Kolossale geneeskracht van kokos, kokosolie en kokoswater

Kokospalm is de tropische levensboom

Botanische naam in het Latijn: Cocos nucifera

De kokospalm is de levensboom van de tropen. Je kunt er van eten en drinken en je kunt er daarnaast tientallen voorwerpen van maken voor dagelijks gebruik. Het is een multifunctionele boom die voor een grote veelheid aan doeleinden gebruikt wordt. Dit artikel behandeld een greep uit de toepassingsmogelijkheden van de kokospalm. Daarna lees je over de medicinale werkingen van kokosolie, kokoswater en het vruchtvlees van kokosnoot.

Algemene informatie kokospalm

De kokospalm groeit het liefst aan zee. Zijn lange, grijze stam die 30 meter hoog kan worden heeft geen zijtakken. In de kruin ontspringen de bladeren die zich rondom de stam groeperen. De bladeren kunnen zeer lang worden; vier tot zes meter. Elk blad bestaat uit vele kleine rietachtige stroken die haaks op de nerf staan. Zijn vruchten, de kokosnoten, vallen in zee.

Ze kunnen honderden kilometers ver reizen zonder dat de vrucht beschadigd wordt. Hierdoor is de kokospalm in staat zich makkelijk over de wereld te verspreiden. 

Sommige mensen zeggen dat de kokospalm is geïmporteerd vanuit India, maar dat is onzin. 

De boom heeft zichzelf verspreid en doet dat nog dagelijks. 

Eenmaal bij een strand aangekomen ontkiemt de kokosnoot snel; doordat de nattige schil weer hard wordt, splijt hij zichzelf open en kan hij wortelen in het zand.

Wat is het verschil tussen kokoswater en kokosmelk?

Kokoswater is het water wat in de kokosnoot zit. 

Dat is op zich al erg gezond en heeft allerlei medicinale kwaliteiten. 

Kokosmelk wordt gewonnen uit het jonge vruchtvlees van de kokosnoot. 

Kokoswater is doorzichtig en kokosmelk is wit, net als koemelk. De smaken van kokoswater en kokosmelk zijn heel verschillend, net als de toepassingsmogelijkheden.

Pas op voor vallende kokosnoten!

Een kokospalm kan meer dan honderd jaar worden, net als de mens. Omdat hij dicht aan zee staat waar het zand door golfslag erodeert komt het nog wel eens voor dat de kokospalm geheel of gedeeltelijk omvalt.

De stam wordt gekenmerkt door ringvormige inkepingen die zijn ontstaan doordat oude bladeren uit de kruin vielen. 

Overigens kunnen er ook kokosnoten vallen, wat voor de mens niet zonder gevaar is. 

Er wordt geadviseerd om geen auto´s onder de kokospalm te parkeren en zelf nooit onder een kokospalm uit te rusten.

Dwergkokospalm

Dwergkokospalm

Er zijn meerdere soorten kokospalmen. Dwergkokospalmen blijven klein; ze worden hooguit twee meter hoog. De kokosnoten in deze boom kun je dus plukken zonder in de boom te klimmen.

Vaak is de buitenkant oranje of geel. Van gewone hoge kokospalmen is de kleur van de noot ook dikwijls oranje. Maar vaker is deze groen. Aan een van de uiteinden zitten drie gaatjes in driehoek vorm. Dat zijn de iets zachtere delen van de kokosnoot.

Kapmes

Een kokospalm groeit in principe overal in de tropen. Hij krijgt echter alleen aan zee geregeld vruchten. Kokosnootpalmen hebben een schil met meerdere lagen. Onder de gladde groene of oranje laag zit een grote harige, dikke schil van ongeveer 10 centimeter.

Daarna komt de keiharde schil zoals we die in de westerse supermarkten buiten tropische gebieden ligt. De kokosnoot kan als hij vers wordt geplukt makkelijk gesneden worden met een groot kapmes. Met een keukenmes gaat het niet.

Bekers, hoeden en BH´s

De kokospalm speelt een belangrijke rol in de cultuur van de mensen waar deze palm groeit. Het is de tropische levensboom. Niet alleen geeft de boom eten aan de mensen; hij geeft ook drinken.

Het water uit een kokosnoot kun je het beste drinken door een van de drie zachte plekken in de schil eruit te snijden en er een rietje in te stoppen. De noot zelf wordt als hij leeg is gebruikt om er drinkbekers van te maken. De bladeren van de kokospalm worden gebruikt om hoeden te vlechten die je beschermen tegen de zon. 

Je kunt er ook een schaal van vlechten om andere vruchten in te bewaren. Verder zijn de bladeren ideaal om als dakbedekking te gebruiken.
Wanneer je ze strak aan elkaar vlecht in meerdere lagen komt er geen druppel regen in huis. Het 5 centimeter dikke, harige omhulsel van de jonge kokosnoot kan worden aangewend om een afwaskwast van te maken.

Deze jonge, nog groene kokosnoot zien we zelden in Europa. Twee halve kokosnoten, door Indo´s ook wel klapperdoppen genoemd zijn ideaal geschikt als BH. Tegenwoordig dragen vele danseressen deze traditionele BH

In Papeete, het hoofdstadje van Tahiti, liggen deze BH´s veel op de centrale markt. 

De halve klapperdop wordt ook wel op zijn rechte kant gezet om als onderstel van een lamp te dienen. De klapperdoppen worden in eethuisjes gebruikt als houtskool om vis op te roosteren.

Muren en brandstof

Zelfs muren kun je op deze manier vlechten van kokosnoten. Overigens worden voor het maken van het dak en muren ook andere palmen gebruikt; de Pandanuspalm is hiervoor bij uitstek geschikt. 

Verder wordt de stam gebruikt als bouwmateriaal voor een huis.

Kort gezaagde stammen van de kokospalm kunnen als stoel gebruikt worden. 

Tevens kan er van de kokosnoot olie worden gemaakt. Deze olie is geschikt om de huid mee in te vetten. Er kan bovendien bakolie van worden gemaakt.

Het is zelfs mogelijk om brandstof van de olie te maken waar auto´s op rijden en aggregaten op draaien. 

Op het eiland Bougainville, dat jarenlang werd geboycot, heeft men jarenlang alle auto´s die weggevluchte Australiërs hebben achtergelaten  op kokosolie laten rijden. 

Bougainville was een paar jaar lang een onderdeel van een oorlogje tussen Australiërs en Papoea's die met succes de macht grepen. 

Deze overwinning op de Australische overheersers wordt de Coconut revolution genoemd. 

Levensboom

Van de stevige nerven maakt men een bezem. Korte stukjes nerf worden gebruikt om een klein vegertje te maken. Wanneer mensen vruchten verkopen dan maakt men deze vaak schoon met een klein bezempje van kokosnerven. Daarnaast wordt er op het eiland Aitutaki op traditionele manier gevist op morene, een soort aalachtige vis.

De vallen om deze vissen te maken worden geweven van de wortels van de kokospalm. De vallen zijn ruim een meter lang. Een andere toepassing van de kokosnoot is het maken van touw. De dikke behaarde schil van de kokosnoot is geschikt om stevig touw te maken. Al met al is het dus duidelijk dat de kokospalm vele doeleinden heeft in tropische gebieden. Het heeft niet voor niets de bijnaam ´Levensboom´ of ´Tree of Life´.

Klimmen

Mensen uit tropische gebieden kunnen vaak met groot gemak in een kokospalm klimmen. Eenmaal boven gekomen gooit men enkele kokosnoten op de grond om deze daarna open te maken en te nuttigen. Het is ook mogelijk om met een kapmes inkepingen in de stam te maken zodat je iets meer houvast hebt.

Wie ook in kokospalmen klimt is de kokosnootkrab. Hij klimt omhoog om enkele stelen van kokosnoten door te knippen zodat ze naar beneden vallen. 

De gevallen kokosnoot springt vaak open. Maar als hij niet openspringt dan kan de krab met zijn enorm sterke schaar zelf de schil van de kokosnoot eraf halen.

Trouwen

De Cook-eilanders op Rarotonga kennen de traditie om een kokosnootpalm te planten wanneer men gaat trouwen. 

De boom vertelt de mensen iets over het verloop van het huwelijk. Wanneer de boom het slecht doet, of snel dood gaat, dan gaat het niet goed met het huwelijk. 

Wanneer de boom zeer vruchtbaar is met vele tientallen kokosnoten die eraan hangen dan gaat het heel goed met de liefde tussen de twee planters van de boom.

Kokosbloesemsuiker

Van de bloemen van kokosnoot kan kokosbloesemsuiker worden gemaakt. 

Dat is een gezonde zoetstof. Het bevat allerlei gezonde mineralen. Het nadeel voor kwekers is dat als je eenmaal de bloemen oogst, er steeds weer nieuwe bloemen komen, maar eigenlijk geen kokosnoten meer. Het is dus of je gebruikt een boom voor kokosbloesemsuiker, of voor kokosnoot.

Pijnstillende werking kokosnootschil

De vezelige kokosnoot schil wordt traditioneel al erg lang gebruikt tegen pijn. 

Er zijn verschillende wetenschappelijke onderzoeken gedaan die deze pijnstillende werking bevestigen. 

De onderzoekers noemen het een goedkoop pijnstillend middel, helemaal als je bedenkt dat deze schillen vaak weggegooid worden.

Ontstekingsremmende werking van kokosnootschil

De schil van kokosnoot is niet alleen een pijnstiller, het is een ontstekingsremmende pijnstiller. 

Uit onderzoek blijkt dat er minder histamine aanwezig is in het bloed van dieren, als hun ontsteking wordt behandeld met een extract van kokosnootschil.

Tanden poetsen met vezels van kokosnoot

In sommige gebieden zoals in Zuid India maakt men een tandenborstel van de vezelrijke schil van kokosnoot. 

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat de vezels allerlei bacteriewerende werking hebben. 

Ze kunnen bacteriën bestrijden die worden geassocieerd met de vorming van gaatjes in de tanden of cariës. De schil werkt ook tegen sommige schimmels en virussoorten.

Kokosolie tegen virussen

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat kokosolie tegen meerdere virussoorten werkt, zoals visna virus, cytomegalovirus, en Epstein-Barr virus. In kokosolie zitten veel fenolische componenten met sterke antiozidantwerking. Tegenwoordig weten we dat vrijwel alle ziekten worden veroorzaakt door een ontstekingsproces, ook wel oxidatieve stress genaamd.

Kokoswater stimuleert aanmaak antioxidantenzymen

Kokoswater bevat hele gezonde fytocomponenten die onder andere de lichaamseigen antioxidant enzymen superoxidedismutase en catalase meehelpen aanmaken.

Dat zijn door onze lever geproduceerde enzymen met een grotere antioxidantwaarde dan de meeste antioxidanten uit groente en fruit. 

Deze antioxidantenzymen zijn zeer goed in het bestrijden van oxidatieve stress, en daarmee werken ze tegen allerlei welvaartsziekten in het algemeen, zoals obesitas en alzheimer.

Kokoswater tegen nierstenen

Een medicinale werking van kokoswater is dat het werkt tegen de vorming van nierstenen. 

Het is een natuurproduct om de werking van de nieren te verbeteren. 

Een andere medicinale werking is de hartbeschermende werking van kokoswater. 

Onderzoekers zien dat alle biomarkers die hartziekten in kaart brengen dalen in waarde als er kokoswater wordt gedronken.

Toevoegend aan dat feit is het zo dat allerlei ontstekingsreacties verminderen door de antioxidanten in kokoswater. 

Daardoor wordt het hart ook versterkt in werking, want hartziekten worden in de basis veroorzaakt door aderverkalking, een ontstekingsziekte in de wanden van bloedvaten.

Kokoswater tegen hartproblemen

Er is slechts één onderzoek naar de leverondersteunende werking gedaan van kokoswater, maar ook daar lijkt kokoswater goed voor te zijn.
Waar veel meer onderzoek naar is gedaan is de antidiabeteswerking van kokoswater. 

Het blijkt dat kokoswater de werking van de alvleesklier verbetert. Daardoor wordt er meer insuline aangemaakt door het lichaam. 

Glycogeenniveaus in de lever worden ook tot normale proporties teruggebracht. Het is niet alleen kokoswater wat goed werkt tegen diabetes, ook het vruchtvlees van de kokosnoot doet dat.

Rondom 1900 was er al  een officieel dieet tegen diabetes waarin mensen alleen brood mochten eten dat was gemaakt met kokosmeel. 

Dat werd toen door dokters voorgeschreven en later kwamen pas de synthetische middelen in beeld, die eigenlijk de ziekte helemaal niet genezen maar alleen behandelen gedurende de rest van het leven.

Kokosnootschil tegen kanker

een extract van de kokosnootschil kan ook worden gebruikt als antineoplasticum. 

Dat zijn stoffen die de vorming van tumors tegengaan. Onderzoekers noemen het een potentiële bron van een nieuw middel tegen kanker.

Kokosvlees tegen malariaparasiet

Het vruchtvlees van de kokosnoot heeft een milde antimalariawerking, ,maar niet zo sterk als het middel chloroquine. Er zijn allerlei planten, zoals papajablad, met betere malariawerking, toch kan het ondersteunend werken tegen deze wijd verbreide tropische ziekte.

In Maleisië is het eten van vruchtvlees van kokosnoot al lange tijd een volksmedicijn tegen malaria, en dit onderzoek onderschrijft deze behandeling, maar de onderzoekers menen wel dat het belangrijk is om meer onderzoek te doen naar de antimalariawerking van vruchtvlees van kokosnoot.

Kokosolie tegen osteoporose

Er is maar één rapport van de werking van virgin kokosolie tegen osteoporose, maar toch is dat belangrijk genoeg om te melden. Wetenschappers denken dat kokosolie wel eens een goed middel kan zijn om de botten te verstevigen. Een oestrogeentekort staat meestal aan de basis van osteoporose, dat een ziekte is die het vaakst bij vrouwen in de overgang te zien is.

Kokosolie kan een osteoporose veroorzaakt door oestrogeentekort tegengaan in een onderzoek op dieren. Nu meten nu onderzoeken op mensen worden uitgevoerd.

Bronnen artikel kokos, kokosolie en kokoswater

• PDF van farmacologische review kokosnootpalm
• Auto's rijden op kokosolie: Documentaire coconut revolution
  
• Foto's: Wikimedia commons
• Bezoeken aan tropische landen en interviews aldaar met diverse mensen