De geneesracht van Hibiscus rosa-sinensis of Chinese roos

Van schoenpoetsmiddel tot medicijn

Latijnse naam: Hibiscus rosa-sinensis

De Hibiscus rosa-sinensis is een sierplant met medicinale werkingen. Hij wordt in Nederland in tuincentra verkocht onder de naam ''Chinese roos''. Over de Chinese roos valt iets grappigs te vertellen want vroeger werden de bladeren gebruikt als schoensmeer voor zwarte schoenen. De bladeren worden eenvoudigweg gekneusd waarna ze over de schoen heen worden gewreven. Toen de Indonesiërs de Europeanen dit zagen doen hebben ze de plant “kembang sepatu genoemd”. Kembang betekent bloem en sepatu komt van het Portugese woord ''zepatu'' wat schoen betekent.

Eigenlijk betekent de naam in het Indonesisch: de schoenbloem.

Geografische verspreiding Chinese roos

Bisap, een drank op basis van hibiscusbloemen

In Ghana wordt een rood gekleurde frisdrank gemaakt van de bloemen van de hibiscus, genaamd bisap. 

Het is in heel Ghana verkrijgbaar in dure restaurants, kleine eethuisjes, en kleine winkeltjes langs de weg.

Het lijkt wel een soort nationale Ghanese drank, zo vaak komt het voor. De drank wordt overal vers gemaakt, net volgens een iets ander recept, daardoor gaat de drank nooit vervelen. De drank wordt niet verkocht in supermarkten

Recept voor Ghanese bisap, een heerlijke limonade

Ananasschillen hoeven niet per sé weggegooid te worden. In Ghana wordt een lekker sap gemaakt, genaamd bisap. Dit sap kan met suiker gezoet zijn, maar ook met ananasschillen.

Dat gaat als volgt. Na het schillen van een ananas worden de schillen niet weggegooid maar in een pan gestopt. Deze worden gekookt met water.
Dan komt het belangrijkste ingrediënt van bisap in de pan, de rode hibiscusbloemen, van de Hibiscus rosa-sinensis, zie ook verderop in deze tekst. Deze bloemen maken het sap rood en lichtzurig.

Daarnaast worden er gember en kruidnagel bij het water gedaan. Eventueel wordt dit als hete thee gedronken, maar in Ghana laat men het afkoelen tot koelkasttemperatuur.
Vervolgens wordt het koud geserveerd. De ananasschillen maken het zoet, maar je kunt er ook honing bij doen om het verder te zoeten. 

Ook een beetje suiker is mogelijk, maar weet wel dat suiker ongezond is. Gebruik daarom liever kokosbloesemsuiker of palmsuiker, die je overigens kunt meekoken zonder dat deze zoetstoffen aan voedingswaarde of geneeskracht inbinden.
Een extra kruid wat kan worden toegevoegd kan worden tijdens het koken is citroengras. 

Dit maakt de sap extra lekker. Om het zoeter te maken kan er in Ghana prekese doorheen worden gedaan. Dat is een vleugelboon met zaden die zoeter zijn dan suiker. De vleugelboon is erg hard van binnen, daarom moet het gekookt worden. In Nederland kan je steviabladeren gebruiken als gezond zoetmiddel.

Stevia als gezond zoetmiddel

In Ghana zit er vaak een klein beetje suiker in bisap. Om het zo gezond mogelijk te houden kun je rauwe rietsuiker, die donkerbruin van kleur is gebruiken. In Nederland is de ruwe rietsuiker niet rauw genoeg om enige medicinale werking te hebben. 
De suiker doe je er als volgt doorheen. Als de drank op basis van hibiscus, stevia, citroengras en gember klaar is, doe je het na afkoelen in een fles. 

Laat wat ruimte over voor een kopje water. Vervolgens kook je water en doe je dit in een kopje met drie eetlepels palmsuiker. Roer het goed door elkaar totdat alle palmsuiker is opgelost en je een soort bruin suikerwater verkrijgt. Dit kun je met een trechter eenvoudig in de fles gieten. Daarna zet je de fles rechtop in de koelkast.
Bisap heeft een licht zurige smaak door de hibiscusbloemen, een scherpe smaak door de gember, frisse smaak door de kruidnagel en een kruidige smaak door het citroengras. De ananas geeft een zoet fruitig tintje aan het geheel.

De stevia en palmsuiker maken het zoet. Het palet van deze zoete en zure smaken is vooral genietbaar tijdens warme dagen, bijvoorbeeld in de lente, zomer en nazomer.

Recept warme hibiscusbloementhee

De rode hibiscusbloemen worden gebruikt als theebloemen. Het levert een zurige thee op die goed is voor allerlei delen van het lichaam, zoals je verder kunt lezen.

Deze warme thee is ideaal voor koude herfstdagen en in de winter. Tegenwoordig bestaan er hibiscussoorten die in Nederland de winter overleven, en kun je zelf de bloemen vlak voordat ze uitgebloeid zijn oogsten.

De Chinese roos kan ook binnenshuis groeien zodat je binnen je eigen thee kunt plukken.
Thee kun je gezond zoeten met stevia, palmsuiker en kokosbloesemsuiker. 

Een heel alternatief zoetmiddel dat ook goed werkt is dadels weken in water en dit water toevoegen aan de thee. Je kunt zelfs dadels in de theepot stoppen.

Na gebruik haal je de dadels eruit en gebruik je ze voor een recept, zoals een chocoladebonbon, die je kunt lezen onder Theobroma cacao.

Naamgeving Hibiscus rosa-sinensis

Het Engels kent de namen Tropical Hibiscus en Chinese Hibiscus voor de plant, waartegen Nederlanders meestal “Chinese roos” zeggen.
In het Sanskriet kent de Hibiscus rosa-sinensis verschillende namen: Japa, Java en Rudra pushpam.
In het Hindi, een andere taal uit India wordt Jasut, Jasun, Jasun, of Gudhal gezegd tegen deze plant. De Bengaalse naam is Joba. In het Marathi heet de plant dasIndacha phula of jasavanda. In het Gujuratie zegt men jasuva.

Het woord dat in het Telugu gebruikt wordt is Java pushapamu of Dasana. De Tamils zeggen Sepamthi tegen deze medicinale sierplant.

Andere namen uit Zuid-Azië zijn in de taal Kannada: Dasavala, in het Malayalam: chemobarathl, in het Oriya: Mondaro, in het Assam: Joba en in het Punjabi: Jasun of Jasund.

Voedingskracht bloemen Chinese roos

Vitaminen, thiamine, riboflavine, niacine en ascorbinezuur of vitamine C zijn aangetroffen in de bloemen van Chinese roos.

De rode kleur, ook als kleurmiddel gebruikt, wordt veroorzaakt door anthocyaninen zoals, cyandine diglucoside In gele bloemen zit weer afgeleide fytocomponenten van quercetine zoals quercetine-3-diglucoside, quercetine 3,7-diglucoside, cyanidine-3,5 -diglucoside en cyanidine-3-soforoside-5-gIucoside. De laatste twee uit deze opsomming geven de bloem overigens een ivoorwitte kleur.
In de bloemen zit verder kaempferol-3-xylosyglucoside in en twee cyclopeptide alkaloïden I en II. Voorts bevatten de bloemblaadjes een sterol, p-rosasterol.
De bladeren bevatten carotenen, taraxerylacetaat, p-sitosterol, de polysacchariden rhamnose, glactose, galacturonidezuur en glucuronzuur.

Ook de bast van deze plant bevat een hele rits aan medicinale stoffen. Meestal worden de bladeren en de bast samen gebruikt in een herbale formule.

Traditioneel gebruik Hibiscus rosa-sinensis

Hibiscus rosa-sinensis wordt in traditionele geneessystemen gezien als verzachtend voor de slijmvliezen, verkoelend, afrodisiacum, hersentonicum en harttonicum. Een tonicum is een versterkend middel.
In de ayurveda, het traditionele medische systeem uit India, wordt de Chinese roos al eeuwenlang gebruikt bij de behandeling van menstruatieperikelen en tegen onvruchtbaarheid.

De vrouwelijke schaamdelen worden gewassen met een waterafkooksel van bloemknoppen tegen allerlei aandoeningen. Een druppel sap van de bloemen wordt in de ogen gedaan tegen pijnlijke of ontstoken ogen.
Bladextract van Hibiscus rosa-sinensis geeft een ontkrampende werking. Dat komt onder andere door de galdrijvende werking waardoor de spijsvertering en darmtransit beter gaat en er minder krampen hoeven te worden aangemaakt om de spijsvertering soepel door de darmen te laten glijden.

Misschien werkt de werking van rustgevende stof papaverine uit de bladeren hier aan mee.

Bewezen werkingen Chinese roos

Een alcoholoplossing van het blad blijkt rustgevend te werken voor het centrale zenuwstelsel. Daarnaast vermindert het de bloeddruk. 

Verder blijkt uit onderzoek dat een bladextract koortsremmende, pijnstillende en ontstekingsremmende werking heeft. De bladeren vertonen een laxerende activiteit.

Traditionele toepassingen van hibiscus

In Maleisië wordt de baarmoeder schoongemaakt door na de bevalling een sap te drinken van Hibiscus rosa-sinensis met Vemonia cinema.
Diverse onderdelen van de plant worden aangewend bij urinewegproblemen. Ook hysterie is een ziekte die wordt behandeld met deze plant. Op Samoa, een eiland in de Pacifische Oceaan, worden de wortels gebruikt tegen gonorroe, bloed ophoesten en maagproblemen.

Traditionele werking bij grijs haar en kaalheid

De plant wordt het meest ingezet voor haargroei- en haarkleurproblemen. Zowel een waterextract als een alcoholextract kunnen hoofd- en baardhaar bijkleuren, niet alleen door de kleur zelf maar ook omdat ze de terugkomst van de originele kleur bevorderen.

Wetenschappers zien dat dit een van de weinig de planten is die daadwerkelijk de groei van haar bevordert en de kans op terugkomst van originele haarkleur vergroot.

Het lijkt er sterk op dat de werking van follikels of haarzakjes wordt verbeterd door gebruik van deze plant. Verder wordt het gebruikt als antiroosmiddel, anti-hoofdhuidontstekingsmiddel, tegen huidziekten en tegen allergische huidreacties.

Wetenschappelijk bewezen werkingen Hibiscus rosa-sinensis

Er zijn veel wetenschappelijke onderzoeken gedaan naar de werkingen van deze sierlijke medicijnplant. Niet alleen een ethanolextract, maar ook een heetwaterextract, zeg maar thee, helpt bij constipatie en diarree.
Als we elk onderzoek over de medicinale werkingen van deze plant willen behandelen, dan hebben we niet genoeg aan een artikel, dan beslaat dat een heel boek. Daarom volgt eerst een korte opsomming. Elke van de onderstaande punten komt uit wetenschappelijk onderzoek:

• 1. Bloemen worden als thee gezet tegen epilepsie.
• 2. In de ayurveda worden de bladeren gebruikt bij huidziekten en vermoeidheid.
• 3. Verse wortelsap van deze plant wordt gegeven bij gonnorreu.
• 4. Gedroogd wortelpoeder wordt gegeven bij overmatige menstruatie.
• 5. Een thee van de bloemen is een medicijn bij lepra, longobstructie en diabetes.
• 6. De bloementhee is koortsonderdrukkend.
• 7. De bloemen kunnen hartproblemen tegengaan.
• 8. Sommige flavonolen werken tegen diabetes
• 9. De bladeren zijn een laxeermiddel.
• 10. De wortel wordt tegen hoest gebruikt.

Hibiscus rosa-sinensis tegen haarverlies

Haarverlies kan een belangrijk symptoom zijn van verminderde gezondheid of het ontstaan van een ziekte. 

Daarnaast is het een vervelend cosmetisch probleem. In medische kringen wordt haarverlies 'Alopecia' genoemd. Er zijn tientallen methoden om haarverlies tegen te gaan, van laserbehandeling tot chirurgisch aangebrachte implantaten.
Nog geen één methode is succesvol gebleken, mede omdat wetenschappers nog niet weten hoe haargroei op biochemisch niveau ontstaat, welke enzymen er een cruciale rol bij spelen, hoe follikels, de haarzakjes gestimuleerd worden, en wat de exacte functie is van haar voor het menselijk lichaam.

Het synthetisch medicijn minoxidil wordt soms voorgeschreven en dit medicijn heeft enigszins een werking bij dunnend wordend haar, maar niet bij kaalheid.

De werking van dit medicijn is bij toeval ontdekt. Het kan nauwelijks worden ingezet omdat het te veel bijwerkingen heeft. Daarbij weten de wetenschappers niet waarom dit synthetische middel de haargroei een heel klein beetje kan helpen.

Men vindt het niet altijd verantwoord om een medicijn met bijwerkingen voor te schrijven om een cosmetische reden zoals haarverlies.
Het blijkt, uit de traditionele geneeskunde, dat een combinatie van de twee plantextracten Hibiscus rosa-sinensis en Calotropis gigantean haargroei stimuleert.

Hibiscus rosa-sinensis blijkt een meer significante haargroei te bewerkstelligen dan Calotropis gigantean. Daarnaast kan Hibiscus rosa-sinensis de haarkleur teruggeven. Haren die grijs zijn blijven grijs, maar nieuwe haren kunnen hun oorspronkelijke kleur terug krijgen bij toepassing van deze geneesplant.

Antibacteriële werking Hibiscus rosa-chinensis

Er is sinds de beginjaren van de 21e eeuw duidelijk een trend te zien wat betreft onderzoek naar antibacteriële stoffen.

Waar in de 20e eeuw nog voortdurend werd gehamerd op het belang van 'goede' farmaceutische antibiotica, sluiten zich thans steeds meer onderzoekers aan bij de visie dat antibiotica een gevaar vormen, omdat tot nu toe telkens weer blijkt dat pathogene bacteriën resistent worden tegen elke vorm van farmaceutische antibiotica, terwijl nog nooit is gezien dat een bacterie resistent is geworden van een natuurlijk antibioticum.
Om deze reden brengen wetenschappers in rap tempo in kaart welke geneesplanten, voedselsoorten, zaden, vruchten, pitten, schors, bladeren, bloemen en wortels antibacteriële werking hebben.

Hibiscus rosa-chinensis blijkt uit onderzoek uit 2016 antibacterieel te werken voor Escherichia coli en Bacillus subtillis. Dat zijn twee bekende ziekteveroorzakende bacteriën.

De ontwikkelingen gaan erg snel, het kan zijn dat een medicinale plant over een paar maanden of jaar nog meer antibacteriële werkingen blijkt te hebben.

Zijn familieleden hebben ook geneeskracht

Wetenschappers zien vaak dat een medicinale plant veel medicinale soortgenoten blijkt te hebben, die in dezelfde familie vallen. Hibiscus cannabinus is een soort antigif tegen pesticiden, alkalische giften, giftige paddenstoelen en het is resistent tegen allerlei pathogene schimmelziektekiemen.

Hibiscus sabdariffa heeft eetbare bloemen en bladeren deze worden als antikankermiddel gebruikt.  

Hibiscus taiwanensis is ook goed tegen kanker maar werd vroeger vooral gebruikt als koortsremmend, ontstekingsremmend en ontwormend middel.

Soms wordt een plant uit een dezelfde familie aan een onderzoek onderworpen, omdat men vermoedt dat deze plant over allerlei interessante medicinale stoffen beschikt.

De geneeskracht van Hibiscus rosa-sinensis.

Deze plant wordt in de Chinese traditionele geneeskunde gebruikt om hoge bloeddrukproblemen tegen te gaan. De rode kleur van de bloemen was altijd al in de traditionele geneeskunde een aanleiding om het voor bloedproblemen te gebruiken.

Deze werking wordt door wetenschap ondersteund.
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat de mitosis of celgroei van een kankercel wordt onderbroken door stoffen in Hibiscus rosa-sinensis, maar dat stoffen uit de wortels van knoflook, Allium sativum, nodig zijn om deze kankerremmende stof uit de Chinese roos meer biobeschikbaar te maken.
Wetenschappers melden dat Hibiscus rosa-sinensis over anti-mitotische constituenten beschikt die de aanmaak van nieuwe celonderdelen in een levenscyclus van een kankercel op elk moment kan verstoren.

Door de anti-mitotische werking is de Chinese roos een plant die tumors opruimt.

Overigens betreft het hier een zeer verkennend onderzoek, maar er zijn meerdere onderzoeken gedaan waaruit blijkt dat de Hibiscus rosa-sinensis over antikankereigenschappen beschikt.

Hibiscus rosa-sinensis, goed tegen diabetes

In een onderzoek staat de conclusie te lezen dat de bloemen van Hibiscus rosa-sinensis een goed alternatief lijken te zijn voor het gebruik van glibenclamide, een standaard, synthetisch antidiabetesmedicijn.

Onderzoek op mensen moet in dit geval nog plaatsvinden, maar het is een belangrijke trend in de wetenschap dat men onderzoek doet naar andere geneesvormen voor diabetes type 2, in plaats van medicijnen.
Diabetes type 2 blijkt overduidelijk een voedsel- en spijsverteringsziekte te zijn, en steeds meer mensen zien in dat als een ziekte wordt veroorzaakt door fabrieksvoeding en de oorzaak niet kan worden weggenomen met medicatie.

Die kan je wegnemen met de juiste voeding zoals verse producten, of het gebruik van geneesplanten zonder medicijnen.

De Chinese roos, goed voor het bloed

Mensen met diabetes hebben vaak last van aderverkalking en te hoog bloedvettengehalte. Dat komt mede door een teveel aan bloedsuiker in het bloed, maar ook allelei andere bloedparameters zijn bij diabetici verslechterd. Uit bovenvermeld onderzoek blijkt dat Hibiscus rosa-sinensis vooral werkt bij proefdieren die last hadden van een te hoog bloedvettengehalte.
Je kunt ook de signatuurleer erbij halen. De rode kleurstof in hibiscusbloemen,  anthocyaninen in de bloemen zijn goed voor het bloed. Hetzelfde bleek al in eerder onderzoek uit bijvoorbeeld bietjes.

Deze hebben ook anthocyaninen die de groente rood kleuren en die zijn ook goed voor het bloed.
Hiermee wordt de signatuurleer bevestigd. In de signatuurleer zegt men al jaren lang dat roodgekleurde groenten en fruit goed zijn voor het bloed. Ons roodkleurige bloed en de rode geneesplantdelen passen bij elkaar.

Beter dan diazepam

Diazepam is een antidepressivum met vele bijwerkingen zoals
Mentale bijwerkingen – raadpleeg uw arts als u bijwerkingen krijgt als prikkelbaarheid, agitatie, hyperactiviteit, rusteloosheid, agressie, nachtmerries of hallucinaties. De kans dat deze bijwerkingen optreden is het grootst bij kinderen of ouderen.
Geheugenverlies – bij het gebruik van dit geneesmiddel kunt u geheugenverlies ervaren. De kans hierop is groter wanneer u hogere doses diazepam gebruikt.
Diazepam is dus een middel dat onder andere geheugenverlies, agitatie, hyperactiviteit, rusteloosheid, agressie, nachtmerries of hallucinaties kan geven, wat allemaal problemen van de hersenen zijn.
En dat medicijn wordt dus aan depressieve mensen voorgeschreven! Een van de bijwerkingen is dat je nog depressiever wordt van diazepam, dan zonder.

Andere bijwerkingen zijn verminderd cognitief vermogen en angstaanvallen. Dat laatste is opvallend want het is juist een medicijn tegen angstaanvallen. Geen wonder dat wetenschappers op zoek gaan naar alternatieven.
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat Hibiscus rosa-sinensis depressie tegen gaat. Dat werd gemeten door naar de verandering van activiteit van proefdieren te kijken.

Dat lijkt een rare methode maar het is een wetenschappelijke standaard. Het blijkt dat de dieren op allerlei punten beter scoren als hen een extract van Hibiscus rosa-sinensis wordt gegeven. Een groep proefdieren die diazepam kreeg, lukte het ook om meer te bewegen maar hadden veel last van bijverschijnselen.

Links, bronnen, bij artikel Hibiscus rosa-sinensis

• Kaartje geografische verspreiding: Thomas Dijkman
• Alle foto's: Wikimedia commons
• Informatie is verkregen tijdens interviews, medische informatie komt uit onderstaande downloadbare onderzoeken:
• 1