De wondermooie heilzaamheid van holwortel

Latijnse naam: Corydalis cava

Holwortel is een mooi plantje dat al in maart bloeit. Het is één van de vroegst bloeiende planten na de winter. Holwortel groeit goed in bossen. Van oorsprong is de plant ingevoerd en geplant op landgoederen teneinde een mooi gemengd bloementapijt te creëren dat een groot deel van het jaar bloeit. Holwortel is een plant die zich door verwildering heeft vermeerderd. Deze plant bloeit in verschillende kleuren. Al naar gelang de aard van de grond kunnen de bloemen roze tot donkerpaars zijn.

Paars komt het meest voor maar er is een variëteit van deze plant met witte bloemen.

Naamgeving holwortel

De Latijnse naam voor deze plant is Corydalis cava. Corydalis is de Griekse naam voor de kuifleeuwerik, een leuk klein vogeltje met een kuifje op zijn koppie. De bloemetjes van de holwortel doen enigszins denken aan deze kuif.

Cava is uiteraard het Latijnse woord voor ´hol´. Fantasierijke plantenbekijkers zien in het bloemetje een vogeltje dat op een takje zit. 

De holwortel heeft geen knol maar een enkele millimeters dunne wortel die rond gebogen is; het lijkt enigszins op een uitgeholde aardappel, vandaar komt de Nederlandse naam holwortel.

Wat is de holwortel?

Van de holwortel is de wortel eetbaar maar hierbij moet worden aangetekend dat hij narcotische eigenschappen heeft. 

Holwortel bloeit vroeg in het voorjaar met paars-roze of witte bloemen. Het is een leuk bloemetje om te zien.

Holwortel groeit in heel het vasteland Europa, van Zuid-Europa tot Denemarken en zelfs Zweden. 

Oorspronkelijk kwam holwortel alleen in Zuid-Europa voor. Hij is geïntroduceerd in de rest van Europa, zo ook in Nederland.

Holwortel, een stinsenplant

Holwortel bedekt grond in bos

De holwortel valt in Nederland in de categorie stinsenplanten. Het woord stinsen betekent in het Fries ´stenen huis´. Vroeger waren de huizen die met stenen versterkt waren eigendom van de adel. Deze hadden in het noorden des lands grote landgoederen waarop bloeiende planten werden geplant. Deze werden stinsenplanten genoemd.

Naast holwortel zijn onder andere gele anemoon, haarlems klokkenspel, boerenkrokus, blauwe druifjes, gevlekt longkruid, wilde hyacint, winterakoniet, sneeuwklokje, lelietje-van-dalen en trompetnarcis. Dit worden stinsenplanten genoemd.

Zelf holwortel kweken

Je kunt een zakje met te verwilderen zaden kopen en deze in de tuin strooien. Je krijgt dan allemaal planten die elk jaar opnieuw de tuin vrolijk kleuren.

Holwortel is typisch zo´n verwilderingsplant. Je kan een zakje holwortelzaad bestellen bij diverse winkels. 

Denk eraan dat het zaad slechts een maand zijn kiemkracht behoudt, als het via de post wordt gestuurd, tenminste dat zeggen sommige online verkopers. In de natuur valt het zaad in de zomer en ontkiemt het vlak na de winter waarna het met de eerste warmte omhoog schiet.

Een andere manier om aan holwortel te komen is om het (stiekem) met wortel en al uit te graven in het bos. 

Het plantje moet vervolgens het liefst dezelfde dag geplant worden maar het zal waarschijnlijk toch wel dood gaan, tenminste het bovengrondse deel. 

Ondergronds blijft het in leven en komt het na de winter gelijk weer op.

Blad van holwortel

Geneeskracht van holwortel

Holwortel werkt ontspannend op de spieren door de bulbocapnine, een alkaloïde dat de wortel bevat. 

Daarnaast zitten er de fytonutriënten corydaline en bulbopadine in. 

Deze stoffen maken holwortel tot een rustbrengend middel.

Er zijn geen bijwerkingen van holwortel bekend, als je het met mate gebruikt. Door zijn narcotische werking is het een pijnverlichtend middel. Het wordt onder andere bij spiersamentrekkingen gebruikt.

Is holwortel giftig?

Zijn slaapverwekkende en pijnstillende werking is voor sommige officiële Nederlandse instanties aanleiding om het als een giftige plant te beschouwen. 

Volgens dezelfde criteria zijn alle rustgevende synthetische geneesmiddelen eveneens gifstoffen.

Dat klopt ook, want alle pijnstillende farmaceutische medicatie is giftig voor de lever, zelfs meer giftig dan holwortel. 

Bovendien moeten we giftigheid zien in het licht van wat Paracelsus, een Middeleeuws arts  heeft gezegd.

Hij zei dat alle planten giftig zijn als we ze te veel gebruiken. Het gaat altijd om de balans tussen de hoeveelheid, in de mate waarin we een product om medicinale redenen innemen.

Corydalis yanhusho

Er zijn meerdere corydalissoorten met pijnstillende werking. In de VS maakte Dr. Oz de Corydalis yanhusho bekend door het aan te bevelen tegen pijnen bij fibromyalgie.

In plaats daarvan zou je ook holwortel kunnen gebruiken. In planten die directe familie van elkaar zijn vinden we vaak dezelfde medicinale stoffen. 

Corydalis yanhusho is een van oorsprong Chinese plant en de holwortel is zijn Europese familielid.

Samen met slaapmutsje

Corydalis cava ofwel holwortel zit ook verwerkt in sommige plantenmedicijnen, zoals phytonoxon. Daarin zit het verwerkt samen met slaapmutsje.

Het plantaardig medicijn is een rustgevend middel of slaapmiddel. Een onderzoek uit 1995 vertelt dat beide planten over veel isoquinoline alkaloïden beschikken, en deze hebben een rustgevende werking op de neurotransmitters.

Witbloemige holwortel

Traditioneel gebruik is rationeel onderbouwd

Zowel de Corydalis cava als de Corydalis yanhusho worden in Europa en Azië gebruikt om de analgetische, sederende, narcotische, ontstekingsremmende, anti-allergische en anti-tumor activiteiten. Deze medicinale activiteiten zijn wetenschappelijk bewezen. Hiermee zijn vrijwel alle traditionele toepassingen rationeel onderbouwd door wetenschappers.
In de traditionele plantengeneeskunde in Europa wordt Corydalis cava ingezet bij

1. Depressie,
2. Neurosen, tics en dwangmatige handelingen,
3. Emotionele stoornissen,
4. Ernstige zenuwbeschadiging,
5. Ernstige neurologische aandoeningen
6. Prikkelbaarheid,
7. Mentale ziekten,
8. Insomnia(slapeloosheid)
9. Verminderd geheugen
10. Angst
11. Spanning

Antitumorwerking

Onderzoekers hebben in 2010 een studie verricht naar de antitumorwerking van proteïnen in holwortel. 

Het blijkt dat bepaalde eiwitten in holwortel giftig zijn voor kankercellen, wat wil zeggen dat ze tumorcellen kunnen kapot maken. De onderzoekers zien deze proteïnen als een mogelijk antikankermiddel.

We kunnen dit onderzoek in het licht plaats van een boek van Brian Peskin, het verzwegen verhaal over kanker, waarin hij een proteïnedieet aanraadt voor mensen met kanker. De onderzoekers naar Corydalis cava hebben echter een heel ander uitgangspunt; zij zoeken naar specifieke proteïnen met antikankerwerking.

Brian Peskin echter denkt zelfs dat proteïnen uit vlees tegen kanker werken, terwijl uit duizenden onderzoek blijkt dat vlees kankerverwekkend werkt. 

Plantaardige en dierlijke proteïnen hebben een totaal andere werking voor de mens.

Holwortel

Holwortel tegen geheugenverlies

Een onderzoek uit Denemarken uit 2005 laat zien dat Corydalis cava, en enkele andere Corydalissoorten de aanmaak van het enzym acetylcholinesterase  stimuleren. Dit enzym is minder aanwezig als mensen last hebben van geheugenverlies. De Denen zien in holwortel een mogelijk medicijn tegen geheugenverlies.

Men zag ook dat hoe meer men toediende hoe meer het enzym acetylcholinesterase  wordt aangemaakt, wat inhoudt dat de medicinale werking dosisafhankelijk is. 

Met het testen van een dosisafhankelijke werking zien wetenschappers of ze het op farmaceutische wijze kunnen inzetten. 

In de Deense traditionele geneeskunde wordt holwortel al sinds de Middeleeuwen ingezet bij verminderde werking van het geheugen en deze werking is aldus door wetenschappers bevestigd.
Een belangrijke aanpak bij mensen met alzheimer is om het niveau aan acetylcholine te verhogen. Dat kan door het aanmaken van deze stof, waarvoor het enzym acetylcholine nodig is.

Bronnen artikel holwortel

1. http://nl.wikipedia.org/wiki/Holwortel
2. http://de.wikipedia.org/wiki/Hohler_Lerchensporn
3. http://nl.wikipedia.org/wiki/Stinsenplant
4. http://kruidje33.wordpress.com/2012/03/29/holwortel-geeft-ontspanning-en-daadkracht/
5. http://hetreestdal.nl/?p=17
6. http://www.cruydthoeck.nl/wilde+bloemen/corydalis+cava
7. Antitumorwerking 2010: https://bmccomplementmedtherapies.biomedcentral.com/articles/10.1186/1472-6882-10-78
8. Samen met slaapmutsje 1995: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7710431/
9. Verbetering geheugen: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0378874105006550
10. Foto's: Wikimedia commons