De zachte geneeskracht van kattensor of kumis kucing

Botanische Latijnse naam: Orthosiphon aristatus

Met zijn rijke variatie aan antioxidanten, waaronder rozemarijnzuur, ursolzuur en eleanolzuur, heeft deze plant ook een sterke antioxidantwerking. Deze eigenschappen maken kattensnor tot een waardevolle aanvulling op een druk dagelijks leven en een nuttig middel om de nieren en het lichaam gezond te houden. Bovendien heeft Orthosiphon aristatus positieve effecten op de lever, bloedsuikerspiegel en zelfs op het microbioom, waardoor het een veelbelovende plant is met diverse gezondheidsvoordelen.

Flink bloeiende kattensnor, foto Don McCulley

Naamgeving Kattensnor Kumis kucing

Ortho betekent ''recht'' en siphon is de Latijnse naam voor 'cilinder'. Deze naam verwijst naar de bloemen, die haaks op de plant zelf staan en nog het best te vergelijken zijn met een kattensnor.

Deze plant wordt in het Maleis ''kattensnor'' genoemd. De bloem lijkt namelijk sprekend op een kattensnor. Het Maleise woord voor kat is ”kucing” en snor betekent 'kumis', vandaar dat de naam 'kumis kucing' is.

De thee van deze plant wordt in Nederland al van vroegere tijden 'Javaanse nierthee' genoemd. Daaruit blijkt al dat het volgens de traditionele geneeskunde goed is voor de nieren.

Wetenschappelijke ondersteuning traditioneel gebruik Orthosiphon aristatus

Foto genomen in het regenwoudgedeelte van Australië, Queensland, door Nonie

In vele landen wordt de thee van de bladeren als nierondersteunend kruid gebruikt. Diverse wetenschappelijke onderzoeken ondersteunen deze volksgeneeskundige toepassing en melden dat Orthosiphon aristatus inderdaad nierondersteunend en mede daarom diuretisch werkt.

Er worden meer afvalstoffen afgevoerd waardoor minder vrije radicalen in het lichaam zijn. Vanwege verminderde aanwezigheid van oxidatieve stress door vrije radicalen, vinden reumatische aandoeningen en andere ontstekingsgerelateerde ziekten minder plaats.

Traditioneel gebruik Orthosiphon aristatus

Foto: Jane Wong S.K.

In Maleisië wordt de plant gebruikt tegen koortsaanvallen, epilepsie, galstenen, hepatitis of leverontsteking, reumatische aandoeningen zoals artrose, artritis, jicht, fibromyalgie, verhoogde bloeddruk, sifilis, gonorroe en nierproblemen.

In Taiwan wordt de plant gebruikt bij nierontsteking, plasproblemen en nierstenen.

Antioxidantwerking Orthosiphon aristatus

Bladgroei kumis kucing

Uit onderzoek blijkt dat het blad van de Orthosiphon aristatus een opmerkelijke graad van variatie in https://strato-editor.com/.cm4all/uproc.php/0/lichtplanten%20mix/Orthosiphon%20aristatus/.Orthosiphon_aristatus_at_Kepong_Botanical_Garden_20230625_103147.jpg/picture-400?_=18a236acd3f antioxidantwerkingen heeft. Er moeten componenten in zitten die minstens zo sterk werken als quercetine.

Dat is een ander fytonutriënt met antioxidantkwaliteiten. Dat zei men jaren geleden al, en later zal blijken dat rozemarijnzuur dit sterke component is.

Er zitten ruim 1000 stoffen in een plant, dus soms duurt het jaren voordat men een duidelijk werkzame stof heeft vastgesteld.

Uit ander onderzoek blijkt dat er flavonoïden, triterpenoïden, steroïden, essentiële oliën, coumarinen en saponinen of zeepstoffen in zitten. Een van de werkingen is dat er meer lichaamseigen vrijeradicalenvangers worden aangemaakt door enzymwerkingen in kattensnor, zo blijkt weer uit een derde onderzoek.

Deze werkingen bij elkaar maakt kattensnor een goede aanvulling op het drukke dagelijks leven en een prima middel om de nieren en de rest van het lichaam in topconditie te houden.

kumis kucing inde vrije natuur

Orthosiphon aristatus werkt nierbeschermend

Onderzoek laat zien dat in vergelijking met een synthetisch standaardmedicijn Orthosiphon aristatus goede nierbeschermende werking laat zien. De wetenschappers kregen hun bewijs voor deze stelling door veranderingen in biomarkers en enzymniveaus te noteren.

Het blijkt dat de enzymprocessen die Orthosiphon aristatus in gang zet het immuunsysteem ondersteunen. Verder zitten er antioxidanten in de thee van deze plant waardoor ontstekingsprocessen worden verminderd.

Er zitten speciaal componenten in die goed zijn voor de bescherming van het nierweefsel, waardoor gifstoffen beter het lichaam verlaten. Zowel de nieren als het hele lichaam hebben daar baat bij.

Rozemarijnzuur in kumis kucing of kattensnor

Foto van de bladeren van kattensnor

Uit onderzoek blijkt als de bladeren van kattensnor gedroogd worden en er een hoger gehalte aan rozemarijnzuur in de bladeren zit, de antioxidantwaarde sterk toeneemt. Er blijkt een gistextract te zijn dat ervoor zorgt dat de plant meer rozemarijnzuur gaat aanmaken en daardoor wordt ook de antioxidantwerking krachtiger.

De onderzoekers denken dat het goed is om dit als onderzoek te publiceren, omdat het mogelijkerwijs kan worden gebruikt als ''functional food'', voedsel met een medicinaal doel.

Er blijkt een belangrijk verband te bestaan in de werking van rozemarijnzuur en stoffen in kumis kucing.

De onderzoekers hopen hiermee een middel te hebben gevonden om de plant beter te beschermen tijdens fermentering en drogen. Wanneer de plant licht is gefermenteerd, net zoals zwarte thee, neemt het aantal antioxidanten toe.

Orthosiphon aristatus stopt productie vrije radicalen

Veranderingen in het DNA door vrije radicalen kunnen leiden tot ziekte zoals kanker en aderverkalking, stellen wetenschappers in hun inleiding. Gelukkig zitten er sterke antioxidanten in Orthosiphon aristatus zoals ursolzuur en eleanolzuur. Deze kunnen vrije radicalen vangen en uitschakelen.

Een van de vrije radicalen heet nitraatoxide en dit wordt onder andere geproduceerd door het lichaam zelf doordat macrofagen, als ze getriggerd worden, het vrijlaten. Ursolzuur uit kattensnor zorgt ervoor dat deze macrofagen geen vrije radicalen meer produceren. Dus het stopt op twee manieren de aanwezigheid van vrije radicalen in het lichaam.

Fotoserie kattensnor

Orthpsiphon aristatus tegen diabetes

Stoffen in kattensnor geven de alfaglucosidase een boost waardoor er meer omzetting van sucrose en maltose plaats vindt. Hierdoor wordt de bloedsuikerspiegel verlaagt. Daardoor is een thee van de bladeren van kumis kucing goed voor mensen met diabetes

Uit ander onderzoek blijkt dat de volgende fytonutriënten helpen met het stabiliseren van de bloedsuikerspiegel: sinensetine, curcumine, braziline, gingerol, shogaol, hesperidine en naringine.

Onderzoekers onderzochten welke formule in combinatie met Orthosiphon aristatus de beste werking had voor de bloedsuikerspiegel.

De onderzoekers denken dat de Javaanse nierthee beter werkt in combinatie met andere stoffen, waarvan wetenschappelijk bekend is dat ze tegen diabetes werken, zodat er meer chemische processen in gang worden gezet, waardoor diabetes kan worden gestopt.

Kattensnor tegen leververvetting

Bloem kattensnor

Een onderzoek dat is gepubliceerd in 2023 toont aan dat kattensnor niet alleen goed is voor de nieren, maar ook voor de lever. Het kan een niet alcoholische leververvetting tegen gaan. Een dergelijke leververvetting staat in verband met ziekten zoals obesitas en diabetes. Het blijkt dat allerlei leverenzymen beter worden aangemaakt als een kuur van kattensnor wordt gedaan. Men ziet bijvoorbeeld dat er meer lichaamseigen antioxidant enzymen worden aangemaakt door de lever, zoals superoxidedismutase.

Dit enzym is tot nu toe het meest sterke antioxidant, en het zit niet in groente, fruit of kruiden, nee, het wordt door de mens zelf aangemaakt. Maar dan moet de lever wel in optimale conditie zijn, en daar kan kattensnor goed bij helpen.

Kattensnor verlaagt urinezuur

Een hoog niveau aan urinezuur in het bloed heeft te maken met een verstoorde werking van het microbioom in de darmen. Dat staat in een onderzoek uit 2023.

Dit onderzoek stekt dat het nu duidelijk is dat te veel urinezuur in relatie staat tot het microbioom en een verminderde werking daarvan. Het blijkt dat kattensnor niet alleen goed is voor de nieren, en zo de nieren stimuleert om urinezuur af te voeren, maar dat kattensor ook een verbeterende werking heeft op het microbioom.

Een te hoog gehalte aan urinezuur in het bloed staat in relatie tot meerdere reumatische aandoeningen zoals jicht, artritis, fibromyalgie, hoge bloeddruk, hartritmestoornissen, nierziekten, metabool syndroom en diabetes. Daarom kan het voor grote groepen mensen geen kwaad om regelmatig thee van kattensnor of kumis kucing te drinken.

De geneeskracht van rozemarijnzuur

Kattensnor in de tuin

Eerder is al aandacht besteed aan rozemarijnzuur. Maar er is zoveel belangstelling dat telkens nieuwe onderzoeker ernaar worden gedaan. In kumis kucing zit veel rozemarijnzuur, wat een ester van koffiezuur is. Deze stof zit ook in rozemarijn en salie, en het geeft een bijzondere smaak aan een kruid. Daarnaast heeft het een sterke medicinale werking. Het is een antioxidant die allerlei vrije radicalen kan opruimen en zo oxidatieve stress sterk vermindert.

Wetenschappers denken in 2021 dat het wellicht efficiënter is om voortaan te abstraheren uit kumis kucing, in plaats van uit salie of rozemarijn, zoals nu gebeurt. Rozemarijnzuur wordt de meest dominante fytocomponent genoemd die in kattensnor zit. Het heeft onder andere antibacteriële werking.

Bronnen artikel kattensnor of kumis kucing

Kopfoto: Adrina Aknes
Tweede foto: Don McCulley
Derde foto: Nonie
Vierde foto: Jane Wong S.K.
Overige Foto's: Wikimedia commons, Publiek domein
Medicinale werkingen: https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/10496475.2021.1911904?journalCode=whsm20
Rozemarijnzuur: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29433683/
Tegen te veel urinezuur: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37355082/
Tegen vervette lever: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36678606/
Antioxidant: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9866040/
Tot welke ziekten urinezuur leidt:
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fcvm.2021.641136/full