Geneeskrachtige geheimen van pompelmoes onthuld
Latijnse naam: Citrus maxima
Reis mee door de fascinerende geschiedenis van ontmoetingen met pompelmoezen en leer hoe deze vrucht een rol speelt in traditionele geneeskunde en biodieselproductie. Ontdek hoe de citrusboom antidepressieve en antibacteriële krachten onthult, en hoe zijn antioxidanten ons kunnen beschermen tegen diverse ziekten.
Duik dieper in de unieke eigenschappen van Citrus maxima en laat je verrassen door de veelzijdigheid en potentie van deze bijzondere vrucht
Naamgeving pompelmoes
De naam uit de taxonomie en botanie van Citrus maxima is goed gekozen. Het is verreweg de grootste citrusvrucht op de planeet aarde. Hij kan zo groot worden als een voetbal. Helaas zijn pompelmoezen in Nederland en de rest van Europa zelden te koop.
De Citrus maxima kennen we in Nederland onder de naam pompelmoes. De pompelmoes kan in Nieuw Guinea en Frans Polynesië zo groot worden als een voetbal. In de Filipijnen wordt de vrucht pummelo genoemd. We kennen ook de vrucht pomelo, Citrus × grandis,, maar dat is weer een kruising tussen de pompelmoes en de grapefruit.
Verwarring over pompelmoes
Sommige mensen zeggen pompelmoes tegen een grapefruit, en denken dat dit een ouderwetse naam is van grapefruit, maar dat idee is foutief. De pompelmoes en de grapefruit zijn twee verschillende vruchten, met eigen botanische namen.
Echter, om de verwarring compleet te maken geven mensen in allerlei landen zowel de pompelmoes als de pomelo, de naam pomelo. Ook wetenschappers denken soms dat de Citrus maxima, de pompelmoes, en de Citrus gransdis, de pomelo, dezelfde vrucht zijn.
Ontmoetingen met pompelmoezen
De pompelmoes is een vrucht die ruim aanwezig is in Polynesië. Op de Marquesas eilanden, eigenlijk in het Nederlands de Markiezeneilanden geheten, groeit de vruchtenboom vaak langs openbare wegen. De vrucht laat men gewoon hangen als hij rijp is omdat er veel te veel vruchtenbomen zijn om ze allemaal op te eten.
Ik nam tijdens een fietstocht eens een pompelmoes mee naar mijn hotel en vroeg aan de bar of ze er een drank van konden maken. Van een halve pompelmoes maakte men twee volle glazen pompelmoessap van ongeveer 250 ml en men deed er ijsblokjes bij. Dat leverde een van de lekkerste dranken op die ik ooit heb gedronken. Men adviseerde om er
suiker bij te doen maar voor mij en mijn reisgenoot hoefde dat niet. Een pompelmoes smaakt van nature fris zurig, met een vleugje bitter, natuurlijk fruitig, in de verte vergezeld door een lichte zoetheid.
Gewone citrusvrucht
In Nieuw Guinea kwam ik een Papoeavrouw tegen op de markt die pompelmoezen verkocht die in diameter groter waren dan mijn schoen, maat 42. Ze noemde de vrucht 'jeruk biasa'. Jeruk dat is de naam voor citrusvruchten in het Maleis en biasa betekent 'gewoon'. De lekkerste citrusvrucht wordt de sinaasappel gevonden, die men 'zoete citrus' ofwel 'jeruk manis' noemt. Men is vaak bang dat als een vrucht niet zoet is mensen het niet kopen. Men noemt de vrucht dan niet bitter, want de smaak van pompelmoes is licht bitter, licht zoet en licht zuur tegelijk, vandaar de naam biasa.
Oorsprong van pompelmoes
Citrus maxima komt van oorsprong voor in Zuid China, Taiwan, Maleisië, Zuid Japan, Zuid India, Bali, De Molukken, Nieuw Guinea, De Cook eilanden en Frans Polynesië.
Pompelmoes tegen diabetes
Indiase onderzoekers melden dat ze liever op zoek gaan naar natuurlijke medicijnen vanwege de afwezigheid van bijwerkingen. Men merkt op dat de bloedsuikerspiegelregulerende werking van de vruchten pompelmoes en de schil van de pompelmoes al is aangetoond.
In dit onderzoek gebruikte men de bast van de boom Citrus maxima. Men vergeleek de bloedsuikerspiegelregulerende werking van de boombast met die van het standaardmedicijn glibenclamide. Het blijkt dat de bast beter werkt om de bloedsuikerspiegel te reguleren dan het standaardmedicijn.
Fotoserie pompelmoes
Antioxidanten voorkomen ziekten
Uit onderzoek blijkt dat de bast van Citrus maxima over veel antioxidanten beschikt. Het bevat onder andere de sterke antioxidanten quercetine en galluszuur. Antioxidanten hebben een preventieve en geneeskrachtige werking op allerlei ziekten zoals diabetes, obesitas, aderverkalking, de ziekte van Alzheimer en prikkelbaredarmsyndroom.
Bladextract Citrus maxima tegen kanker
Een bladextract van Citrus maxima stopt de groei van een
kankertumor, herstelt het DNA en laat uiteindelijk een kankercel doodgaan. Een kankercel kan in principe niet doodgaan; het woekert voor doordat het DNA is gemuteerd. Stoffen in de bladeren, maar ook de vruchten zelf, herstellen het DNA waardoor de kankercel uiteindelijk weer een normaal afstervingsproces ondergaat.
In ons lichaam sterven alle cellen één voor één weer af waardoor we om de zeven jaar een totaal ander lichaam hebben, bestaande uit nieuwe cellen, maar we zien er nog wel redelijk hetzelfde uit want de cellen hebben allemaal hetzelfde DNA als in de rest van ons leven.
Antibacteriële werking van citrusblad
Onderzoekers wilden weten wat de antibacteriële werking is van drie soorten citrusschillen. De bladextracten van drie citrussoorten, namelijk de Citrus microcarpa,
Citrus aurantium en Citrus maxima vertonen allemaal antibacteriële werking tegen Staphylococcus aureus maar niet tegen Escherichia coli. Uit het onderzoek blijkt verder dat de drie citrusbladextracten goed in staat zijn om
vrije radicalen te vangen en uit te schakelen.
Vrije radicalen veroorzaken celschade doordat ze een elektron missen en deze van een lichaamscel afpakken, waardoor deze wordt omgezet in een vrije radicaal, zodat er een keten aan oxidatieschade ontstaat.
Antioxidanten geven een elektron af aan een vrije radicaal zonder zelf in een vrije radicaal te veranderen, en zijn daardoor celschadevoorkomende stoffen. Wanneer celschade te groot wordt kan dat tot ontstekingen en DNA schade lijden.
DNA-schade is een voorwaarde voor het ontstaan van kankertumors. De groei van kankertumors gaat vervolgens weer gepaard met de overmatige aanwezigheid van pathogene bacteriën.
Antidepressiewerking bladextract Citrus maxima
Wetenschappers hanteren proefmodellen met dieren die een maatstaf geven in hoeverre een voedingsstof of geneesplant werking tegen depressie vertoont. Een van deze manieren is om te kijken wat de veranderingen zijn in activiteit. Uit meerdere modellen blijkt dat dieren actiever worden als ze een extract van de bladeren van Citrus maxima hebben binnen gekregen.
De wetenschappers spreken van het bladextract als een psychostimulant. Het stimuleert de geest en daardoor het lichaam om activiteit te verrichten. Hiermee is het een anti-depressivum. Het brein wordt gestimuleerd tot positieve actie in plaats van te blijven hangen in apathie, lusteloosheid en inactivititeit, zoals het geval is bij depressiviteit.
De geneeskracht van norefedrine
Norefedrine maakt de mens in principe zelf aan. Mensen met depressie maken deze stof iets minder aan, wat kan komen door een industrieel westers vullingspatroon met een minimum aan voedingsstoffen. Uiteraard wordt door wetenschappers niet alleen bekeken hoe actief proefdieren worden, maar men meet ook de norefedrineniveaus, die iets vertellen over hersenwerking. Depressiviteit gaat meestal gepaard met vermindering van efedrine-achtige stoffen in de hersenen. De wetenschappers concluderen uit een aantal constateringen dat het bladextract van Citrus maxima antidepressief werkt. Men ziet daarnaast dat het resultaat op het eerste gezicht van de werking van het bladextract, vergelijkbaar is met een standaardmedicijn, de antidepressiva imipramine.
De onderzoekers voegen eraan toe dat synthetische medicatie tegen depressie allerlei lelijke bijwerkingen heeft zoals zelfmoordneigingen. Wanneer het niveau van neurotransmitters zoals norefedrine, 5-hydroxytriptanine en dopamine op gezond peil kan worden gebracht met natuurlijke middelen, dan heeft dat wat biochemici betreft de voorkeur, aangezien deze stoffen niet over deze en andere vervelende bijwerkingen beschikken.
Dit wetenschappelijke denkbeeld is helaas nog niet doorgedrongen tot de psychiatrische werkvloer waar medewerkers in de achterhaalde illusie verkeren dat psychiatrische problemen het beste kunnen worden opgelost door patiënten, of moeten we zeggen slachtoffers, te voorzien van synthetische medicatie, ongeacht wat de bijwerkingen zijn.
Op de een of andere manier is het foutieve denkbeeld in het brein van behandelaars geslopen dat synthetische stoffen beter werken dan natuurlijke stoffen, terwijl er honderden zo niet duizenden wetenschappelijke onderzoeken zijn waaruit blijkt dat medicinale voeding en geneesplanten mensen met psychische problemen beter helpen dan synthetische medicatie.
Antikankerwerking Citrus maxima
Bladeren van Citrus maxima zijn in staat om kankertumors tegen te gaan. De onderzoekers zien allereerst dat het blad en fruitextract vele positieve werkingen heeft. Het stimuleert het hongergevoel, ruimt gifstoffen op, is een hartversterkend middel en verbetert de werking van de maag.
De flavonolen neohesperidine en naringine in de zaden van pompelmoesvruchten hebben eveneens sterke antioxidantwerking. Maar het blad is veel meer voorradig en blijkt eveneens antioxidantwerking te hebben. Deze stoffen zitten overigens ook in mindere hoeveelheid in het vruchtvlees van pompelmoezen. In het vruchtvlees zit verder koffiezuur, p-coumaarzuur, ferulazuur, en vanillinezuur.
De onderzoekers lieten een extract los op kankercellen en zien dat het bladextract een sterke antikankerwerking heeft. Ook het fruitextract kan kankercellijnen doden. Tumors worden verminderen in groei en kunnen zich niet meer verspreiden door deze stoffen. En apoptose is de uiteindelijke oplossing van de tumor.
Apoptose betekent dat de tumorcel zichzelf dood maakt. Normaal woekeren kankercellen voort zonder dood te kunnen gaan, maar antioxidanten kunnen het mechanisme wat de dood van een cel triggert herstellen doordat ze het DNA herstellen.
Al deze wetenschappelijke bevindingen bijeen doen de onderzoekers tot de conclusie komen dat de bewezen antikankerwerking van plantonderdelen uit deze studie tot een opstapsteen kunnen dienen voor een nieuw antikankermedicijn.
Bronnen bij artikel over pompelmoes
- Foto eerdere gele pompelmoezen aan de boom: Dinesh Valke
- Close-ups pompelmoezen: Zeynel Cebeci
- Overige foto's: Wikimedia commons, Publiek domein
- Therapeutisch potentieel: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8527587/
- Pompelmoes als medicijn: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9170406/
- Medicinale eigenschappen pompelmoes: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5980406/
_Osbeck_(51008855811).jpg/picture-200?_=189f8ea3570)
_Osbeck_(51008855811).jpg/picture-200?_=189f8ea3883)
