Gezonde voordelen van de custardappel of kaneelappel

Botanische Latijnse naam: Annona squamosa

De Annona squamosa is een altijd groen blijvende boom die goed groeit in tropische en subtropische regio's. Hij kan zo worden gegeten door het uit te lepelen. Er wordt daarnaast snoep, ijs en dranken van gemaakt. De Annona squamosa wordt in Engelstalige landen vaak de sugar apple of custard apple genoemd. Andere namen zijn sweet sop. In India heet het sweet apres en sitaphal of seetaphal. Een alternatieve Nederlandse naam is kaneelappel. Het vruchtvlees lijkt een klein beetje op custardvla en in de verte smaakt het daar enigszins naar. In het Nederlands heet het Custardappel. Custardappel is niet alleen lekker, het beschikt over medicinale activiteit. Verschillende groepen mensen in de wereld gebruiken de vrucht en andere delen van de boom voor medicinale doeleinden.

De custardappel is familie van de zuurzak en cherimoya. Ze behoren tot de Annonaceae -familie.

In de groene gebieden komt kaneelappel van oorsprong voor. In de blauwe gebieden is hij geïntroduceerd.

Waar komt de custardappel vandaan?

Uit welk land de custardappel oorspronkelijk komt is niet helemaal duidelijk. Over het algemeen wordt aangenomen dat het uit Zuid-Amerika komt.

Het kan echter ook komen uit Polynesië, een eilandenrijk in de Pacifische Oceaan. De Spanjaarden hebben het in de Filipijnen geïntroduceerd. Van daar uit hebben de Portugezen het verder in Azië verspreid, onder andere naar India.

Annonaceae, een familie van culinaire medicijnen

Annonaceae worden gebruikt tegen een groot aantal ziekten. Het wordt onder andere gebruikt tegen Hiv-infecties, tegen kanker, als natuurlijk antibioticum tegen bacteriën, als anti-schimmelmiddel en als algemeen ontstekingsremmend middel.

Overigens is het goed om te weten dat ook allerlei ziekten als puisten, diarree, dysenterie en maagzweer te maken hebben met bacteriële infecties of disbalans is bacteriesoorten van het microbioom.

Binnenkant custardappel of kaneelappel

Traditioneel gebruik custardappel in India

In de volksgeneeskunde van India wordt custardappel aangwend bij hartproblemen, constipatie, dystenterie, koorts, flauw vallen, aambeien, dorst, tumors, maagzweer en worminfecties.

Het onrijpe fruit wordt gedroogd, verpoederd en vervolgens gebruikt bij dysenterie, maagzweer, diarree en dyspepsie. De fruitpulp wordt gemengd met bladeren van de betelnoot om vervolgens te dienen als middel tegen kankertumors.

Extracten Annona squamosa tegen kanker

Onderzoekers hebben extracten van de Annona squamosa getest op hun anti-kanker-werking. Ze testen de vrucht op menselijke cellijnen van leverkanker, borstkanker, prostaatkanker en darmkanker.

Zowel extracten van de schil als het zaad vertonen medicinale activiteit tegen kankertumors.

De onderzoekers melden dat oxidatieve stress een factor is die altijd optreedt bij kanker. Teveel oxidatiestress leidt tot vernietiging van het DNA waardoor een gewone lichaamscel verandert in een kankercel die niet meer zich kan opheffen. Daardoor kan de kankertumor voortwoekeren.

Het is daarom belangrijk om een homeostase in dit oxidatieproces te krijgen, want oxidatieve stress wordt veroorzaakt door een overtal van vrije radicalen.

Wanneer te veel vrije radicalen in het lichaam zijn, krijgen bacteriën en virussen meer ruimte om pathogene condities te ontwikkelen. Een overvloed aan vrije radicalen kan worden ingedamd door antioxidanten uit allerlei groenten, fruit en kruiden, waarvan custardappel er een is.

Blad custardappel

Inhoudsstoffen Annona quamosa

De custardappel beschikt over proteïnen, gezonde vetten en koolhydraten. Het bevat vitamine A, vitamine C, vitamine E, vitamine B1 ofwel thiamine,

B2 (riboflavine), B3 (niacine), en B11 (foliumzuur). Er zitten voorts de volgende mineralen in goede hoeveelheden in: calcium, fosfor, chroom, natrium, zink, kalium, ijzer, mangaan en magnesium.

Het fruit bevat de alkaloïden anonaine, higenamine, roemerine, noreorydine, corydine, norisocorydine, isocorydine, en glaucine. Verder bevat het de fenolzuren α-pineen en β-pineen, limoneen, β-farneseen, β-sitosterol en rutine.

Van corydine is bekend dat het een anti-kanker-werking heeft.

Gezonde mineralen uit fruit

Over het algemeen bevat fruit relatief minder mineralen dan groenten, noten, zaden en kruiden, maar custardappel is daar een uitzondering op.

Onderzoekers uit Egypte en Rusland noemen deze mineraalgehalte relatief hoog.

Mineralen dragen bij aan een goede bloeddruk, meldt men. Een goed calciumgehalte is belangrijk voor gezonde botten en tanden.

Mineralen spelen ook een belangrijke rol bij de balans van de PH-waarden in het lichaam.

Er zitten verder veel tanninen, triterpenoïden en gezwavelde polysacchariden in custardappel. Verder bevat het alkaloïden, acetenogiden, diterpenen, cyclische peptiden en essentiële olie.

Wat te doen met de bladeren en het zaad?

De zaden bevatten iets meer fenolzuren dan het vruchtvlees en de schil, een wetenschappelijk bewezen feit vrijwel altijd opgaat in fruitland.

Het zaad heeft een hogere antioxidantwaarde de de pulp, maar mensen eten veel meer het fruit dan de zaden. De zaden kunnen wel worden verwerkt tot medicinale supplementen en medicijnen, maar dat is meer interessant voor fabrikanten om toe te passen.

Onderzoekers schatten in dat zaadextracten van Annona squamosa als nieuwe anti-kanker-medicijnen gezien kunnen worden.

Ze beseffen dat er dagelijks vele nieuwe plantaardige stoffen tegen kanker worden gevonden. Ook de pulp bevat relatief veel anti-kanker-stoffen. De hoge gehaltes aan mineralen maken de weg open voor het ontwikkelen van een natuurlijk mineralensupplement.

Ook de bladeren bevatten veel voor de mens nuttige fytocomponenten met medicinale eigenschappen. Ze bevatten glycosiden, fytosterolen, proteïnen, koolhydraten, saponinen, tanninen, alkaloïden, fenolzuren, flavonoïden, peptiden en acetogeniden.

Vele boeren gooien de bladeren weg als afval, maar ze kunnen ook worden ingezet als supplement of medicinaal product.

Antibacteriële activiteit custardappel

De pulp, het zaad en de schilextracten van custardappel vertonen antibacteriële eigenschappen tegen de volgende soorten: Salmonella typhi, S. aureus, Pseudomonas aeruginosa en B. subtilis.

De eigenschappen van de schil zijn het sterkst, en dat is vrijwel altijd zo in planten. De schil van een vrucht vormt de eerstelijnsdefensie tegen allerlei gevaren van buitenaf.

Daarom zitten aan de buitenkant de meeste insectwerende en antibacteriële stoffen, opdat het risico dat de vrucht een ziekte oploopt wordt geminimaliseerd. Maar ook de pulp zelf bevat een redelijke antibacteriële activiteit.

Hersenbeschermende werking custardappel

De fruitpulp van custardappel bevat neuroprotectieve eigenschappen. De hersenen bestaan vooral uit neuronenverbindingen, dus het werkt hersenbeschermend.

Uit een Indiaas onderzoek uit 2021 op dieren blijkt dat het werkt tegen depressie, psychose en het werkt angstremmend.

Uit het onderzoek blijkt eveneens dat er mogelijk sprake is van agressieverminderend gedrag en van een werking tegen epileptische toevallen.

Er is echter nog te weinig onderzoek gedaan om het als middel toe te laten treden tot standaard medicinale behandelingen.

Wetenschappelijk bewezen werkingen custardappel

De custardappel is redelijk goed onderzocht door verschillende onderzoeksteams wereldwijd. De vrucht wordt in allerlei gebieden in de wereld als medicinaal gezien, net als allerlei andere delen van de boom.

Wetenschappers hebben veel medicinale werkingen uit de volksgeneeskunde onderzocht, en bewezen. In ieder geval bevat Annona squamosa de volgende medicinale werkingen:

Anti-kanker,
Antioxidant,
Anti=diabetes,
Tegen hoge bloeddruk,
Verlaagt het niveau aan bloedvetten,
Beschermend voor hartziekten en vaatziekten,
Beschermend voor de lever,
Beschermend voor het Centrale zenuwstelsel, de neuronen, de hersenen
Wondhelend,
Beschermend voor de pancreas of alvleesklier,
Insectenwerend,
Tegen pathogene slakken.

Custardappel tegen diabetes

Een extract van de bladeren van de Annona squamosa vormt een middel dat de werking van de pancreas stimuleert. Hierdoor wordt er meer insuline aangemaakt.

Dat is goed nieuws voor mensen met diabetes met een verminderde werking van de pancreas, ook wel alvleesklier genoemd. Daarnaast helpt de antioxidantwerking van fytocomponenten de oxidatieve stress te verminderen. Oxidatieve stress door vrije radicalen speelt een rol bij een groot aantal ziekten, zo ook bij diabetes.

Verder zien onderzoekers dat een extract de bloedsuikerspiegel reguleert.

Door deze drie werkingen, bloedsuikerspiegelregulerend, alvleesklierondersteunend en oxidatiestressverminderend, kan het medicinale effect op diabetes verklaard worden.

Custardappel op de markt

Annona squamosa als ontstkingsremmende pijnstiller

De bladeren en de schors van de Annona squamosa hebben een werking als ontstekingsremmende pijnstiler, zo zien onderzoekers.

Zweren zijn ook een gevolg van oxidatieve stress, en het aantal zweren wordt verminderd door een extract van Annona squamosa.

In de traditionele geneeskunde wordt de plant eveneens tegen zweren gebruikt, en deze toepassing is bij deze gerechtvaardigd door wetenschappelijk onderzoek.

Medicinale activiteit tegen parasieten

Een essentiële olie van de bladeren van de Annona squamosa is werkzaam tegen meerdere parasieten, die ziekten kunnen veroorzaken zoals de slaapziekte, leishmaniasis en malaria.

Deze parasieten zijn vaak moeilijk te bestrijden met reguliere medicijnen, met name omdat ze resistent kunnen worden tegen synthetische middelen.

Parasieten zijn nog nooit resistent geworden tegen een plantaardig product.

In de volksgeneeskunde wordt een extract van Annoa squamosa al gebruikt tegen malaria. Er moet wel onderzoek naar medicinale voeding en geneesplanten worden gedaan, want chloroquine werkt niet meer goed genoeg, aangezien vele parasieten daar resistent tegen zijn.

Leverbeschermende werking

Onderzoekers beschadigden de lever van proefdieren met farmaceutische medicijnen. Vrijwel elk farmaceuticum heeft als bijwerking dat het in meer of mindere mate de lever aantast. Men heeft nog geen kunstmatig middel kunnen fabriceren dat de werking van de lever stimuleert, maar er zijn wel duizenden plantaardige stoffen bekend die dat doen.

Zo ook een extract op waterbasis van de bladeren van Annona squamosa. Fytocomponenten in het blad zijn volgens de onderzoekers in staat om beschadiging op de lever te verhelpen, zodat de lever weer optimaal functioneert.

Custardappelzaad als natuurlijke pesticide

Er blijven altijd residuen van pesticiden achter op verse groente, fruit, kruiden, noten en zaden. Eigenlijk wordt het hoog tijd voor een verplichting op het gebruik van plantaardige pesticiden die ongevaarlijk zijn voor de mens, maar die net zo goed insecten en andere problemen voor gewassen kunnen bestrijden als synthetische middelen.

Onderzoekers zien dat synthetische pesticiden vele negatieve bijwerkingen hebben voor de mens. Accumulatie van synthetische pesticiden in het lichaam vormen een groeiende zorg voor de volksgezondheid, die bovenop allerlei andere gezondheidsbedreigingen komt zoals PFAS, microplastic, milieuvervuiling, fabrieksuitstoot en medicijnen. Daarom is het van groot belang om veilige pesticiden te ontwikkelen.

Mn gebruikt het liefst een zaadextract omdat dit de beste werking heeft tegen insecten.

De stoffen in het zaad zijn niet giftig voor mensen, maar wel voor dieren. Het kan bij allerlei landbouwgewassen worden ingezet zoals: granen, gierst, zaadoliën, aardappels, rijst, rietsuiker, groente, fruit, kruiden, bloemen, medicinale gewassen, gewassen die om hun aroma worden gekweekt, en allerlei siergewassen en boomgaarden.

Bronnen bij artikel custardappel

Kaartje geografische verspreiding: Thomas Dijkman
Foto's: Publiek Domein via Wikimedia commons
Informatie is deels afkomstig uit interviews
Wetenschappelijke informatie komt uit onderstaande downloadbare bronnen:
1
2
3
4
5
6
7