De kranige geneeskracht van karaya

De gom van karaya wordt gebruikt als E-nummer. Het is een verdikkingsmiddel.

Botanische Latijnse naam: Sterculia urens

Karaya behoort tot de familie van de stinkbomen. De karayaboom komt van oorsprong uit India, Myanmar, Sri Lanka en Pakistan en kan zo´n 15 meter hoog worden. De zaden en de jonge loten van deze boom kunnen gegeten worden maar dat gebeurt niet vaak; alleen in tijden van honger. Karaya is onder andere familie van de cacaoboom. Uit de bast van de boom is een stof te winnen die we gom noemen. Deze gom wordt voor enkele fytotherapeutische doeleinden ingezet. Het heeft een groot zwelvermogen; daarom wordt het aangewend om het hongergevoel te stillen; dat kan een uitkomst zijn bij mensen met obesitas.

Naamgeving Sterculia urens

In het Latijn wordt karaya Sterculia urens genoemd. In het Nederlands schrijven we soms Caraya. Urens betekent ´oosten´ en dat slaat op het feit dat deze boom niet uit de westerse maar uit de oosterse wereld komt.

De naam sterculia komt van ´stercus´ wat mest betekent. De geur en blaadjes van sommige sterculia soorten doet daaraan denken. 

Het is ook de reden de boom in het Nederlands stinkboom heet. dat In het Engels heet deze boom Indian-tragacanth of gum karaya.

Vrucht karaya aan de boom

Traditioneel gebruik karaya in India

Karaya is een boom die van oorsprong groeit in India, Laos, Myanmar, Sri Lanka, Thailand, en Vietnam. De gom van karaya wordt traditioneel gebruikt in de behandeling van verschillende aandoeningen zoals blaren, diarree met bloed, dysenterie, gewrichtspijn, maagproblemen, als antigif bij slangenbeten, en bij keelontsteking.

Verder is het een middel dat wordt gebruikt als tonicum, een versterkend middel, en het wordt bij jam gedaan en ingemaakte vruchten, om het geheel te verdikken.
Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat het bewezen helpt bij menstruatieproblemen, huidverkleuring en maagzweer.

Ook het traditionele gebruik bij blaren, gewrichtspijn, keelontsteking is wetenschappelijk bevestigd.
Vrijwel alle delen van de boom, dus ook de bladeren, bast en het hout worden ingezet bij ziekten, maar in Nederland wordt eigenlijk alleen de gom gebruikt.

Karaya als E-nummer

In de voedingsindustrie wordt karaya gebruikt om E416 van te maken. 

Dit is een toevoeging die in beperkte vorm mag worden gebruikt in producten met een eko-keurmerk. 

Het wordt gebruikt als verdikkingsmiddel, ook wel emulgator, bijvoorbeeld in plaats van de niet-vegetarische stof gelatine, wat van vooral van dierenhuid en in mindere mate van dierenbotten is gemaakt. E416 kan je aantreffen in gebak, sauzen en kauwgum.

Productie karayagom

Naast het natuurlijk voorkomen in India en Pakistan wordt de karayaboom tegenwoordig gekweekt om zijn gom. 

Hij groeit op plantages in Australië, Panama, Filipijnen, Indonesië, Senegal, Sudan en Vietnam. India is de grootste producent van karayagom.

Het land brengt elk jaar 3500 ton voort van de totale jaarlijkse wereldproductie van 5500 ton. De belangrijkste overige producenten zijn: Senegal, Sudan en Pakistan.

Botanische illustratie van William Roxburgh, gemaakt in 1795, Dit is een bladzijde uit een boek genaamd Plants of the coast of Coromandel Coast Tamil Nadu Andhra Pradesh India Flora Fruits Flowers

Werkzame stoffen in Sterculia urens

Van karaya wordt voor fytotherapeutische doeleinden het gummi of karayagom gebruikt. 

Deze wordt uit de stam van de karayaboom onttrokken. Hierin zitten de volgende belangrijke werkzame inhoudsstoffen: gom in de vorm van glycanorhamnogalacturonaanzuur.

Dit is een enigszins gecompliceerde stof die vooral bestaat uit galacturonzuur en rhamnose en in minder mate uit galactose en glucuronzuur. Verder bevat het gom nog een beetje zetmeel.

Karayagom, goed voor chronische constipatie

Karayagom wordt niet opgenomen noch verteerd in de darm. Het is enkel in staat om water te absorberen. 

Hieruit volgt de directe medicinale werking. Door het zwelvermogen verandert het in een viskeuze massa. 

Het verkrijgt grote volume en stimuleert de darmperistaltiek. Hierdoor wordt het ingezet bij chronische constipatie en fistels.

Karayagom bij obesitas

Karayagom kan door het zwelvermogen, als het wordt ingenomen voor de maaltijd met voldoende water, dienst doen als middel waarvan je snel vol gaat zitten. 

Hierdoor eet je minder. Dat kan een belangrijke reden zijn om karayagom te gebruiken.

Het geeft snel een verzadigd gevoel, remt de eetlust en is daarom een uitstekend middel in een dieet om obesitas te bestrijden. Overigens is er en arts die zegt dat obesitas oplossen met water alleen ook mogelijk is. 

Vele artsen melden dat obesitas oplossen een stuk sneller gaat met een programma voor lichaamsbeweging. 

Verder is het onthouden va dikmakende stoffen als suiker, transvetten en wit meel ook een goed idee als je obesitas wilt voorkomen of genezen.

Dosis en veiligheid karayakuur

• Je kunt een half uur voor de maaltijd twee tot drie koffielepels met karayagom innemen, gepaard gaande met het drinken van drie glazen water. 
• Karaya is een veilig middel maar moet worden vermeden wanneer men last heeft van pylorusstenase en het moet met beleid worden ingenomen als sprake is van megacolon.

Close up bloem karayaboom

Bezoek een arts of fytotherapeut

De karayaboom

Een groot deel van de informatie over de in dit artikel genoemde geneesplant komt uit het boek Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst. Dat is een handboek in de fytotherapie.

Het is echter niet geschikt om aan zelf-genezing te doen. Wie ergens last van heeft dient een arts of fytotherapeut op te zoeken voor een goede diagnose en keuze voor de beste middelen, afgestemd op jouw persoonlijke situatie. De kennis en wetenschap die hier genoemd staan is van puur informatieve aard. Het is niet bedoeld als medisch advies.

Bronnen artikel karaya of Sterculia urens

1. Medicinale werkingen: Boek: Groot Handboek Geneeskrachtige Planten, Geert Verhelst
2. Foto´s: Wikimedia common, publiek domein
3. Algemene informatie karaya: http://de.wikipedia.org/wiki/Karaya
4. Algemene informatie: http://www.flowersofindia.net/catalog/slides/Gum%20Karaya.html
5. Algemene informatie karaya: http://www.kachabogums.com/karaya-gum.html
6. Traditioneel gebruik karaya: https://www.researchgate.net/publication/357932369_Sterculia_urens_Traditionally_important_medicinal_tree
7. Algemene informatie karaya: PDF: Sterculia urens