Gezondheidsvoordelen, herkomst en medicinale eigenschappen van kidneybonen 

De kidneyboon is de vrucht van een natuurlijke klimplant die van oorsprong alleen in Zuid-Amerika groeide, en wel in Peru, maar thans over de hele wereld is verspreid. Het is een peulvrucht en deze categorie voedsel wordt al gegeten zo lang de Zuid-Amerikanen zich kunnen herinneren. Hij heet nu kidneyboon of nierboon omdat de vorm lijkt op een menselijke nier. Het is een gezonde voedselsoort die in een gevarieerd menu prima past. Bonen worden in Nederland vaak als bijgroente gezien, maar ze kunnen ook gegeten worden als basis voor een maaltijd, bijvoorbeeld Chili sin carne. Dat is een bonenschotel zonder vlees, met veel groenten zoals paprika, hete peper, mais, ui, knoflook en prei.

De kidneyboon is directe familie van kikkererwten, bruine bonen, linzen en de pinda. Hij staat echter het dichtst bij de gewone bruine boon.

Zelf kidneybonen kweken

Verschillende soorten kidneybonen

Kidneybonen groeien het best in een warm klimaat met temperaturen tussen de 15 en 25 graden. Dat zijn subtropische omstandigheden. In de zomer kan het in Europa prima groeien. Maar in meer warmere landen zoals Noord-Afrika, en delen van China, India en Zuid-Amerika, kan de kidneyboon het hele jaar worden gekweekt. Hij wordt thans wereldwijd gekweekt.

Voedingswaarde kidneybonen

Gekookte kidneybonen hebben veel voedingswaarde:

• Ze zitten boordevol complexe koolhydraten (tot wel 60%)
• Ze bevatten proteïnen of eiwitten (20-27%)
• Ze zijn rijk aan vezels (tot wel 28%)
• Er zitten vitamines en mineralen in (ongeveer 4-6% as)
• Ze bevatten weinig vet (<2%)

Eiwitten in bonen hebben een hoog lysinegehalte, ongeveer 5%. Bonen zijn ook een geweldige bron van ijzer, ze leveren per portie op je bord ongeveer 23-30% van de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid.
Vooral zijn kidneybonen rijk aan mineralen zoals calcium, magnesium, koper, ijzer, mangaan, fosfor, kalium, molybdeen, vitamine E en vitamine K1, en foliumzuur. Bovendien hebben kidneybonen een lage glycemische index (GI).
Kidneybonen zitten vol polyfenolen, wat gunstig kan zijn voor de gezondheid. Deze polyfenolen hebben antioxidant, antidiabetische, anti-obesitas, ontstekingsremmende en antikankereigenschappen.

Kidneyboon tegen obesitas

Gedroogde kidneybonen

Ierse onderzoekers zien dat in het derde millennium waarin we nu leven er zeer veel mensen zijn die lijden aan de ziekte obesitas. Overigens is dat geen fat shaming, maar een objectieve, rationele wetenschappelijke constatering. Dit harde feit heeft als oorzaak het industriële vullingsdieet wat veel mensen hanteren. De gevolgen van obesitas zijn hogere risico's voor alle ziekten die er zijn, maar met name diabetes type 2, cardiovasculaire aandoeningen en verschillende vormen van kanker. Het is daarom belangrijk om via ons dieet producten te eten die het risico op obesitas aanmerkelijk verlagen. De kidneyboon kan ons daarbij goed helpen.

Te veel energierijke vulling

De Ierse onderzoekers melden dat in 2016 39% van de mensen in de wereld lijden aan overgewicht en obesitas. Dat zijn 1.9 miljard mensen. Ook kinderen lijden steeds vaker aan obesitas, terwijl het tot voor enkele tientallen jaren het vrijwel uitsluitend voorkwam bij volwassenen.
De belangrijkste oorzaak is dat mensen te veel energierijke voeding innemen, in combinatie met te weinig beweging om deze energie uit te leven. Daardoor wordt de energie opgeslagen in vetten in alle organen. Het laatste orgaan waar vetten worden opgeslagen is de huid. Als de vetten daar worden opgeslagen spreken we van obesitas.

Kidneyboonextract

Steeds vaker worden er kidneyboonextracten voorgeschreven. Iemand van 100 kilo krijgt bijvoorbeeld 5 gram poeder van kidneybonen in capsulevorm voorgeschreven. Het blijkt dat dit daadwerkelijk helpt om het gewicht van mensen te verlagen, de samenstelling van het microbioom te verbeteren, en de oxidatieve stress te verminderen. Ook verlaagt het hoge bloeddruk, en worden allerlei biomarkers van het bloed verbeterd.

Gekookte kidneybonen

Gele gespikkelde kidneybonen

In plaats van een extract kun je ook gewoon gekookte kidneybonen iets vaker eten, samen met andere bonen soorten zoals de bruine boon, of linzen. Wanneer je deze toevoegt aan een salade, rijstgerecht of pastagerecht, dan is het totale aantal snelle koolhydraten uit meelsoorten een stuk minder, omdat je door de bonen iets sneller vol gaat zitten, en zo minder de neiging hebt je te overeten.

Rode kidneyboon zijn beter voor het hart

In 2020 onderzochten Amerikaanse wetenschappers welke bonensoort het best is voor de bloedvaten en het hart. Men weet al dat alle peulvruchten goed zijn voor het hart, maar wilde toch graag weten welke soort dan het best is. Het blijkt dat donkergekleurde bonen iets beter zijn voor het bloed. Zij verbeteren de biomarkers voor het bloed het best. Dus met name rode kidneybonen en zwarte bonen zij iets beter voor het hart dan andere bonen die lichter van kleur zijn.

Kidneybonen tegen colitis

Canadese wetenschappers zien dat witte en donkere kidneybonen goed zijn tegen colitis. Er zitten allerlei gezonde stoffen in die ontstekingen remmen, waardoor het risico op colitis beduidend minder is. Volgens de onderzoekers is een dieet met kidneybonen goed om allerlei ontstekingen in de darmen te verminderen. Het gaat zo ook prikkelbaredarmsyndroom tegen en kidneybonen kunnen de ziekte van Crohn voorkomen.

Peulvrucht is goed voor de menstruatiecyclus

Verschillende peulvruchten

Deze peulvruchten zitten boordevol bioactieve stoffen zoals isoflavonen en flavonoïden. Isoflavonen fungeren als krachtige fyto-oestrogenen die de menstruatiecyclus reguleren, osteoporose voorkomen en het risico op borstkanker verlagen. De kleur van de zaadhuid wordt veroorzaakt door de aanwezigheid van flavonolen, anthocyanen (pelargonidine) en tannines, die een rol spelen bij het voorkomen van het risico op hartziekten.

Eet geen kidneybonen uit blik

Blikken zijn ongezond

Kidneybonen worden veel verkocht in blik maar deze zijn een stuk minder gezond dan gedroogde kidneybonen zelf koken, of zelf gekweekte verse kidneybonen opeten. Blikken hebben metalen wanden of plastic binnenwanden, en beide zijn niet goed voor mensen. In het geval van een plastic binnenwand worden plastic moleculen vrijgegeven, waardoor ze in het eten belanden. Deze plastic stof, vaak bisfenol A, is zeer ongezond voor mensen. Het kan onder andere de hormoonhuishouding schaden. Onderzoekers zien dat bisfenol A, een plastic molecuul, veel voorkomt in de urine van mensen die blikvoer eten.
Bij een metalen bonnenwand is er eveneens sprake van een chemische reactie tussen de wand en de stoffen in het voedsel. Er vindt dat een soort voorstadium van oxidatie plaats, die versneld wordt uitgevoerd als het blik open wordt gemaakt en er zuurstof bij komt. Hierdoor wordt de algehele voedselkwaliteit beduidend minder.

Lectinen in bonen

Zoals in alle bonen zit er lectine in de kidneyboon. Dat is geen ramp, want als we veel kidneybonen eten dan worden ze altijd gekookt. Door het koken verdwijnt de lectine. En in een kidneyboonextract zit te weinig lectine om gevaarlijk te zijn. In 1995 dachten mensen in Zuid-Afrika zo ernstig over de kidneyboon dat het aanplanten en de invoer ervan verboden was. Maar toen bleek dat de kidneyboon alleen in rauwe vorm problemen veroorzaakt, en dan niet meer als kikkererwten en gewone bonen, mocht het worden ingevoerd

Kidneyboon is nutraceutical

Kidneybonen worden thans, in 2021, door een Indiase wetenschapper gezien als veelbelovend medicinaal voedsel. Het wordt een nutraceutical genoemd dat vele ziekten kan tegengaan. Dat blijkt uit diverse onderzoeken. De peulvrucht is voedzaam en heeft diverse medicinale eigenschappen.

Bronnen artikel kidneyboon

• Obesitas: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7284421/
• Hart: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32917495/
• Tegen colitis: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25841250/
• Bisfenol A in blikken: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31352597/
• Zuid-Afrika: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7777998/
• Kopfoto: Tiia Monto
• Foto Gespikkelde kidneybonen: Sanjay Acharya
  
• Foto Rode kidneybonen: Ajay Suresh
• Foto Pak kidneybonen: Nolabob
• Foto Gemengde kidneybonen: Joli
  
• Overige foto's: Publiek domein