10 voedselmythen ontkracht

Over voeding doen veel mythen de ronde. Iedereen denkt het zijn ervan te weten. Sommigen hebben er zelfs een mening over. Maar wat is een mening waard ten opzichte van de waarheid? Wetenschappelijk onderzoek schrijdt voort en komt steeds meer achter de waarheid ten opzichte van voeding. Daarnaast is er foutief wetenschappelijk onderzoek dat door ander onderzoek wordt rechtgezet. Wat is de stand van zaken? Wat is waar en wat is niet waar,?

Wat is waarheid?

Er zijn een aantal hardnekkige voedselmythen. Sommigen zijn al erg oud; andere mythen zijn pas in de 21e eeuw ontstaan. Op internet spreken mensen elkaar na.

Wat is nu echt waar als het om voedsel gaat? Hier worden de sprookjes van de waarheden onderscheiden. De informatie is gebaseerd op wetenschappelijke inzichten en onderzoeken.

Mythe 1: Vlees is gezond

Stoppen met vlees? klik op de foto.

25% van de darmkankergevallen bij mannen zijn door diverse wetenschappelijke onderzoeken gerelateerd aan het eten van rood fabrieksvlees zoals ham, spek salami en worst. Ook alvleesklierkanker en maagkanker worden gelinkt aan het eten van rood vlees.

Om deze redenen is in het Verenigd Koninkrijk vanuit de overheid het advies uitgegaan om maximaal 70 gram rood vlees per dag te eten. Heem is een stof in vlees die in de maag wordt omgezet tot N-nitroso-componenten waarvan is aangetoond dat ze kanker veroorzaken. Nitrieten en nitraten zijn stoffen in rood vlees die eraan worden toegevoegd om het vlees langer houdbaar te maken.

Helaas voor vleesliefhebbers veroorzaken ook deze stoffen kanker. Verder kan het koken, grillen, barbecueën en bakken van vlees heterocyclische bio-aminen veroorzaken die eveneens kankerverwekkend zijn.

Vlees is derhalve helemaal niet zo gezond. Overigens is wit vlees, kip of gevogelte slechts minder kankerverwekkend dan rood vlees. 

In principe is het  ook ziekmakend, net als rood vlees, alleen zitten er een beetje minder bio-aminen in.

Mythe 2: Verzadigde vetten zijn ongezond

Lang hebben we gedacht dat verzadigde vetten hart-en vaatziekten veroorzaakten. Deze veronderstelling is vanaf de jaren 60 van de 20e eeuw opgekomen.

Er blijkt echter geen wetenschappelijk onderzoek te zijn die dat kan staven. Het idee dat verzadigde vetten ongezond zijn hangt nauw samen met de mythe dat cholesterol tot hart- en vaatziekten leidt.

Verzadigde vetten zouden tot cholesterolvorming leiden. Het blijkt allemaal niet waar. Wat wel waar is: supermarktoliën bevatten ongezonde vetten in de vorm van transvetten. Het zijn juist deze transvetten in zonnebloemolie, sla-olie, arachideolie, margarine en frituurolie die hart - en vaatziekten en kanker veroorzaken.

Transvetten staan meestal op de ingrediëntenlijst als ´geharde plantaardige olie´ en zitten in vele sauzen, koekjes, cakes, snoep, chocolade, soepen en nog veel meer producten. Deze producten kun je mijden.

Een onbewerkte, biologische zonnebloemolie, olijfolie en bovenal kokosolie zijn wel gezond! Dat komt omdat deze oliën over meer fytonutriënten beschikken.

Dat zijn bijvoorbeeld flavonoïden en andere fenolzuren met sterke antioxidantwerking, maar het kunnen ook vitaminen en mineralen zijn met dezelfde goede werking.

Mythe 3: Suiker heb je nu eenmaal nodig

Suiker kan leiden tot niet alcoholische leververvetting

Suiker is waarschijnlijk de meest overbodige toevoeging in ons eten die we kennen. Als iemand zegt dat hij of zij suiker nodig heeft, komt dat voort uit een verslaving.

Dat is misschien niet leuk om te weten, maar suiker is een gifstof,  een drug. Suiker is slecht voor de lever, bijna net zo slecht als alcohol. 

Het is een misvatting om te denken dat koolhydraten de enige energiebron zijn, want proteïnen zijn dat ook. 

Verder kunnen koolhydraten wel energie geven, maar dient de inname ervan gepaard te gaan met belangrijke voedingsstoffen, zodat het lichaam deze koolhydraten kan verwerken.
Suiker leidt tot hoge pieken in de bloedsuikerspiegel. Als deze piek weer instort voelt men zich depressief. Dan zegt men dat men suiker nodig heeft. Stoppen met suiker is lastig.  In feite heeft men hulp nodig om van de suikerverslaving af te komen.

Suiker geeft vet ipv energie

Suiker geeft geen energie; alle suiker die we eten wordt in eerste instantie opgeslagen als reserve-energie in de vorm van lichaamsvet. Suiker geeft wel een goed gevoel voor de hersenen waardoor het lijkt dat je je beter voelt, want door suiker worden dezelfde stoffen aangemaakt die ook bij coke - en heroïnegebruik worden aangemaakt.

Bij de meeste mensen zijn er zulke grote energievoorraden dat we moeten spreken van obesitas of op zijn minst overgewicht. Daarbij is bekend dat suiker het brein verandert. Het brein is een belangrijke factor om onszelf verslaafd te maken aan suiker.

Probeer suiker uit je voeding te bannen. Schakel in eerste instantie over op kokosbloesemsuiker; dat is een suikersoort die minder bloedsuikerpieken te weeg brengt. Leer daarna aan om geen zoete producten meer te eten.

Fruit is zoet genoeg! Fruitsuikers zijn niet dikmakend, maar losse versynthetiseerde fructose en witte suiker juist wel.. Geraffineerde suiker in combinatie met vet eten kan leiden tot obesitas en diabetes mellitus type 2.

Teveel ei is niet goed, maar 2-3 eieren per week is gezond.

Mythe 4: Eieren zijn ongezond

Eieren hebben lang in kwaad daglicht gestaan. Je zou er verhoogd cholesterol van kunnen krijgen. Maar tegelijk met het doorprikken van de cholesterolmythe, is ook de eieren-zijn-slechtmythe doorgeprikt.

Bovendien zijn er vele mensen ouder dan honderd jaar geworden die dagelijks meer dan vijf eieren aten. De Amerikaanse variant van de Hartstichting zegt al sinds 2004 dat eieren eten geen risico in zich draagt voor het ontwikkelen van hart - en vaatziekten.
Er zit wel een ongezond aspect aan eieren. Dat is namelijk het feit dat deze net als vlees bio-aminen bevatten. Alleen bevatten eieren stukken minder bio-aminen dan vlees, waardoor de schade beperkt blijft.

Mythe 5: Melk is gezond

Lang heeft de westerse consument voedselpropaganda moeten verteren die ervan uitging dat calcium uit 'uierslijm', zoals politicus, zanger en zwerver Hadjememaar het in de jaren 20 van de vorige eeuw pleegde te noemen, goed is voor de botten.

Sinds het begin van het derde millennium is er geen discussie meer mogelijk: melk is gewoon erg slecht voor de botten! Melk leidt tot osteoporose, botbreuken en aderverkalking. Dat heeft ermee te maken dat er te veel calcium in melk zit.

Botaanmaak is gebaat bij verschillende mineralen, waaronder calcium. Deze moeten in goede verhoudingen in het voedselproduct zitten.

Aangezien melk te veel calcium bevat, bijvoorbeeld omdat het is ontvet en gepasteuriseerd waardoor andere mineralen zijn verdwenen, signaleert het lichaam een calciumoverschot na het drinken van melk. Hierdoor wordt het lichaam getriggerd om het overvloedige calcium zo snel mogelijk uit het lichaam te voeren.

Dat betekent onder andere dat calcium uit de botten wordt onttrokken! Dat doet het lichaam omdat te veel calcium aderverkalking kan veroorzaken en het lichaam wilt zichzelf daarvoor behoeden.

Daarnaast is het een misvatting om te denken dat magere en halfvolle melk beter zijn dan volle melk. Van verzadigd vet word je niet dik, deze mythe wordt elders uitgelegd. Melksuikers kunnen je wel dik maken!

Melk, het witte gevaar, kun je beter mijden. Rauwe melk daarentegen is wél gezond. In rauwe melk zitten veel meer voedingsstoffen dan in melk dat via een fabriek is gepasteuriseerd.
Extra ongezond is melk met toegevoegd calcium. In melk op zich zit tegenwoordig al verhoudingsgewijs teveel calcium. Daarom is extra calcium nog schadelijker voor het lichaam.

Extra calcium toevoegen komt voort uit het principe dat men denkt dat voedingsstoffen 1 op 1 worden opgenomen door het lichaam maar zo zit het lichaam niet in elkaar. 

Voedingsstoffen worden omgezet, en dat houdt in dat het lichaam van de ene stof, zoals een vitamine of mineraal, een andere stof kan maken.

Zo blijft de vitaminehuishouding en mineralenhuishouding in balans. Wanneer we echter te veel kunstmatige voedingsstoffen zoals extra calcium innemen, dan zorgt dat voor een minder goed werkend omzettingsmechanisme, met een minder actief microbioom.

Het microbioom kan niet uit synthetische aanvullingen lichaamsstoffen maken, alleen uit natuurlijke. Kunstmatige voedingsstoffen innemen zou je kunnen zien als het lichaam leren om zelf minder actief voedingsstoffen om te zetten, wat tot vele negatieve aspecten kan leiden.

Mythe 6: Brood is ongezond

Tarwe moet overboord worden gegooid, zo luidt het credo van vele foodies, gezondheidsfreaks en healthbloggers. Het is doorgekweekt en niet meer natuurlijk.

Helaas bestaat er geen wetenschappelijk bewijs voor deze stelling. Wel is er groot bewijs dat de volle tarwekorrel supergezond is.

Alleen nu is er sprake van het volgende: we eten bijna geen volkoren tarwe! We eten slechts wit meel, en dat is juist wel ongezond. Wit meel zit in sauzen, koekjes, cakes, soepen. wit brood, bruin brood(!), beslag, pizza´s, pasta, krokante laagjes van nootjes, crackers, beschuit, yoghurt en nog veel meer artikelen; er is bijna geen product in de supermarkt waar geen wit meel in zit.

Wit meel is volslagen nutriëntloos. ´Maar ik eet bruin brood´, sputteren sommige mensen tegen. Nee, je eet wit brood wat bruin is gekleurd met caramel ofwel verbrande suiker! Slechts volkoren brood uit de biologische winkel is echt volkoren.

Daarnaast is het natuurlijk niet slim om elke dag volkorenbrood te eten. Je kan best een dagje zonder, of twee dagen in de week. Tarwemeel is en blijft een koolhydraatbron en wordt in het lichaam omgezet tot suikers.

Je kan met veel minder tarwemeel toe dan je denkt. Er bestaat ook boekweitmeel, durummeel, speltmeel en roggemeel, plus een hele rits aan overige graanvervangers, Het is slim om deze allemaal op te nemen in je menu.

 'Ok, maar wat dan met de coeliakiepatiënten en glutensensitiviteit? Mensen met glutenintolerantie? Deze mensen worden toch echt ziek van brood!´ Dat is slechts een zeer klein percentage van de bevolking.

De meeste mensen eten hun hele leven tarwe zonder een probleem te ontwikkelen.

Daarbij wijzen de laatste onderzoeken erop dat vooral het gebruik van antibiotica en NSAID´s, ontstekende pijnstillers zoal diclofenac en ibuprofen, de darmflora jarenlang kan verstoren. Coeliakie en glutenintolerantie bestaan eigenlijk niet als plotseling ontstane ziekten: het zijn bijwerkingen van medicijnen.

Zelfs als moeders deze medicijnen hebben ingenomen, kunnen ze de verminderde darmflorakwaliteit meegeven aan baby´s.

Het idee dat er een coeliakie-gen zou bestaan wordt onderuit gehaald door de laatste inzichten op het onderzoeksgebied naar de oorzaken van coeliakie.

Voedsel uit blik is nog ongezonder dan uit een glazen potje

Mythe 7: Voedsel uit potje heeft dezelfde kwaliteit als vers voedsel

Voedsel uit een potje heeft vrijwel geen voedselkwaliteit. Vers voedsel is altijd gezonder. Men mag dan wel vitaminen en mineralen meten in voedsel uit potjes; deze hebben vrijwel geen effect meer omdat het voedsel is dood gekookt.

Wat gemeten zou moeten worden is de totale hoeveelheid aan antioxidanten die in het lichaam komen na het eten van vers voedsel of potjesvoedsel. Hier ligt een onontgonnen terrein van wetenschappelijk onderzoek.

Men denkt namelijk dat vitaminen uitsluitend materiële substanties zijn, maar het zijn lichtomzettingen met een stoffelijk uiterlijk. Veel van de informatie in vitaminen bevindt zich in een deel van het lichtspectrum dat momenteel niet gemeten wordt in de wetenschap.

Pas wanneer de apparatuur verfijnder wordt en ook de ijlere materiële substanties kan meten, leren we meer over wat vitaminen zijn en wat voor invloed ze hebben op het lichaam. Ook is het zo dat potjesvoedsel teveel natriumchloride, suiker en E-nummers bevat, vrij waardeloze stoffen, van voedingsoogpunt bekeken.

Daarnaast bestaat er blikwaar. Dat is nog ongezonder dan voedsel uit een potje omdat de metalen wand oxideert en vrije radicalen in het eten terecht komen.

Omdat dit te verhelpen bedachten fabrikanten het gebruik van een plastic wandbekleding.

Dit plastic laat echter los; je eet gewoon microplastic moleculen met allerlei schadelijke gevolgen.

Mythe 8: Vis is gezond

Vele instituten en zogenaamde dieetexperts raadden het eten van vis aan. Maar in 2013 begonnen wetenschappers hun ogen verder te openen voor de negatieve gezondheidsaspecten van vis.

Een onderzoeksteam van de Erasmus universiteit in Rotterdam zag dat zwangere vrouwen die vis en schelpdieren aten meer last hadden van eczeem en piepende ademhaling.

Deze ontstekingsreacties worden veroorzaakt door het eten van vis,. De onderzoekers weten nog niet welke stoffen in vis slecht zijn voor de mens. In 2005 verscheen een Amerikaans onderzoek waaruit bleek dat in vis veel chromium, cadmium, lood, kwik en arsenicum zit.

Dat zijn stuk voor stuk gifstoffen. Het zou kunnen zijn dat deze stoffen voor ongezonde gevolgen zorgen in het menselijk lichaam.
Net als vlees en eieren bevatten vissen veel bio-aminen. Dat zijn stoffen die ontstekingen veroorzaken. Allen ziekten worden veroorzaakt door oxidatieve stress, ook wel ontstekingen op celniveau genoemd.
De reden dat vis wordt aangeraden is dat er omega 3 in zit. Wat er echter nooit wordt bij verteld is dat omega 3 uit vis een afgeleide vorm van omega 3 is. Het is een omega 3 die alleen in vissenlichamen voorkomt.

Ons lichaam maakt van deze omega 3 weer een andere omega 3 die voor ons lichaam werkt. We zouden daarom ook noten, zaden en voedsel als avocado, kolen, postelein en waterkers kunnen eten om omega 3 binnen te krijgen. Dan krijgen we gelijk de goede soort binnen.
Omega 3 is een antioxidant, en dat is maar goed ook, want er zitten veel stoffen in vis die oxidatieve stress veroorzaken. Je zou kunnen zeggen dat in de meeste gevallen het voordeel van antioxidant omega 3 het nadeel van ontstekingsveroorzakende bio-aminen in balans houdt, waardoor per saldo er weinig voedingswaarde in vis zit.

Echter, als mensen vis eten, dan eten ze niet altijd vette vis waar veel omega 3 i zit. Dan komen er naar verhouding te veel bio-aminen in het lichaam en is de kans op allerlei ontstekingsziekten zoals eczeem groter.

Mythe 9: Vet voedsel maakt je dik

Er zijn legio wetenschappelijke onderzoeken waaruit blijkt dat vet voedsel op zich niet leidt tot dik worden. Vetten worden erg snel verbrand en worden niet als lichaamsvet opgeslagen. Dat in tegenstelling tot wat mensen vanaf de jaren 50 van de 20e eeuw te horen kregen.

In 2002 werd een Amerikaans onderzoek gepubliceerd wat gewoon zegt: ´Diëten met veel vet lijken niet de primaire oorzaak van de hoge prevalentie van overtollig lichaamsvet in onze maatschappij te zijn en vermindering van het eten van vet zal geen oplossing zijn´.

Kortom: van goed vet word je niet dik! Maar wat is dan fout vet? In vetten zitten normaal gesproken veel ontstekingsremmende stoffen. Echter, doordat we veel fabrieksvetten eten, is het zo dat het aantal fytonutriënten zeer laag is.

Deze fytonutriënten zorgen voor ontstekingsremmende werking en obesitas is eveneens een ontstekingsziekte. Doordat er een teveel aan oxidatieve stress is, slaat het lichaam veel vetten op.

We hebben namelijk voedingsstoffen nodig om vetten te verteren. Dat is een tweede reden van het creëren van overgewicht.

Mythe 10: Van noten word je dik

Amerikaans onderzoek uit 2008 bekeek meerdere onderzoeken die zijn gedaan naar het eten van noten. Deze onderzoeken kenden een gemeenschappelijke factor; mensen die driemaal per week noten eten worden niet dikker maar vallen juist af. Hoe komt dat?

Dat komt omdat verzadigde vetten gezond en niet dikmakend zijn en omdat er veel antioxidanten in noten zitten. Een belangrijke oorzaak van obesitas zijn ontstekingen op celniveau of laaggradige ontstekingen.

Bovendien worden afvalstoffen opgeslagen in lichaamsvet, wat een reden kan zijn om in gewicht toe te nemen. Daardoor gaan noten op vier manieren het aanmaken van vetlagen tegen.

• 1. De eerste manier is dat verzadigde vetten snel verteerd worden.
• 2. De tweede manier is dat het antioxidantgehalte ertoe leidt dat afvalstoffen sneller kunnen worden waardoor de overbodige vetlagen afgebroken worden.
• 3. De derde manier is dat er minder ontstekingen op celniveau in de darmen plaatsvinden waardoor het eten efficiënter verteerd wordt.
• 4. De vierde manier is dat noten de maag goed vullen en ervoor zorgen dat je minder trek hebt in ongezonde tussendoortjes.

Bronnen 10 voedselmythen ontkracht

1. Vlees is ongezond: http://www.cancerresearchuk.org/cancer-info/healthyliving/diet-healthy-eating-and-cancer/stats-evidence/diet-and-cancer-the-evidence
2. Suiker hebben we niet nodig: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2714381/
3. Eieren zijn wel gezond: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15640512
4. Melk is niet gezond: http://www.huffingtonpost.ca/2013/07/05/harvard-milk-study_n_3550063.html
5. Vis is niet gezond: http://www.huffingtonpost.ca/2013/07/05/harvard-milk-study_n_3550063.html
6. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16307983
7. Vet voedsel maakt je niet dik: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12566139
8. Noten maken je niet dik: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18716179
9. Foto´s: Wikimedia commons