De geneeskracht van Tijgernootjes of aardamandel

Latijnse naam: Cyperus esculentus

Cyperus esculentus wordt gevonden in zowel in Spanje, Noord-Afrika als West-Afrika. Het is voor het nietsvermoedend oog een grassoort waar niets bijzonders aan lijkt. Opvallend aan deze soort is dat de zaadhalmen haaks op de grasspriet zelf groeien. Het eetbare aspect groeit onder de grond, vandaar de namen als earth almond of aardamandel.
In het Engels wordt deze plant tigernut, earth nuts, earth almond, rush nuts, en chufas genoemd. In het Nederlands wordt het soms knolcyperus genoemd. In Spanje, waar deze grassoort groeit, heet het chufa. In Spanje wordt een horchata de chufa van deze knolletjes gemaakt, een soort melk. Je zou het aardamandelmelk kunnen noemen.

In het Nederlands heeft deze plant als voeding drie namen: Tijgernootjes, knolcyperus of aardamandel

Geografische verspreiding van het tijgernootje. Van oorsprong komt de plant alleen in Afrika en Zuid Europa voor. Alle andere verspreiding is via mensen gebeurd.

Bereidingswijzen tijgernootjes

In Noord-Afrika en West-Afrika worden de nootjes enige tijd in water gelegd waarna ze rauw worden gegeten.

In sommige landen, zoals Egypte, worden de nootjes geroosterd en verpoederd waarna ze worden toegevoegd aan koffie, als een gezonde aanvulling op deze drank.

In het antieke Egypte, ten tijde van de farao's, werden er ook al tijgernootjes genoten.

Tijgernootjes als medicijn

In Ghana liggen de knolletjes op elke markt. Ze worden tiger nuts genoemd.

Het is zeer waarschijnlijk dat commerciële nootfabrikanten die ongezonde producten voortbrengen de naam tijgernootje commercieel interessant vonden, en daardoor hun product deze naam gaven.
Helaas levert dat verwarring op, want industriële fake tijgernoten uit de supermarkt zijn ziekmakend en de echte, plantaardige tijgernoten uit Afrika zijn een medicijn bij allerlei ziekten.

In Ghana worden ze verkocht bij medicijnstalletjes als afrodisiacum, een product dat het sexleven van de man verbetert.

Traditionele kijk tijgernootje in India

In de ayurveda, de Indiase traditionele geneeskunde is het tijgernootje een verkoelend middel, zorgt het dat de ingewanden meer slijmstoffen produceren, een afrodisiacum, wordt de eetlust erdoor opgewekt, en wordt het smaakvermogen verbeterd.

Het kan verlichting geven bij oogproblemen, brandende gevoelens en warmteregulering in het lichaam.

Verbouw tijgernootje in Spanje, foto Publiek Domein via Wikimedia commons

Antiek Chinees boek vermeldt aardamandel als medicijn

In een antiek Chinees boek, Min-Yi-Bie-Lu, worden tijgernootjes als medicijn genoemd. Ze worden gezien als medicijn tegen depressie, flatulentie, jeuk, onaangenaam gevoel en te vol zitten, wat vaak wordt aangeduid als dyspepsie.
Overigens is het een klein raadsel waarom een antiek Chinees boek dit medicijn beschrijft, want Afrika ligt ver weg voor China, maar we kunnen aannemen dat de zijderoute, de handelsroute tussen China, het Midden-Oosten en Europa, die ook al rond het jaar 0 volop in bedrijf was, producten uit Afrika en Europa aan China leverde.

Daarnaast was er ook een levendige handel tussen India en Afrika. Het tijgernootje kan ook via India in China terecht zijn gekomen.

Tegenwoordig groeit de aardamandel in Oergoerië, een autonome provincie in China.

Tijgernootjes, foto Tamorlan

Oriëntine tegen schade door hersenberoerte

Oriëntine is een flavonoïde monomeer. In de jaren 10 van de 21e eeuw verwierf deze stof bekendheid om zijn farmacologische capaciteiten.

Het kan kankercellen doden, heeft een bewezen anti-tumorwerking, werkt tegen straling, gaat verouderingsgevolgen tegen heeft en het bezit een werking tegen hartaanvallen door ischemia.
Gewapend met deze kennis openen wetenschappers een onderzoek naar de aardamandel, waar deze stof in zit.

Men ziet ook dat deze stof uit het blad van de aardamandel kan worden gehaald, en dat de stof nog niet is gecheckt op een hersenbeschermende werking.
Ischemia is een algemene term en heeft in dit geval te maken met verminderde bloedtoevoer, waardoor de kans op hartproblemen groter is.

Een verminderde bloedtoevoer is eveneens de meest voorkomende oorzaak van beroerte. Dat is tegelijkertijd de reden dat mensen met aderverkalking en hartproblemen een groter risico lopen op beroerte.
De onderzoekers willen graag weten of oriëntine in de knolcyperus of aardamandel ook kan helpen bij beroerten en de gevolgen daarvan.

De gevolgen ervan zijn een zuurstoftekort en wanneer de hersenen, maar ook delen van het hart, te weinig zuurstof krijgen, spreken wetenschappers van ischemie reperfusie.

Dit zuurstoftekort kan voor blijvende schade zorgen, maar in de laatste jaren is gebleken dat specifieke antioxidanten de schade kunnen herstellen.
Uit een studie op hippocampuscellen van muizen blijkt dat de gevolgen van een beroerte, namelijk minder levendige hersencellen, kunnen worden verzacht door toediening van de stof oriëntine uit de aardamandel.

Deze bevinding kan volgens de wetenschappers een reden zijn om toekomstig onderzoek te doen naar de werking van oriëntine als therapeutisch middel bij mensen.

Tijgernootjes op demarkt in Ghana, foto Flixtey

Tijgernootje als antibacterieel middel

Staphylococcus aureus, S. epidermidis, Salmonella typhi S. parathyphi zijn vier bacteriesoorten die gewoonlijk resistent zijn tegen een groot aantal industriële antibiotica.

In de eerste twee decennia van de 21e eeuw hebben onderzoekers al erg veel onderzoek gedaan naar plantaardige antibiotica, maar toch is het nog altijd nodig om nieuwe stoffen te vinden die werken tegen pathogenen met hoge resistentie. Dat is de reden dat Indiase onderzoekers de antibacteriële werking van het tijgernootje zijn gaan onderzoeken.
Verschillende extracten werkten maximaal, tegen E. coli, S.aureus, Salmonellasoorten, K. pneumoniae en Proteus vulgaris.

Tegen andere soorten werkt het tijgernootje minder sterk, maar laat het ook zien over een antibacteriële waarde te beschikken.

De onderzoekers schrijven dat deze resultaten goed genoeg zijn om te overwegen om het tijgernootje, of stoffen daaruit, tot een antibacterieel middel te maken.

Men eet alleen de wortelknol van het tijgernootje, niet de hele plant. Foto Dr. Stanley Kays

De geneeskracht van chufa-olie

Een gecombineerd Japans-Egyptisch onderzoeksteam publiceerde in 2017 een studie naar de antioxidantwerking van tijgernootjes olie, ook wel chufa-oil genoemd in het Engels.

Het team leidt hun onderzoek in met allerlei interessante gegevens over het tijgernootje.

Men ziet dat er veel calcium, natrium, kalium, magnesium en fosfor als mineralen in de ondergronds groeiende nootjes zitten. Verder bevat deze medicinale voedingssoort enzymen als catalase, lipase en amylase.
De nootjes zijn een gezonde aanvulling op het voedsel. Er is een onderzoek gedaan waarbij een glutenvrij brood wordt gemaakt van tijgernootjes, wat speciaal goed is voor mensen met coeliakie.

Rauw of roosteren

De nootjes kunnen rauw worden gegeten, maar ook worden gebakken, geroosterd en als drank worden bereid. Het is mogelijk om het als smaakmiddel voor ijs en koekjes te gebruiken.
De onderzoekers zijn vooral geïnteresseerd in de antioxidantwaarde. Men ziet dat in de olie van het tijgernootje, de chufa-olie, 70% oliezuur zit.

Dit is een olie met sterke antioxidantwaarde. Oliezuur levert een belangrijke bijdrage aan de vermindering van oxidatieve stress, die door wetenschappers ook wel peroxidatiestress of laaggradige inflammatie wordt genoemd.

Overzicht inhoudsstoffen tijgernootjesolie

Palmitinezuur 0.38%
Palmitoleïdezuur 0.38%
Stearidezuur 4.24%
Oliezuur 71.1%
Linoleïdezuur 9.48%
Alfalinoleïdezuur 0.39%
Verzadigde vetzuren 18.15%
Enkelvoudige onverzadigde vetzuren 71.49%
Meervoudige onverzadigde vetzuren 9.87%

Groeiwijze tijgernootje, foto Wilcox, Mike

Recept Ghanese tijgernootjespap

Eerst vermaal je tijgernootjes. Vervolgens zeef je het. Je voegt rijstmeel en palmsuiker eraan toe. Doe het in een pan met melk en water en verwarm het op het vuur. Zo maak je eenvoudig en snel tijgernootjespap.

Tijgernootjesmelk of horchata de chufa, foto Jorge Díaz

Recept tijgernootjes melk

Een tijgernootjesmelk, of horchata de chufa kun je eenvoudig zelf maken.

Je weekt tijgernootjes met water, waardoor ze opzwellen. Na een paar uur stop je ze in de blender. Nu verkrijg je een heerlijke romige tijgernootjesmelk.

Bronnen, links, downloadables, referenties bij artikel over tijgernootjes, knolcyperus of aardamandel

geografische verspreiding: Thomas Dijkman
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6921342/
Kopfoto Marcus Schmidt: via wikimedia commons Cyperus esculentus MS 4388.jpg
Foto Tamoria: via wikimedia commons Cyperus esculentus 012.jpg
Foto Ghanese markt: Via wikimedia commons, Tiger nuts (Brown).jpg
Foto Dr. Stanley Kays: Via wikimedia commons Cyperus esculentus L. (AM AK301430-1), white background.jpg
Foto groeiwijze: via wikimedia commons: Cyperus esculentus L. (AM AK301430-1), white background.jpg
Foto Horchata de chufa: via Wikimedia commons: Vaso de horchata de chufa - xurde.jpg
Informatie komt via interviews tijdens reizen hier terecht, wetenschappelijke informatie komt uit onderstaande bronnen:
1
2
3
4