Het geneeskrachtig Geheim van Chaga: Onderzoek, Traditie en Gezondheidsvoordelen

Latijnse naam: Inonotus obliquus

Chaga is een soort vormloze overgroeiende, parasitaire fungi of paddenstoel die vooral op berken groeit, maar ook soms op eiken, olmen en de ahorn. In Nederland heet hij eigenlijk berkenweerschijnzwam maar de meeste winkels noemen het chaga, wat de Russische naam is. Als medicijn wordt alleen het jonge bruinige vruchtvlees van de paddenstoel gebruikt en niet de oude grote zwarte. In West Europa is chaga relatief onbekend maar vanaf Oost-Europa tot aan Japan wordt chaga veel gebruikt en is het dikwijls als thee te koop. Berken groeien vooral in de iets koudere gebieden dus in de tropische delen van Azië komt chaga niet voor. Het is vooral een veel voorkoemende paddenstoel in de noordelijke delen van Eurazië, van Noorwegen tot Siberië. In Nederland zie je het soms ook.

Chaga is sinds 1955 een officieel medicijn in Rusland, uit de tijd van de USSR. Het is daar nog steeds in de apotheek te koop als thee. Traditioneel wordt er van verse paddenstoel een thee gemaakt.

Verse chaga

Pools onderzoek naar chaga

Pilat is de Poolse naam voor chaga. Pools onderzoek uit 2021 noemt chaga functioneel voedsel, ook wel medicinaal voedsel genoemd. Deze paddenstoelen heeft namelijk de beschikking over diverse medicinale functies. Het wordt van oudsher gebruikt om maag en darmproblemen, zeg maar ziekten van het spijsverteringsstelsel en virusziekten tegen te gaan en meer modern onderzoek toont aan dat het een werkzame activiteit heeft tegen diabetes mellitus type 2, zo constateren de Poolse wetenschappers. Verder stimuleert chaga het immuunsysteem en is het zelfs werkzaam tegen verschillende vormen van kanker. De Polen willen vooral een overzicht geven van een reeks aan wetenschappelijke bevindingen en gebruiken daarvoor ruim 120 andere wetenschappelijke onderzoeken.

Werkzame stoffen in chaga

Chaga of berkenschijnzwam

De Chinese onderzoeker Guiyang Xia beschreef in 2016 welke medicinale stoffen in chaga zitten. In chaga zitten veel stoffen maar laten we ons beperken tot de meest belangrijke. Er zitten veel triterpenoïden in deze paddenstoel met de namen Inonotusane D, Inonotusane E, Inonotusane F, en Inonotusane G. Deze stoffen liggen chemisch gezien dichtbij inotodiol, de stof in chaga die het meest is onderzocht. Het hoofdbestanddeel zijn de lanostanen en er bestaan daarnaast ook norlanostanen in Ganoderma lucidum en Poria cocos. Die laatste twee zijn andere paddenstoelen. Het is tegelijkertijd de reden dat vele soorten paddenstoelen overeenkomstige medicinale werkingen hebben. Medicinale paddenstoelen werken doorgaans goed voor het immuunsysteem en tegen kanker.

Traditioneel gebruik van chaga

Het vermelden van traditioneel gebruik is niet alleen een interessant 'fun fact' maar het is ook een belangrijk wetenschappelijk gegeven. In de wetenschap worden er vrijwel alleen geneesplanten onderzocht die traditioneel worden gebruikt. Zo proberen farmaceutische bedrijven traditionele kennis om te vormen tot commerciële medicijnen, maar dat lukt niet altijd. De meeste mensen blijven liever traditionele methoden gebruiken, helemaal als ze door wetenschap worden bewezen. 80% van de mensen in de wereld gebruiken plantenmedicijnen, zo ziet de Wereldgezondheidsorganisatie. In de fytotherapie, de door wetenschap ondersteunde vorm van plantengeneeskunde, is chaga een medicijn
Een boek uit de 12e eeuw maakt melding van het gebruik van chaga tegen lipkanker in Kiev, Oost-Europa.

Traditioneel gebruik in Siberië

chaga

In Siberië wordt chaga van oudsher gebruikt bij problemen in de ingewanden, het hart en de lever. Ook tuberculose wordt ermee bestreden. De Siberiërs drinken vooral een thee van chaga paddenstoelen als medicijn. Boeren in Siberië kneuzen de verse paddenstoel en gieten er heet water bij. De verkregen thee remt een reeks aan ontstekingen. In de 20e eeuw is men ook begonnen met deze thee voor te schrijven bij mensen die kanker hebben. Chaga wordt verder gebruikt tegen allerlei huidziekten omdat het een antibacteriële of antiseptische functie heeft. Voor dit doel wordt er zeep gemaakt waarin chaga is verwerkt.
In China, Japan, Korea, Rusland en de Baltische staten is chaga een traditioneel medicijn dat goed is tegen aderverkalking en hartziekten, door medici vaak aangeduid als cardiovasculaire aandoeningen.

Bewezen werkingen van chaga

Russische onderzoekers melden in 2015 al dat er 127 medicinale werkingen van chaga zijn, maar dan bedoelen ze bijvoorbeeld 5 verschillende biomechanismen die een rol spelen bij een ziekte zoals kanker. Voor ons is het van belang dat het enkele specifieke werkingen heeft. Wetenschappers hebben diverse medicinale werkingen vastgesteld van chaga. Het werkt onder andere:

Als antioxidant,
Als middel om het immuunsysteem te versterken,
Tegen ontstekingen in het algemeen,
Tegen diabetes,
Als beschermend middel voor het zenuwstelsel,
Tegen kankersoorten,
Tegen vermoeidheid,
Tegen parasieten,
Tegen verschillende virussen, zo ook het HIV-virus,

Chaga tegen kanker

Chaga is onderzocht op zeer veel kanker en allerlei manieren om chaga te bereiden blijken te werken tegen vele soorten kanker. Het is vooral op kankercellijnen onderzocht maar ook op dieren. Men probeert de stof te isoleren die vooral tegen kanker werkt, maar het lijkt er toch op dat de plant als geheel goed werkt, ondanks dat Chinese en andere onderzoekers inotodiol aanwijzen als een van de kankerbestrijdende stoffen in chaga.

Verhoging temperatuur en van kanker genezen

Chaga op een boom

Het is interessant om te vermelden dat muizen die men kanker hadden gegeven op een standaardmethode waarmee ook farmaceutische medicijnen worden onderzocht, een hogere lichaamstemperatuur vertonen als ze chaga binnenkrijgen. Het is zeer waarschijnlijk zo dat deze hogere lichaamstemperatuur een natuurlijk verdedigingsmechanisme is bij kanker. Al erg lang zien dokters dat als mensen 'spontaan genezen' van kanker dat dat vooraf gaat door koorts. Het is alsof de kankercel niet tegen verhoogde lichaamstemperatuur kan. Een koorts zou heel goed een redmiddel van het lichaam kunnen zijn om lichaamsonvriendelijke processen en stoffen af te stoten.
Om aan te geven tegen welke soorten kanker chaga is onderzocht komt hier een lijst uit een wetenschappelijk onderzoek, waarbij het woord carcinoom een medische term is voor een tumor:

1. Cervixcarcinoom bij mensen (baarmoederhalskanker)
2. Mammaire kanker bij muizen (borstkanker)
3. Maagkanker bij mensen
4. Nieradenocarcinoom bij mensen
5. Ovariumteratocarcinoom bij mensen (eierstokkanker)
6. Myeloïde leukemie bij mensen
7. Coloncarcinoom bij mensen (dikkedarmkanker)
8. Adenocarcinoom van de long bij mensen
9. Coloncarcinoom bij mensen (dikkedarmkanker)
10. Niet-kleincellige longkanker bij mensen
11. Melanoom bij muizen (huidkanker)
12. Pulmonaal adenocarcinoom bij mensen (longkanker)
13. Endometriaal adenocarcinoom bij mensen (baarmoederkanker)
14. Leukemie bij muizen
15. Hepatoma bij ratten (leverkanker)
16. Embryoteratocarcinoom bij muizen
17. Glioom bij ratten (hersentumor)
18. Hepatoma bij mensen (leverkanker)
19. Maagcarcinoom bij mensen
20. Ovariumadenocarcinoom bij mensen (eierstokkanker)
21. Nieradenocarcinoom bij mensen
22. Colorectaal adenocarcinoom bij mensen (dikkedarmkanker)
23. Longadenocarcinoom bij mensen

Chaga tegen diabetes

Stukje gedroogde chaga

Het verband tussen oxidatieve stress en stofwisselingsstoornissen zoals diabetes type 2, kanker, obesitas en cardiovasculair ziekten is goed beschreven, zo luiden wetenschappers een verhaal in over de werking van chaga. Voorts verhelderen de Poolse wetenschappers dat chaga de opname van insuline verbetert waardoor insulineresistentie wordt tegen gegaan, Dit is vooral van belang voor mensen met diabetes mellitus type 2.
Polysacchariden in chaga zijn in staat om het lipidenprofiel van het bloed te verbeteren, waardoor er minder geoxideerd cholesterol te meten is, en ze spelen ook een rol in de verbeterde staat van enzymen die glucose omzetten. Zowel de bloedsuikerspiegel, als insulineniveaus, als het lichaamsgewicht van dieren met diabetes daalt door het gebruik van chaga. De kans dat dit ook voor mensen geldt is zeer groot, maar men voert het onderzoek in eerste instantie op dieren uit om beter de achterliggende biochemische mechanismen in kaart te kunnen brengen.
Helaas zijn niet alle onderzoekers zo slim om chaga gewoon gedurende een bepaalde periode aan mensen met diabetes te geven om te controleren of veel van hen genezen of sterke vermindering van symptomen krijgen.

Betuline in chaga

Franse onderzoekers zien in 2018 dat er ook betuline en betulinezuur in chaga zit. Deze stoffen komen erin als chaga op de berk groeit. Toch is het belangrijk om deze stoffen te vermelden omdat ze ook medicinale werkingen hebben. Traditioneel wordt in Libanon en Bosnië een extract van de berk gebruikt tegen reumatische problemen zoals jicht, artritis en artrose. Betuline heeft ontstekingsremmende werkingen en dat maakt het medicinale effect van chaga alleen maar sterker, zo zie de Fransen. Dat zit zo: vrijwel alle ziekten hebben op celniveau te maken met een overdaad aan ontstekingen, en daarbij is het zo dat verschillende ontstekingsremmende stoffen elkaar versterken. Dat laatste wordt de synergische of synergetische werking genoemd.

Veel antioxidanten in chaga

Kabanoanatake is de naam voor chaga in het Japans. Japanse onderzoekers vergeleken de antioxidantwaarde van chaga met 4 andere paddenstoelen, waaronder Ganoderma lucidum, en zagen dat chaga de meeste antioxidantwaarde heeft van deze medicinale paddenstoelen. De antioxidanten zorgen voor een vermindering van oxidatieve stress, wat de grondoorzaak is van alle ziekten.

Bronnen artikel chaga

Pools onderzoek 2021: Konrad Andrzej Szychowski, et. al
Russisch onderzoek 2015: Mikhail E. Balandaykin & Ivan V. Zmitrovich
Frans onderzoek: Antoine Géry et. Al
Japans onderzoek: Yuki Nakajima et al
Chinese onderzoeker: Guiyang Xia
Eerste 4 Foto's: Lichtplant copyright reserved
Overige foto's: Wikimedia commons, publiek domein