De medicinale siertuin

Lust voor het oog, must voor geest en lichaam

Sierlijk medicijn

Heemst

Vroeger beschikte elke boerderij over een boerderijtuin. In deze tuin groeiden alle medicinale planten. Boeren wisten vroeger niet alleen veel van landbouw maar ook veel van medicinale planten. Sterker nog: elke boer ziet dat zijn koeien eigenlijk liever medicinale bloemen eten in plaats van gras. Nu is het zo dat allerlei planten mooi zijn om naar te kijken aangezien ze vrolijk bloeien. Sierlijkheid, medicinale eigenschappen en culinaire waarde kunnen samenkomen in de medicinale siertuin.

Wild of geordend

Hieronder staan een aantal mooi bloeiende planten die je zou kunnen gebruiken in de medicinale siertuin. 

Er zijn in principe twee manieren om een siertuin in te richten. Ten eerste kun je een siertuin wild maken en ten tweede is een siertuin mooi als alles er geordend bij staat. 

Zowel wilde als geordend kan een siertuin zijn charmes hebben. Je zou het zelfs kunnen combineren door een wilde sierstrook aan te leggen naast een geordende keukenkruidentuin.

Een ordening kun je aanbrengen door buxushagen te maken. Deze lage hagen zorgen voor een rustige omgeving van de planten; het houdt de wind tegen. Daarnaast kun je de desbetreffende planten makkelijker afbakenen. Sommige planten kunnen namelijk behoorlijk woekeren.

Tabel 72 sierlijke medicijnplanten

Valeriaan

In onderstaande tabel staan 72 planten. Voor de meeste tuinen in Nederland is dat een groot aantal aangezien tuinen een beperkt oppervlak hebben. Het is uiteraard zo dat elke plant andere groeiomstandigheden heeft. Bodemvochtigheid en zon zijn de belangrijkste groeiomstandigheden, Daarnaast kan het van belang zijn of er veel dan wel weinig kalk in de grond zit. De tuinier kan zelf zoeken welke plant het beste in zijn of haar tuin past.

Voorbeelden van planten die er niet in staan

Kerstroos

In bovenstaand overzicht zijn ontzettend veel medicinale producten niet opgenomen. Enkele voorbeelden zijn: brandnetel, weegbree, madeliefje, witte dovenetel, hondsdraf, paardenbloem, perzikkruid en robertskruid. Al deze planten zijn eenvoudig in het wild te vinden maar dat betekent niet dat je ze niet in een tuin kunt houden. 

Deze planten hebben hun eigen schoonheid maar behoren volgens de meeste mensen niet tot de allermooiste sierplanten. In de tabel staan allen planten met een mooie, sprekende bloem, of enkele bomen en struiken die vruchten opleveren.

Voeding is medicijn

In bovenstaande tabel kom je zowel fruitsoorten, keukenkruiden als medicinale planten tegen. Er staan zelfs enkele bomen in. Het is helemaal niet verkeerd om lijsterbessen of walnoten uit je eigen tuin te kunnen oogsten. Deze twee voedingssoorten behoren tot de medicinale voeding. In feite is het zo dat vrijwel elke voeding goed is voor een bepaald deel van het lichaam. 

Wie gezond wil zijn en ziektevrij moet terug gaan naar de basis en voeding beschouwen als medicijn, zoals ook de goddelijke vader van de geneeskunde Hippocrates dat deed. 

Vreemd genoeg zien artsen van de 20e en begin 21e eeuw voeding niet meer als medicijn maar de kans is zeer groot dat dit slechts een tijdelijke misvatting van de moderne artsenij betreft.

Waarom zelf groenten kweken?

Spitslobbige vrouwenmantel

Wie een tuin heeft die zowel mooi is als nuttig, doet zichzelf en zijn of haar omgeving een groot plezier. Schoonheid verenigen met plantenkennis is een goed streven. Daarnaast kan het geen kwaad om zelf voeding te produceren. Allerlei supermarktvoeding bevat residuen van bestrijdingsmiddelen voor onkruid en insecten. Het is wettelijk toegestaan om deze overblijfselen van landbouwgif op voeding te verkopen. Daarnaast wordt het gif via de wortels opgenomen. Dat is een belangrijke reden om zelf groenten te kweken.

Middelste Teunisbloem

De prijs is een belangrijk argument

Er is een verschil tussen biologische en biologisch-dynamische voeding. Het belangrijkste verschil is dat biologische voeding slechts iets minder gif bevat terwijl biodynamische voeding gifvrij is. Het nadeel voor de consument is dat aan ´gifvrij´ een ander prijskaartje hangt; het is nog duurder. Daarom is het verstandig om zelf een aantal producten te verbouwen. Een kersenboom, pruimenboom, geënte appelboom, hazelaar of abrikozenboom staan niet in bovenstaand schema maar deze zijn ook allemaal een prima idee om in de tuin te plaatsen. In feite zijn er mogelijkheden te over.

Een volgroeide walnotenboom zal zoveel walnoten voortbrengen dat een gezin het in een jaar niet kan opeten. Misschien is het verstandig om deze walnoten te schenken aan buren of ze te ruilen voor andere producten.

Balkon, vensterbank, geveltuin

Stalkruid

Het is onmogelijk om geheel te voorzien in de behoefte van een gezin maar je kunt in ieder geval de boodschappen aanvullen. Verder is een kweektuin een educatief instrument. Je leert kinderen hoe de natuur in elkaar steekt. Zelfs een balkontuin kan voorzien worden van kruiden en daarnaast kun je kruiden in de vensterbank kweken. Je kunt zelfs een verticale gevelmoestuin beginnen. Niemand hoeft volledig afhankelijk te zijn van het winkelaanbod.

Bronnen De medicinale siertuin

• Boek: Geneeskrachtige planten en kruiden, Dr. Ute Künkele en Till R. Lohmeyer
  
• Boek: Groot Handboek Geneeskrachtige Planten, Geert Verhelst