiteit de ziel daadwerkelijk bevrijdt.

Vegetarisch dieet s gezonder dan vlees eten

Sleutel tot hartgezondheid

In 2023 verscheen een onderzoek gedaan door Noorse, Zweedse en Engelse wetenschappers. Men ziet dat er al legio onderzoeken zijn gedaan die aantonen dat een vegetarisch of veganistisch dieet het risico op hart – en vaatziekten in het algemeen flink doet dalen. Er is echter een maar bij dit verhaal, want het aantal beroerten daalt niet. Men weet nog niet hoe dit komt en daarvoor is meer wetenschappelijk onderzoek nodig.

Lager risico op vroegtijdig overlijden bij vegetarisme

Het relatieve risico op een vroegtijdig overlijden is bij vegetariërs en veganisten gemiddeld 15% lager dan bij de vleesetende medemens, zo zien de onderzoekers.

Dat betekent dat in een land waar men gemiddeld 80 wordt, een vegetariër gemiddeld 12 jaar langer leeft dan een vleeseter, als we alleen kijken naar het risico op hart -en vaatziekten.

Voor hun conclusie baseerden men zich op allerlei uitkomsten van tientallen andere wetenschappelijke studies. Zo'n studie wordt een meta-analyse genoemd, een studie die andere studies als onderzoeksbron neemt.

Veganisme geeft een nog iets lager risico

In totaal werden de data van ruim vele honderdduizenden mensen meegenomen in dit onderzoek.

Het komt erop neer dat bij vegetariërs voor hart – en vaatziekten in het algemeen een vermindering geldt van risico van 15%, en voor veganisten is dit 18%.

Voor ischemische hartziekten geldt een vermindering met 22%. maar voor beroerte kon men niet duidelijk een vermindering zien als men alleen naar een vegetarisch of veganistisch dieet kijkt.

Echter, als men de BMI, meeneemt dan zag men wel een verschil. Dan was er een 22% lager risico op beroerten bij mensen die geen overgewicht hebben en vegetarisch zijn.

Bronnen bij het artikel over hart – en vaatziekten

Bewustzijn van risico's hart- en vaatziekten: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3270917/
Cardiovasculaire risicofactors:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3477342/
Alcoholische myocarditis: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7755038/
10 aanbevelingen: https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/CIR.0000000000001031
Vegetarisch dieet verlaagt risico hart – en vaatziekten: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9899747/
Foto's: Wikimedia commons, publiek domein