Ayran: Traditionele Gezondheidsboost en Verfrissende Dorstlesser

Ayran is een zoutig, gefermenteerd melkproduct met allerlei yoghurtculturen, ofwel bacteriën die voor extra gezondheid zorgen. Het wordt in vele landen gedronken, en er zijn verschillende bacterieculturen die worden gebruikt om ayran te maken. Veel mensen denken dat ayran een Turkse drank is, maar het is een traditionele drank in een groot deel van Azië en het nabije Oosten. Zelfs in China wordt ayran gedronken. In Turkije is ayran door president Erdogan uitgeroepen tot nationale drank, maar het is ook een nationale volksdrank in andere landen zoals Iran. Ayran is een zoute en zure drank tegelijk, die een bijzondere viscositeit heeft wat wordt bepaald door de vetten die als emulgator worden gebruikt. Je moet even aan de smaak wenen, maar daarna word het dor velen als lekker ervaren. De receptuur stamt uit lang vervlogen tijden maar is nog steeds populair.

Deze gefermenteerde melkdrank die tegenwoordig op grote schaal wordt geproduceerd. Ook in Nederland wordt Ayran verkocht, net als in de VSA en het Verenigd Koninkrijk.

Ayran met rozenblaadjes

Oorsprong van ayran

Ayran komt oorspronkelijk zeer waarschijnlijk uit de Kaukasus, tussen de Kaspische Zee en Mantsjoerije.

Waarschijnlijk is het daar ontdekt door Göktürken, wat een nomadische stam was.

Maar in de 6e, 7e en 8e eeuw was er 190 jaar lang een heus wereldrijk van Göktürken, wat zich uitstrekte van de Chinese muur tot wat nu het westen van Rusland is..

Zij hebben waarschijnlijk de gewoonte om yoghurt met zout en water te mengen, om er vervolgens een kruid of groentesap aan toe te voegen, verspreid.

Ayran gemaakt van melkwei

Wanneer kaas wordt gemaakt blijft er wei of melkwei over, Dit product bevat veel stoffen die iets minder gezond zijn.

Door de fermentatie met bacteriën wordt het een gezond product.

Wei wordt niet alleen gebruikt voor het maken van ayran. Er kan ook een soort kaas van worden gemaakt. Er zit wei in de industriële drank rivella.,

In Molkosan, een bekend product onder mensen die een natuurvoedingswinkel bezoeken, wordt eveneens wei gebruikt. De bekendste kaas die van wei wordt gemaakt is ricotta.

In deze landen wordt Ayran gedronken

Traditioneel gebruik Kaukasus

In De Kaukasus is ayran een veelgeprezen middel dat een lang leven promoot. Het wordt traditioneel aanbevolen tegen de volgende ziekten:

Verkoudheid
Virusziekten;
Diabetes
Leverproblemen
Overgewicht
Bloedarmoede
Onregelmatige bloeddruk
Longziekten.

Toelichting traditioneel gebruik

Zelf gemaakte Ayran met kruiden

Veel infectieziekten, zoals verkoudheid en longinfecties, hebben volgens een groep wetenschappers te maken met een verstoord terrein, ofwel een verstoord microbioom. Doordat ayran veel bacterieculturen bevat, kan het de darmflora herstellen, waardoor deze ziekten preventief worden tegen gegaan.

Er zit redelijk wat vitamine A, vitamine C, Calcium en eigenlijk net iets te veel natrium in Ayran Gelukkig zit er ook zink in, en wat andere mineralen om de balans te herstellen.

De meeste van deze vitaminen en mineralen kunnen oxidatieve stress remmen, en dat is de grondoorzaak van vele ziekten.

Ayran met kruiden is nog een stukje gezonder, omdat in kruiden allerlei antioxidanten zitten in de vorm van flavonoïden zoals fenolzuren.

Ayran uit een plastic bekertje is minder gezond omdat er altijd plastic moleculen in de drank komen, doordat de drank reageert met de plastic wand.

De basis van ayran

Ayran uit plastic bekertje.

De basis van ayran is yoghurt, water en zout. In yoghurt zitten verschillende bacterieculturen, wat het tot een gefermenteerd product maakt. Er kunnen ook kruiden als mint door worden gedaan, om het een extra frisse smaak te geven.

Het geheim van het maken van ayran is dat er een klein beetje van de ayran van de vorige dag wordt gebruikt. Zo blijft de balans in bacterieculturen behouden, en hoeft men geen nieuwe culturen toe te voegen. Dit gebeurt ook bij zuurdesembrood. Elke dag bewaart een bakker een klein beetje deeg om het te mengen met het deeg voor de volgende dag.

Ayran met aloë vera

Ayran kan op meerdere manieren worden gemaakt. Er kan bijvoorbeeld gel van Aloë vera worden gebruikt om ayran een betere viscositeit te geven.

Onderzoekers zien dat er een trend is onder consumenten om steeds vaker te kiezen voor gezonde producten, en Aloë vera is zeker een gezond product wat als extra smaakmaker voor een ayrandrank kan dienen.

Variaties op ayran

Ayran met kruiden

Er zijn ook variaties met komkommer, limoen, basilicum, citroenmelisse en zwarte peper. Citroen is ook een extra ingrediënt wat wordt gebruikt. Wat de komkommer betreft wordt soms het sap van een komkommer toegevoegd aan de melkdrank ayran. Soms is het tot een bubbelende drank gemaakt, door er koolzuur aan toe te voegen.

In een onderzoek uit 2023 blijkt dat het ook mogelijk is om algen toe te voegen aan ayran, zoals chlorella en Chondrus crispus algae.

Het wordt vaak gegeten met rijstmaaltijden of biologisch brood. In Nederland is het soms te koop bij een snackbar, vooral als de eigenaar een Turk is. Dan is ayran de enige gezonde drank in de winkel, naast water.

Kefir, variant op ayran

In Rusland wordt een variant op ayran gemaakt die kefir heet. Het grote verschil is dat er kefirkorrels in zitten.

Behalve in Rusland wordt kefir ook in Slavische landen gedronken. Voor kefir kan net als voor ayran de melk van koeien, schapen of geiten worden gebruikt.

Verschillende culturen voor ayran

Wetenschappers zien dat de niveaus van oliezuur, een omega 9 vetzuur, linolzuur, een omega 6 en linoleenzuur, een omega 3 toenemen als er bacterieculturen in de zoutige melk worden gedaan.

Vier verschillende culturen om ayran te maken

Delbrueckii subsp. bulgaricus en Streptococcus thermophilus,
ABT-5 cultuur (L. acidophilus, Bifidobacterium and S. thermophilus),
Exopolysaccharide producerende cultuur ( L. delbrueckii subsp. bulgaricus en S. thermophilus), en
Bifidobacterium animalis subsp. lactis BB12 (gemengde cultuur)

Goed voor ons microbioom

Ayran met een rietje

Ayran is bij uitstek goed voor het microbioom. Er zitten bacteriën in die ook in ons eigen microbioom van maag en darmen leven. Op die manier wordt ons microbioom versterkt. Dat helpt vooral bij ziekten als de ziekte van Crohn, prikkelbare darmsyndroom, diarree, flatulentie en constipatie. Verder is het extra goed na of tijdens een medicijnkuur waarbij darmbacteriën worden aangetast zoals paracetamol, antibiotica, ibuprofen en aspirine. Maar eigenlijk kun je zeggen dat ieder gefermenteerd product bij elk medicijn kan helpen om de bijwerkingen van dat medicijn te verminderen.

Ayran, Misschien de meest gezonde industriële drank

Ayran is tegenwoordig een industriële drank, maar we kunnen gerust stellen dat het misschien wel de meest gezonde industriële drank is, vooral omdat er geen suiker in zit.

Dranken hebben mensen dagelijks in voldoende mate nodig voor de vochtopname.
Twee liter vloeibare voedingsstoffen wordt dagelijks geadviseerd.
Het zurige van ayran maakt het een extra dorstlessende drank tijdens warme dagen.

Diaserie ayran

Een kopje ayran per dag is gezond

Hoewel ayran heel gezond is, is het over het algemeen aan te raden om niet meer dan 200 ml yoghurt, melkdrank of yoghurtdrank in te nemen.

Er zit namelijk relatief veel calcium in melkdranken, en dat kan nadelige gevolgen hebben omdat het dierlijke calcium is. Plantaardige calcium is een stukje gezonder dan dierlijk calcium. Van een teveel aan dierlijk calcium kunnen mensen te broze botten krijgen.

Wetenschappers zien in landen waar relatie veel mensen melk drinken, ook meer botbreuken zijn, terwijl mensen even vaak vallen.

Dat betekent dat als iemand in een land van grote melkdrinkers, zoals Nederland, valt, het risico op een botbreuk veel groter is dan in een land waar relatief weinig melk wordt gedronken..

Bronnen bij artikel over ayran

Algemene informatie: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37278952/
Algemene informatie: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8196139/
Ayran in China: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36737993/
Aloë vera: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31274918/
Algemene informatie: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37278952/
Alle foto's zijn van Wikimedia commons
Foto Ayran met rozenblaadjes: Foodoto
Foto Ayran met een rietje: E4024
Foto ayran als koude soep: E4024
Foto ayran in een koperen kopje: bnhsu
Foto ayran Doogh Ash – uit de Qazvin Regio, Iran
Overige foto's: Publiek domein