De geneeskracht van Heritiera utilis

Latijnse naam: Heritiera utilis

Deze boom is familie van de Sterculiaceae. Het groeit van nature in Ivoorkust, Gabon, Ghana, Liberia en Sierra leone. De Ghanese naam voor deze geneeskrachtige boom is Kwakuoaduaba. In Ghana wordt door officieel opgeleide kruidenartsen het gedroogde blad bereid tot medicijn bij Kwashiokor, dat is een vorm van proteïnetekort en wordt gekenmerkt door opgezette lever en buik. Het blad werkt bloedstelpend en kan daarom tegen bloedende wonden worden gebruikt.

De bladeren en schors samen worden verwerkt tot afrodisiacum.

Geografische verspreiding Heritiera utilis

Boom staat graag aan rivieroevers en zeekusten

De Heritiera utilis is niet zomaar een boom, het is een soort die vrij dichtbij mangrovesoorten staat. Andere bomen van de genus Heritiera zijn gecategoriseerd als mangrove. Mangroves groeien in zee, aan de kust en in riviermondingen waar brak water is.

Deze boom, de Heritiera utilis groeit graag in waterrijke omstandigheden, maar kan ook in bossen met vochtige grond goed gedijen. Het is als het ware een hybride tussen een mangrove en regenwoudboom. 

Met hun wortels kunnen mangroves genoeg zoet water vinden om een bos te worden aan een tropische zeekust. Dat maakt mangroves uniek. 

Ze hebben zich aangepast aan de extreme omstandigheden zoals springvloed, hitte, en het leven in zout water.

De Heritiera utilis is een altijd groene boom en kan 45 meter hoog worden. 

Hij vormt samen met soortgenoten een moeilijk doordringbaar bos aan een zeekust en rivieroevers dichtbij zee. Het hout is zeer goed bestand tegen zout water, net als bij boomsoorten die tot de 100% mangroves worden gerekend.

Hij mag worden gebruikt voor vloeren

Ondanks dat de boom wordt bedreigd mag hij gewoon worden verwerkt tot timmerhout van vloeren en lambriseringen.

Aan de ene kant wil men dat mangrove aan de kusten van Afrika behouden moet blijven, aan de andere kant profiteert Europa van goedkoop hout dat vaak op illegale wijze wordt gekapt in Afrika.

De kusten van West-Afrika zijn voor het toerisme omgevormd tot zandstranden, echter de kap mangrove die daarvoor nodig was leidt nu tot afkalving van de kust, waardoor vele honderden meters kust zee zijn geworden. 

Vervolgens vertellen klimaatorganisaties dat dit komt door opwarming van de aarde. De ware reden is het verdienmodel van mangrove.  

Gedroogd blad Heritiera utilis, foto Amarh, Amponsah

De traditionele geneeskracht van mangrove

Streken waar mangrove groeit liggen niet zelden ver verwijderd van grotere plaatsen en steden. 

Kleinere gemeenschappen die in de buurt van mangrovebossen leven, hebben vaak niet de beschikking over een dichtbij aanwezig ziekenhuis. 

De mensen zijn daarom aangewezen op traditionele geneesmethoden.
Onderzoekers uit Bangladesh wilden graag een algemeen ethnofarmacologisch beeld opstellen van deze mangrovesoort. De boom wordt traditioneel gebruikt tegen een groot aantal ziekten.
Het wordt voornamelijk gebruikt maag- en darmziekten zoals diarree, dysenterie, constipatie, indigestie, opgeblazen gevoel, aambeien, kolieken, opkomend maagzuur en maagpijn.

Het wordt eveneens aangeraden bij huidziekten als huiduitslag, dermatitis, eczeem, wratten, acne, littekens, puisten, jeuk, schurft, infecties en zweren.

Daarnaast wordt het gebruikt bij leverproblemen zoals hepatitis. Diabetes en vergroting van de schildklier zijn ook ziekten die met de geneeskracht van mangrove kunnen worden tegengegaan..
Verder wordt jicht ermee behandeld en scharen de onderzoekers jicht onder een leverziekte, terwijl het normaliter wordt gezien als een nierziekte. 

Verder worden delen van de mangrove gebruikt als insectwerend middel en heeft het blad wondhelende activiteiten.
De twijgjes van mangrove worden gebruikt als tandenborstel en gaan op die manier mondinfecties en tandpijn tegen.

Medicinale werkingen Heritiera utilis

Er is een aantal wetenschappelijk bewezen, medicinale werkingen van delen van deze boom. Deze werkingen zijn:

1. Tegen diabetes,
   
2. Antibacteriële werking tegen minimaal 7 bacteriesoorten, Antioxidantwerking,
   
3. Pijnstillend,
   
4. Ontstekingsremmend en een
   
5. Werking tegen kanker.
   

Zoals vaak in dit soort onderzoeken benadrukken de wetenschappers het belang van verder onderzoek naar geïsoleerde bestanddelen van de plant met medicinale werking.
Het is zo dat de bestanddelen van een plant collectief de medicinale werkingen vertonen met een gering aantal bijwerkingen. 

Het is vrijwel altijd zo dat als geïsoleerde bestanddelen worden nagemaakt in synthetische vorm, er een groot aantal bijwerkingen optreden.

Daarom vindt er langzaam een verschuiving van inzichten plaats en pleiten steeds meer onderzoekers voor het gebruik van geneesplanten in plaats van het maken van pillen met synthetische stoffen die op geïsoleerde bestanddelen uit geneesplanten gebaseerd zijn.

Diclofenac als maagzweerveroorzakend middel

Over de antioxidantwerking valt te zeggen dat een extract van mangrove werkzaam is tegen een maagzweer die was ontstaan door diclofenac.

Als wetenschappers willen onderzoeken wat de medicinale werking is tegen maagzweren, geeft men proefdieren als ratten vaak een maagzweer door ze diclofenac, een voor mensen bedoelde pijnstiller, te geven.

In dit geval komt het voor de wetenschappers goed uit dat diclofenac maagzweer als één van de bijwerkingen heeft.

Verwijzingen, referenties, links artikel over mangrove

• Kaartje geografische verspreiding: Thomas Dijkman
• Foto gedroogd blad Wikimedia commons https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Heritiera_utilis_(Sprague)_Sprague_(GH0263).jpg
  
• Informatie is verkregen tijdens interviews. Medische informatie komt uit onderstaand onderzoek:
• 1