Chinees-Japanse wonderdrank: De geneeskracht van Kombucha
Kombucha is een gefermenteerde theedrank. In Kombucha zit suiker. Door gist wordt deze suiker omgezet tot fructose en sucrose. Bacteriën zetten deze zoetstoffen om tot ethanol. Andere bacteriën zorgen dat dit wordt omgezet in azijnzuur. Daardoor heeft kombucha een zure smaak en een lagere PH-waarde dan zonder fermentatie. De zure stoffen in azijn, wijn en lambiek bier worden op dezelfde wijze, via bacteriën verkregen.
Kombucha kun je zelf maken, maar het is ook te koop in vele winkels.
Geschiedenis kombucha
De eerste meldingen van het gebruik van kombucha zijn uit China, 220 jaar voor Christus. 414 jaar na Christus bracht de Chinese meneer Kombu de drank naar Japan. Daarom is de drank Kombucha gaan heten. 'Cha' betekent namelijk thee in het Japans.
In de 20e eeuw werd kombucha in Rusland populair en van daar uit is de gefermenteerde theedrank over de rest van de wereld verspreid. Na de Tweede Wereldoorlog, in de jaren '50 werd kombucha in enkele landen geïntroduceerd in Europa en Noord-Afrika.
Thans wordt het wereldwijd geproduceerd. Je kunt het ook zelf maken. Vaak wordt een ambachtelijk gemaakte kombucha op een boerenmarkt verkocht als verfrissende, zomerse thee.
Zelf kombucha maken
Om het zelf maken van Kombucha makkelijk uit te voeren, bestaat er SCOBY. Dat is een afkorting de staat voor 'Symbiotic Culture Of Bacteria and Yeast '. ofwel symbiotische bacterie -en gistcultuur. Dat is een mix van melkzuurbacteriën en gist, waarmee van een
groene thee met
suiker kombucha kan worden gemaakt. In plaats van groene thee kun je ook andere medicinale kruiden gebruiken om kombucha te maken zoals
munt,
salie,
citroenmelisse en
tijm.
Bij het maken van kombucha wordt altijd 10% van de vorige kombucha gebruikt, wat ook wel het zuurdesemprincipe wordt genoemd. Bij het maken van
zuurdesembrood wordt ook altijd iets van het deeg van de vorige dag erbij doen. De bacteriekolonie kan zich dan snel vergroten.
Verder wordt er 10% groene thee met suiker gebruikt. Om het iets gezonder te maken kun je kiezen voor rietsuiker, of beter nog
palmsuiker of
kokosbloesemsuiker.
Na 14 dagen gisting is er het hoogste percentage aan polyfenolen in kombucha. Dan is ook de
alcohol vrijwel allemaal verdwenen door de bacterieculturen.
Wetenschappers hebben gemeten dat kombucha na 7 dagen gisting niet erg veel
flavonoïden bevat, minder dan gewone groene thee. Tussen 7 en 14 dagen begint het aantal flavonoïden op te lopen.
Ons lichaam bevat bacteriën
Een groot deel van de geneeskracht van kombucha zit hem in de bacterieculturen, die in ons lichaam allerlei biochemische processen reguleren en helpen stimuleren. Overigens bevat ons lichaam meer bacteriën dan lichaamscellen. Als je dat overdenkt, kun je wel nagaan hoe gezond bacteriën zijn.
Daarnaast zitten er veel ontstekingsremmende stoffen in de kruiden die je gebruikt. Van een kombucha met groene thee zijn de volgende medicinale eigenschappen bekend bij wetenschappers:
Maximaal 118ml per dag
Het is zo dat wetenschappelijk onderzoek naar kombucha aan tot dat teveel giftig kan zijn. Er wordt aangeraden om slechts 118ml per dag ervan te drinken. Dat is ongeveer een half limonadeglas. Het gevaar is dat er anders Hyponatremia kan ontstaan, te weinig
natrium in het lichaam. Verder is er bij teveel gebruik een risico op acidosis, een te lage pH-waarde in het bloed. Door teveel zure stoffen in het lichaam, kan het lichaam van slag raken, en kan de
homeostase aangetast worden.
Mensen die last hebben van een
maagzweer of opkomend maagzuur kunnen kombucha beter mijden.
Iemand is overleden aan kombucha
In de medische literatuur is sprake van iemand die is overleden door een teveel aan kombucha, vandaar dat de aanbevolen hoeveelheid vrij laag is.
Het kan zijn dat het overlijden komt door een te lage PH-waarde, want het lichaam reguleert zelf de PH-waardes, en als we iets gebruiken dat de PH waarde sterk beïnvloedt, dan kan het lichaam het daar moeilijk mee hebben.
In deze kleine hoeveelheid van 118ml bevat kombucha allerlei geneeskrachtige eigenschappen.
Bacteriesoorten in kombucha
De bacteriën die voor de productie van kombucha worden gebruikt, zijn van de familie van azijnzuurbacteriën. Deze worden ook gebruikt voor de productie van azijn, wijn en lambiek bier. Deze bacteriesoort zet ethanol om in azijnzuur, zodat producten een natuurlijke zure smaak krijgen. Naast azijnzuurbacteriën worden er ook melkzuurbacteriën gebruikt voor de productie van kombucha.
De melkzuurbacteriën zijn goed voor ontgifting van de lever.
De bacteriesoorten zijn in elk productieland van kombucha een beetje anders. Over het algemeen kun je zeggen dat er tientallen gezonde soorten bacteriën in zitten.
Fotoserie kombucha
Kombucha goed voor microbioom en tegen obesitas
Een onderzoek meldt dat kombucha goed is tegen obesitas en voor
ons microbioom.
Door de inname van een drank waar al bacteriën in zitten, die ook in onze maag zitten, wordt de bacteriebalans geoptimaliseerd.
Er zijn veel onderzoeken gedaan waaruit blijkt dat obesitas te maken heeft met verminderde gezondheid van het microbioom.
In vele gevallen komt dat dor medicatie, omdat een bijwerking van medicatie is dat of bacteriën dood gaan, of dat het microbioom wordt verstoord.
Daarom is het goed om kombucha te drinken als probioticum, net als andere gefermenteerde voedselsoorten. Ook verse, ongekookte groenten en fruit zijn goed om het microbioom te herstellen.
Verder gaat kombucha
oxidatieve stress tegen en zorgt het voor ontgifting van de lever, wat een goede werkzaamheid is in verband met obesitas.
Kombucha van zwarte thee minder gezond
Een onderzoek uit 2020 laat zien dat kombucha ook met zwarte thee kan worden gemaakt, alleen dat is niet zo gezond dan kombucha van groene thee. Er zitten duidelijk minder flavonoïden in kombucha van zwarte thee, en daardoor ook minder antioxidanten.
Inhoudsstoffen kombucha
Verder ziet men dat de vitamine E, vitamine A en vitamine C het meeste in kombucha zitten, en daarnaast flavonoïden en fenolzuren. Toch zitten er ook vitaminen uit het B-complex in zoals thiamine en zelfs vitamine B12. Op het gebied van fenolen bevat het vooral catechine, epicatechinen en stoffen die daaraan gelieerd zijn. Verder zit er onder meer azijnzuur, citroenzuur, appelzuur en gluconzuur in. Op het gebied van mineralen bevat kombucha zink, ijzer, calcium en magnesium.
Hoe gezond is kombucha precies?
Hoe gezond kombucha precies is hangt af van de SCOBY cultuur die is gebruikt. Verder hangt het af van de bereidingswijze. Zelfs het materiaal van de gistingketels is belangrijk, want er is ook gerapporteerd dat sommige kombuchasoorten te veel lood in zich hadden.
Helaas is er nog geen klinisch onderzoek gedaan. Dat betekent dat we veel weten in theorie over kombucha, maar niet precies hoe het daadwerkelijk gezondheid kan bieden voor mensen.
Er zijn allerlei mensen, bedrijven en ook voedselexperts die claimen dat kombucha gezond is, en op basis van de inhoud van theoretisch onderzoek zou dat heel goed kunnen.
Toch zou het fijn zijn als onderzoekers kunnen kijken naar wat voor effect het heeft op het verloop van verschillende ziekten.
Bronnen bij artikel over kombucha
- Algemene informatie kombucha: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9658962/
- Microbioom en obesitas: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34698580/
- Zwarte thee: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7278673/
- Algemene informatie: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7278673/
- Foto's: Wikimedia commons
- Laatste drie foto's: Lukas Chin
- Overige foto's: Publiek domein